Պիտեր Բրեյգել Ավագ

Պիտեր Բրեյգել Ավագ; հոլ.՝ Pieter Bruegel de Oude
Ի ծնե	Pieter Bruegel de Oude
Ծնվել է	1526
Ծննդավայր	Բրեդա, Baronie van Breda, Բրաբանտ, Հաբսբուրգյան Նիդերլանդներ կամ Բրե
Վախճանվել է	սեպտեմբերի 9, 1569
Մահվան վայր	Բրյուսել, Բրաբանտ, Հաբսբուրգյան Նիդերլանդներ
Քաղաքացիություն	Հաբսբուրգյան Նիդերլանդներ
Մասնագիտություն	նկարիչ
Ժանր	հյուսիսային Վերածնունդ
Թեմաներ	Վերածննդի գեղանկարչություն
Ուշագրավ աշխատանքներ	Two Chained Monkeys?, Անմիտ Գրետան և Գյուղական պար
Ուսուցիչ	Պիտեր Կուկ վան Ալստ
Անդամակցություն	Անտվերպենի Սուրբ Ղուկասի գիլդիա
Ամուսին	Mayken Coecke?
Զավակներ	Պիտեր Բրեյգել Կրտսեր և Յան Բրեյգել Ավագ
Ազգականներ	Պիտեր Կուկ վան Ալստ, Պաուելս Կուկ վան Ալստ, Pieter III. Brueghel? և Յան Բրեյգել Կրտսեր
	ստորագրություն;
	Pieter Bruegel (I) Վիքիպահեստում

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Բրեյգել (այլ կիրառումներ)

Պիտեր Բրեյգել Ավագ կամ «Ռամիկ» (հոլ.՝ Pieter Bruegel de Oude, 1526^[1]^[2]^[3]^[4]^[5]^[6]^[7]^[8]^[9], Բրեդա, Baronie van Breda, Բրաբանտ, Հաբսբուրգյան Նիդերլանդներ^[10] և Բրե - սեպտեմբերի 9, 1569, Բրյուսել, Բրաբանտ, Հաբսբուրգյան Նիդերլանդներ), ֆլամանդացի գեղանկարիչ, գծանկարիչ, բնանկարի ու ժանրային նկարների վարպետ: Այս ազգանունը կրողներից ամենահայտնին է։ Նկարիչներ Պիտեր Բրեյգել Կրտսերի և Յան Բրեյգել Ավագի հայրն է։

ԿենսագրությունԽմբագրել

Պիտեր Բրեյգելը ենթադրաբար ծնվել է 1525-1530 թվականների միջակայքում (ծննդյան ճշգրիտ թվականը հայտնի չէ)^[12]: Որպես ծննդավայր հաճախ մատնանվում է Բրեդա քաղաքը (Նիդերլանդներ, Հյուսիսային Բրաբանտ):

Սկզբում նկարչի ազգանունը գրվել է Brueghel (գրության այս ձևը պահպանվել է նրա երեխաների ազգանուններում), սակայն 1559 թվականից նկարիչը սկսել է իր նկարները ստորագրել Bruegel ձևով:

Ստեղծագործական կյանքը նկարիչը սկսել է գրաֆիկական աշխատանքներով: 1540-ական թվականների կեսերին հայտնվել է Անտվերպենում, որտեղ սովորել է Կառլոս V կայսեր պալատական նկարիչ Պիտեր Կուկ վան Ալստի մոտ:

Վան Ալստի վարպետանոցում Բրեյգելն աշխատել է մինչև իր վարպետի մահը 1550 թվականին: 1551 թվականին Բրեյգելն ընդունվել է Անտվերպենի նկարիչների գիլդիա և աշխատանքի անցել Հիերոնիմ Կոկի վարպետանոցում, որ տպագրում ու վաճառում էր փորագրություններ: Կոկի վարպետանոցում նկարիչը տեսել է Հիերոնիմոս Բոսխի ստեղծագործությունների էստամպները, որոնք տպավորել են նրան այնքան, որ նա մեծ նկարչի թեմաներով իր տարբերակներն է նկարել:

