Ընկած հրեշտակներ

Ընկած հրեշտակներ, քրիստոնեական ուսմունքի համաձայն՝ սկզբում անմեղ, ազատ կամքով ստեղծված հրեշտակներ, որոնք, Սատանայով տարված և ըմբոստանալով, դադարեցին ծառայել Աստծուն և դարձան Սատանայի սպասավորները։ Ընկած հրեշտակները պայքարում են եկեղեցու դեմ, չարիք են գործում, գայթակղում են մարդկանց և նրանց դրդում մեղք գործել։ Հետագայում ընկած հրեշտակներին սպասվում է Սատանայի կողմից նախապատրաստված ճակատագիր՝ հավիտենական կրակ։

Ջ. Մալթոնի «Կորած դրախտ» պոեմի՝ Գյուստավ Դորեի նկարազարդումը, 1866

«Ապստամբ հրեշտակների անկումը», ֆլամանդական գեղանկարիչ Պիտեր Բրեյգել Ավագի նկարը, 1562

Ընկած հրեշտակները Աստվածաշնչում

Ընկած հրեշտակների մասին Աստվածաշնչում ասվում է․

Եվ երկնքում պատերազմ եղավ․ Միքայելը և նրա Հրեշտակները կռվում էին վիշապի դեմ, և՛ վիշապը, և՛ նրա հրեշտակները կռվում էին նրա դեմ, բայց չկարողացան դիմադրել, և նրանց համար երկնքում այլևս տեղ չկար։ Եվ տապալվեց մեծ վիշապը՝ հինը օձը, որը դև և սատանա էր կոչվում՝ գայթակղելով ամբողջ տիեզերքը, տապալվեց գետնին, և նրա հրեշտակները նրա հետ տապալվեցին։ - Հովհ․ 12։7

Փրկիչը սատանային անվանում է «սկզբից մարդասպան»՝ ի նկատի ունենալով այն պահը, երբ նա, օձի տեսք ընդունելով, գայթակղեց Ադամին և Եվային խախտել Աստծո պատվիրանը, որի պատճառով նրանք և նրանց սերունդները զրկվեցին անմահությունից (Ծննդոց 3։1-3։6)։

Այդ ժամանակից ի վեր, հնարավորություն ունենալով ազդել մարդկանց մտքերի, զգացմունքերի և գործողությունների վրա, սատանան և նրա հրեշտակները (դևերը) ձգտում են մարդկանց ավելի ու ավելի խորը գցել մեղքերի և արատների անդունդը, որտեղ և նրանք են կեղտոտվել․ «Ով մեղք է գործում, նա սատանայից է, որովհետև սկզբում նա է մեղանչել» (Հովհաննես առաքյալի առաջին թուղթ 3։8), «ամեն ոք, որը մեղանչում է, մեղքի ստրուկ է դառնում» (Հովհաննես առաքյալի առաջին թուղթ 8։34)։ Դրա համար նրանք հաճախ խաբուսիկ տեսք են ընդունում, այդ թվում՝ նաև լույսի հրեշտակների տեսք» (Պողոս առաքյալի երկրորդ նամակը Կորնթացիներին 11։14)։

Թալմուդյան հուդայականությունը մերժում է ըմբոստ կամ ընկած հրեշտակների հավատը։ Թեպետ 9-րդ դարի «Պիրկե դե ռաբբի Էլիեզեր» գրքում նկարագրված է ընկնած հրեշտակի մասին երկու պատմություն, որոնցից մեկը վերաբերում է Եդեմի այգու հրեշտակին, որը գայթակղեց Եվային, իսկ մյուսը՝ Աստծո որդիներին, որոնք ապրում էին մարդկանց աղջիկների հետ (Ծննդոց 6։1-4)։

Ընկած հրեշտակները գրականության մեջ

Ընկած հրեշտակները գրականության մեջ հայտնվել են դեռևս ռոմանտիզմի ժամանակ։ Նիլ Գեյմանի «Դռան հետևում» (անգլ.՝ Neverwhere) վեպում Լոնդոնի բնակիչը հայտնվում է զուգահեռ Լոնդոնում, որտեղ նրա ստիպված է լինում կռվել ընկած հրեշտակների հետ։ Ընկած հրեշտակների մասին սյուժեն ընկած է մի շարք ստեղծագործությունների հիմքում, այդ թվում՝ Ջոն Միլթոնի «Կորուսյալ դրախտ» պոեմի։

«Ագելներ» եզրույթ

Չար հրեշտակներին նշելու համար եկեղեցական սլավոնական լեզվում ներմուծվել է «ագելներ» քերականորեն արհեստական եզրույթը։ Հունարենից «հրեշտակ» բառը փոխառելիս պահպանվել է «γγ» (գամմա-գամմա) դիգրաֆը, որը կարդացվել է որպես «նգ», բառը տեղադրվել է ալիքային տողի տակ (~) - «titlo»՝ «ագլ» բառի կրճատ տարբերակում։ Տիտլոյի նշանը առանձնահատուկ հարգանք էր տալիս դրա տակ եղած գաղափարին։ Սակայն երբ տեքստում խոսքը գնում էր ընկած հրեշտակների մասին, այդ բառը գրվում էր առանց տիտլոյի` ամբողջական «ագգել», և, համապատասխանաբար, կարդացվում էր «ագգել»՝ «անգելի» փոխարեն։

Տես նաև

• Լյուցիֆեր
• Դև

Գրականություն

• Anderson, ed. by Gary (2000). Literature on Adam and Eve. Leiden: Brill. ISBN 9004116001. {{cite book}}: |first= has generic name (օգնություն)
• Bamberger, Bernard J. (2006). Fallen angels : soldiers of satan's realm (first paperback ed.). Philadelphia, Pa.: Jewish Publ. Soc. of America. ISBN 0827607970.
• Charlesworth, edited by James H. (2010). The Old Testament pseudepigrapha. Peabody, Mass.: Hendrickson. ISBN 1598564919. {{cite book}}: |first= has generic name (օգնություն)
• Davidson, Gustav (1994). A dictionary of angels: including the fallen angels (1st Free Press pbk. ed.). New York: Free Press. էջ 111. ISBN 978-0-02-907052-9.
• DDD, Karel van der Toorn, Bob Becking, Pieter W. van der Horst, (1998). Dictionary of deities and demons in the Bible (DDD) (2., extensively rev. ed.). Leiden: Brill. ISBN 9004111190.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ հավելյալ կետադրություն (link)
• Douglas, James D. with Merrill Chapin Tenney, Moisés Silva (editors) (2011). Zondervan Illustrated Bible Dictionary. Grand Rapids, Mich.: Zondervan. ISBN 9780310229834. {{cite book}}: |first= has generic name (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
• Orlov, Andrei A. (2011). Dark mirrors: Azazel and Satanael in early Jewish demonology. Albany: State University of New York Press. ISBN 1438439512.
• Platt, Rutherford H. (2004). Forgotten Books of Eden (Reprint ed.). Forgotten Books. էջ 239. ISBN 1605060976.
• Reed, Annette Yoshiko (2005). Fallen angels and the history of Judaism and Christianity : the reception of Enochic literature (1. publ. ed.). Cambridge [u.a.]: Cambridge University Press. էջ 1. ISBN 978-0-521-85378-1.
• Schwartz, Howard (2004). Tree of souls: The mythology of Judaism. New York: Oxford University Press. ISBN 0195086791.
• Wright, Archie T. (2004). The origin of evil spirits the reception of Genesis 6.1-4 in early Jewish literature. Tübingen: Mohr Siebeck. ISBN 3161486560.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ընկած հրեշտակներ» հոդվածին։