Էռնեստ Առուշանով
Էռնեստ Կոնստանտինի Առուշանով (փետրվարի 4, 1941, Բաքու, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), խորհրդային և մոլդովացի փորձարարական ֆիզիկոս։ Ֆիզիկա-մաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր (1984), պրոֆեսոր (1987): Մոլդովայի գիտությունների ակադեմիայի լիիրավ անդամ (2000)[1]: ԽՄԿԿ անդամ։
| Էռնեստ Առուշանով | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | փետրվարի 4, 1941 (83 տարեկան) |
| Ծննդավայր | Բաքու, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Քաղաքացիություն |  Մոլդովա |
| Կրթություն | Մոլդովայի պետական համալսարան |
| Գիտական աստիճան | ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր |
| Մասնագիտություն | ֆիզիկոս |
| Աշխատավայր | Կոնստանցի համալսարան |
| Կուսակցություն | ԽՄԿԿ |
| Պարգևներ և մրցանակներ |  |
| Անդամություն | Մոլդովայի գիտությունների ակադեմիա |
 Ernest Arushanov Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Էռնեստ Առուշանյանը ծնվել է 1941 թվականի փետրվարի 4-ին, Բաքվում (Ադրբեջան)։ 1958 թվականին ավարտել է ավագ դպրոցը։ Ավարտելուց անմիջապես հետո մեկնել է Քիշնև, որտեղ ընդունվել է Քիշնևի պետական համալսարանի ֆիզիկայի և մաթեմատիկայի ֆակուլտետ, որն ավարտել է 1963 թվականին։ 1967-1986 թվականներին աշխատել է Մոլդովայի ԽՍՀ Գիտությունների ակադեմիայի կիրառական ֆիզիկայի ինստիտուտի լաբորատորիայի վարիչ, գիտաշխատող՝ Սերգեյ Իվանովիչ Ռադաուցանի հսկողության ներքո։ 1984 թվականին պաշտպանել է դոկտորական ատենախոսություն[2]։ 1986-1988 թվականներին եղել է իր ստեղծած նեղ բաց նյութերի լաբորատորիայի վարիչ։ 1988 թվականին նշանակվել է Կիրառական ֆիզիկայի ինստիտուտի փոխտնօրեն։ 1989 թվականին Առուշանովին շնորհվել է պրոֆեսորի կոչում, 1992 թվականին ընտրվել է Մոլդովայի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ[3]։
ԽՍՀՄ փլուզումից հետո Էռնեստ Առուշանովը մեծ ներդրում է ունեցել ինստիտուտի կարողությունների պահպանման գործում՝ ներգրավելով օտարերկրյա ներդրումներ` ընդհանուր առմամբ մոլդովական գիտության հետագա զարգացման և մասնավորապես ֆիզիկայի զարգացման համար։ 1993-1994 թվականներին Առուշանովը Գերմանիայի Կոնստանցի համալսարանում անցկացրել է սեմինարներ կիսահաղորդչային ֆիզիկայի վերաբերյալ, որին հաջորդել են Ֆրանսիա կատարած հրավերները, որտեղ Առուշանովին առաջարկվել են դասընթաց վարել 1995 և 1996 թվականներին` Թուլուզի Պոլ Սաբատյեր համալսարանում, 1997 թվականին թողել է փոխտնօրենի պաշտոնը և դարձել արևային բջիջների նյութերի և կառույցների լաբորատորիայի վարիչ։
2000 թվականին Մոլդովայի գիտությունների ակադեմիայի ասամբլեայի ընդհանուր ժողովում Էռնեստ Առուշանովն ընտրվել է նրա լիիրավ անդամ։ Առուշանովը նաև տարբեր ժամանակներում դասախոսել է Ավստրիայի, Անգլիայի, Հոլանդիայի, Իսպանիայի, Կանադայի, Լեհաստանի, Սինգապուրի և Շվեյցարիայի մասնագիտացված ինստիտուտներում և համալսարաններում։
Առուշանովի գիտական հետաքրքրությունները ծայրաստիճան բազմազան են, բայց, այնուամենայնիվ, նրա ստեղծագործությունների հիմքում ընկած է կիսահաղորդչային տարբեր միացություններում տրանսպորտային երևույթների տեսության վերաբերյալ աշխատանքը։ Աշխատանքները վերաբերում են կիսահաղորդիչների և դիէլեկտրիկների ֆիզիկային։ Մշակել է П3У3 և ПУ2 տիպի կիսահաղորդիչների միաբյուրեղների աճեցման մեթոդները, որոշել դրանց գոտիական կառուցվածքը, լիցքակիրների ցրման մեխանիզմները։ Առաջարկել և պատրաստել է ջերմառեզիստորներ, ջերմային հոսքի դետեկտորներ, ճառագայթման ենթակարմիր զտիչներ և ենթակարմիր ճառագայթման ընդունիչներ։
Բազմաթիվ գիտական աշխատանքների հեղինակ է։
Անդամակցություն խմբագրել
- Մոլդովայի գիտությունների ակադեմիայի լիիրավ անդամ (2000)։
Պարգևներ խմբագրել
- Մոլդովայի ԽՍՀ պետական մրցանակի դափնեկիր գիտության և տեխնիկայի բնագավառում՝ կիսահաղորդիչների նյութերի գիտության և ֆիզիկայի բնագավառում նվաճումների համար (1983)։
- Գիտական և տեխնոլոգիական ոլորտում Մոլդովայի ազգային մրցանակի հաղթող՝ եռակի և բազմազան միացությունների ոլորտում նվաճումների համար (1998)։
- «Om Emerit» տիտղոսը` մոլդովական գիտության զարգացման գործում ցուցաբերած ծառայությունների համար (2001)։
Երկեր խմբագրել
- Арушанов Э. К., Исследование бинарных полуроводников, Кишинев, 1983 (համահեղինակ).
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Institute of Applied Physics : Ernest Arushanov personal page». phys.asm.md. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 26-ին.
- ↑ Автореферат диссертации на звание кандидата в доктора физико-математических наук. — Кишинев: Штиинца, 1968 год. — С.48.
- ↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005։
 | Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էռնեստ Առուշանով» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էռնեստ Առուշանով» հոդվածին։ |