1552-1553 թվականներին Կոկի առաջարկով Բրեյգելը ճանապարհորդել է Ֆրանսիա, Իտալիա, Շվեյցարիա իտալական բնապատկերների շարք ստեղծելու նպատակով, որը նախատեսված պիտի լիներ փորագրությունների համար: Պիտեր Բրեյգելը տպավորվել է Հռոմի հուշարձաններով և Վերածննդի գործերով, ծովային տարերքով և Միջերկրական ծովի գեղատեսիլ ծովախորշերով^[13]: Ենթադրաբար Հռոմում նա աշխատել է մանրանկարիչ Ջուլիո Կլովիոյի հետ:

1563 թվականին Բրեյգելն ամուսնացել է իր ուսուցիչ Վան Ալստի դստեր` Մարիայի հետ (Մայկեն)^[14]:

1556 թվականին Բրեյգելն աշխատել է Անտվերպենում «Չորս քամի» տպագրական վարպետանոցում, որ պատկանել է նիդերլանդացի հրատարակիչ Հիերոնիմ Կոկին: Բրեյգելի նկարներով այստեղ պատրաստվել են «Մեծ ձկներն ուտում են փոքրերին», «Ավանակը դպրոցում» փորագրությունները: Փորձելով բավարարել հարուստ պատվիրատուների ճաշակը` Կոկը նույնիսկ չի վարանել կեղծել փորագրությունների ստորագրությունները: Այսպես, «Մեծ ձկներն ուտում են փոքրերին» փորագրությունը վաճառվել է նիդերլանդացի հայտնի նկարիչ Հիերոնիմոս Բոսխի ստորագրությամբ:

1557 թվականին Բրեյգելը ստեղծել է փորագրությունների շարք, որոնք ներկայացրել են յոթ մահացու մեղքերը:

1563 թվականին Բրեյգելն ընտանիքով տեղափոխվել է Բրյուսել:

Ինչքան հայտնի է, Բրեյգելը պատվերով դիմանկարներ ու մերկ բնորդներ չի նկարել: Նրան վերագրվող դիմանկարներից միայն մեկն է հաստատապես պատկանում նկարչի վրձնին` «Ծեր կնոջ դիմանկարը» (1564, Հին պինակոտեկ): Հավանաբար նկարիչը դիմանկարների պատվերների պակաս չի ունեցել, սակայն, ամենայն հավանականությամբ, դրանք չի ընդունել:

1564 թվականին նկարել է «Մոգերի երկրպագություն» կտավը, իսկ 1565 թվականին` «Տարվա եղանակները» (կամ «Տասներկու ամիսներ») շարքը` բաղկացած վեց նկարից, որոնցից մեկը չի պահպանվել: Ուշ միջնադարի` ազնվականության համար ստեղծված նկարազարդ աղոթագրքերում հաճախ եղել է օրացույց, որտեղ ամեն ամսվան հատկացված է եղել առանձին էջ: Եղանակի փոփոխությունը առավել հաճախ պատկերվել է ամեն ամսվան բնորոշ աշխատանքներով, սակայն Բրեյգելի մոտ եղանակների փոփոխության հիմնական դերակատարը բնությունն է, իսկ մարդիկ, ինչպես նաև անտառները, լեռները, ջուրը, կենդանիները լանդշաֆտի մի մասն են միայն կազմում: Շարքի բոլոր նկարները` «Նախրի վերադարձը», «Որսորդները ձյան վրա», «Հունձք», «Ամպամած օր», «Հունձ», նույն ֆորմատով են և հավանաբար ստեղծվել են նույն պատվիրատուի պատվերով: Կարել վան Մանդերը կարծում էր, որ այդ պատվիրատուն անտվերպենյան առևտրական Նիկոլաս Յոնգելինկն էր, որ, հետագայում գումարի խիստ կարիք ունենալով, իր ունեցած բոլոր նկարները գրավադրել է` այլևս չկարողանալով դրանք վերադարձնել:

Պիտեր Բրեյգելի դիմանկարը, Դոմինիկ Լամսոնիոս

Բրեյգելի կամ Բրեյգելին վերագրվող մոտ 45 նկարներից մոտավորապես 30-ը բնության, գյուղական կյանքի ու նրա բնակիչների թեմաներով են: Գյուղական ստորին խավի անդիմագիծ ներկայացուցիչները դարձել են նրա աշխատանքների գլխավոր հերոսները. որոշ գործերում նա նույնիսկ մասամբ ընդհանրապես փակում է կերպարների դեմքերը: Սակայն ուշ շրջանի գործերը վկայում են, որ հեղինակի հետաքրքությունը անհատական կերպարների հանդեպ աճել է: Նկարիչը սկսել է նկարել մարդկանց խոշոր կերպարներ, որոնց ստորադասվում է շրջապատը: Այդպիսի նկարներից են «Կույրերը», «Գյուղացին ու բներ քանդողը», «Մարդատյացը», «Հաշմանդամներ»:

Բրեյգելը եղել է մոտ քառասուն տարեկան, երբ իսպանացի հերցոգ Ֆեռնանդո Ալբայի զորքերը մտել են Բրյուսել Նիդերլանդներում հերետիկոսներին ոչնչացնելու նպատակով: Նկարչի կյանքի վերջին տարիներն անցել են ահաբեկության մթնոլորտում: Բրեյգելի վերջին գործերից մեկի մասին` «Կաչաղակը կախաղանին» (1568, Հեսսենի երկրամասի թանգարան), Վան Մանդերը գրում է, որ նա «կնոջը կտակել է կախաղանով նկարը, որտեղ կաչաղակը խորհրդանշում է բանսարկուներին, որոնց նա կուզեր կախված տեսնել»: Կախաղանն իր հերթին ասոցացվել է իսպանացիների կառավարմանը, երբ իշխանությունները սկսել են ամոթալի մահվան դատապարտել ենթականերին, իսկ Ալբայի իշխանությունը հիմնված է եղել բացառապես մատնությունների վրա: «Մանուկների կոտորած» նկարում պատկերված է սևազգեստ չար կերպարը, որ հետևում է Հերովդեսի հրամանների կատարմանը: Այս կերպարի նմանությունն Ալբային նույն հարթության վրա է դնում Ֆիլիպ II-ին Հերովդեսի հետ:

Վան Մանդերը հաղորդել է Բրեյգելի վերջին նկարի մասին «Ճշմարտության հաղթարշավը» (նկարը չի պահպանվել), որ նա համարել է լավագույնը նկարչի ստեղծագործության մեջ:

Պիտեր Բրեյգել Ավագը մահացել է 1569 թվականի սեպտեմբերի 9-ին Բրյուսելում: Թաղված է Բրյուսելի Նոտր Դամ դե լա Շապել եկեղեցում:

Ստեղծագործական ներդրումԽմբագրել

Աշխատել է Անտվերպենում, 1563 թվականից` Բրյուսելում։ Հետևելով ազգային ավանդույթներին և ժողովրդական բանահյուսությանը՝ ստեղծել է խոր ազգային կերպարներ։ Պիտեր Բրեյգել Ավագը ազգային բնանկարի ստեղծողն է, ֆլամանդական և հոլանդական ռեալիստական արվեստի հիմնադիրներից։

Ներկայումս միայն 45 աշխատանք է անտարակուսելիորեն համարվում Բրեյգելի վրձնինը: Դրանցից 43-ը պահվում են 12 երկրների թանգարաններում` Ավստրիա, Բելգիա, Մեծ Բրիտանիա, Հունգարիա, Գերմանիա, Իսպանիա, Իտալիա, Նիդերլանդներ, ԱՄՆ, Ֆրանսիա, Չեխիա, Շվեյցարիա: Նկարչի գործերը առավել շատ ներկայացված են Վիեննայի Արվեստի պատմության թանգարանում (12) և Բրյուսելի Գեղեցիկ արվեստների թագավորական թանգարանում (4):

ԳործերիցԽմբագրել

ՊատկերասրահԽմբագրել

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 https://www.pinakothek.de/kunst/meisterwerk/pieter-bruegel-d-ae/das-schlaraffenland
↑ ^3,0 ^3,1 Pieter Bruegel — 1960.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q623578"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 KulturNav — 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q16323063"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q16323066"></a>
↑ ^5,0 ^5,1 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>
↑ ^6,0 ^6,1 Athenaeum
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q32061534"></a>
↑ ^7,0 ^7,1 Find A Grave — 1995. — ed. size: 165000000
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>
↑ ^8,0 ^8,1 Union List of Artist Names
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5554720"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2494649"></a>
↑ ^9,0 ^9,1 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #118674013 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ ^10,0 ^10,1 ^10,2 RKD-Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q758610"></a>
↑ ^11,0 ^11,1 http://www.metmuseum.org/exhibitions/listings/2014/grand-design/blog/posts/getting-to-know-pieter-coecke-van-aelst
↑ Orenstein, 5; Grove
↑ Grove
↑ Orenstein, 5

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Բոսխ և Բրեյգել (անգլ.)
Պիտեր Բրեյգել Ավագի գեղանկարչությունը (անգլ.)
Կենսագրությունը Web Gallery of Art կայքում (անգլ.)
Web Gallery of Art: Պիտեր Բրեյգել Ավագի նկարները (անգլ.)
Պիտեր Բրեյգել Ավագի նկարները abcgallery.com կայքում (անգլ.)
Պիտեր Բրեյգել Ավագ "A World History of Art" կայքում (անգլ.)
Պիտեր Բրեյգել Ավագ (ֆր.)
Վաղ վերածնունդը և Պիտեր Բրեյգել Ավագը (անգլ.)
Պիտեր Բրեյգել Ավագը timkenmuseum.org կայքում (անգլ.)

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Պիտեր Բրեյգել Ավագ կատեգորիայում։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827"_data-entity-id="Q19938912">[http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11935800w_data.bnf.fr]:_տվյալների_բաց_շտեմարան<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>

[[https://www.pinakothek.de/kunst/meisterwerk/pieter-bruegel-d-ae/das-schlaraffenland_https://www.pinakothek.de/kunst/meisterwerk/pieter-bruegel-d-ae/das-schlaraffenland]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 https://www.pinakothek.de/kunst/meisterwerk/pieter-bruegel-d-ae/das-schlaraffenland

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q22806_citetype_Q207694"_data-entity-id="Q623578">[http://trove.nla.gov.au/people/1221615?q&c=people_Pieter_Bruegel]<span_class="wef_low_priority_links">_—_1960.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q623578"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 Pieter Bruegel — 1960.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q623578"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q22692845"_data-entity-id="Q16323066">KulturNav<span_class="wef_low_priority_links">_—_2015.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q16323063"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q16323066"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 KulturNav — 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q16323063"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q16323066"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q8513_citetype_Q35127_citetype_Q36524_citetype_Q194166"_data-entity-id="Q29861311">SNAC<span_class="wef_low_priority_links">_—_2010.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a></div>-5] 5,0 ^5,1 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076"_data-entity-id="Q32061534">Athenaeum<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q32061534"></a></div>-6] 6,0 ^6,1 Athenaeum
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q32061534"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q5535082_citetype_Q33270056_citetype_Q43229"_data-entity-id="Q63056">Find_A_Grave<span_class="wef_low_priority_links">_—_1995._—_ed._size:_165000000</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a></div>-7] 7,0 ^7,1 Find A Grave — 1995. — ed. size: 165000000
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076"_data-entity-id="Q2494649">[http://www.getty.edu/vow/ULANFullDisplay?find=&role=&nation=&subjectid=500013247_Union_List_of_Artist_Names]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5554720"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2494649"></a></div>-8] 8,0 ^8,1 Union List of Artist Names
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5554720"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2494649"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q17152639_citetype_Q1172284_citetype_Q340169"_data-entity-id="Q36578"><i_class="wef_low_priority_links">[[:Գերմանիայի_ազգային_գրադարան|German_National_Library]],_[[:Բեռլինի_պետական_գրադարան|Berlin_State_Library]],_[[:en:Bavarian_State_Library|Bavarian_State_Library]]_et_al.</i>_[http://d-nb.info/gnd/118674013/_Record_#118674013]_//_Gemeinsame_Normdatei<span_class="wef_low_priority_links">_—_2012—2016.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a></div>-9] 9,0 ^9,1 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #118674013 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q166118_citetype_Q4671277"_data-entity-id="Q758610">RKD-Nederlands_Instituut_voor_Kunstgeschiedenis<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q758610"></a></div>-10] 10,0 ^10,1 ^10,2 RKD-Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q758610"></a>

[[http://www.metmuseum.org/exhibitions/listings/2014/grand-design/blog/posts/getting-to-know-pieter-coecke-van-aelst_http://www.metmuseum.org/exhibitions/listings/2014/grand-design/blog/posts/getting-to-know-pieter-coecke-van-aelst]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-11] 11,0 ^11,1 http://www.metmuseum.org/exhibitions/listings/2014/grand-design/blog/posts/getting-to-know-pieter-coecke-van-aelst

[12] Orenstein, 5; Grove

[13] Grove

[14] Orenstein, 5

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]