Հերտա Էհլերտ
Հերտա Էհլերտ (գերմ.՝ Herta Ehlert, ծնված Լիես, գերմ.՝ Liess, մարտի 26, 1905, Բեռլին, Գերմանական կայսրություն - ապրիլի 4, 1997, Բեռլին, Գերմանիա), Հոլոքոստի տարիներին Երրորդ ռայխի զանազան մահվան և համակենտրոնացման ճամբարների վերակացու։
| Հերտա Էհլերտ գերմ.՝ Herta Ehlert | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մարտի 26, 1905 |
| Ծննդավայր | Բեռլին, Գերմանական կայսրություն |
| Մահացել է | ապրիլի 4, 1997 (92 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Բեռլին, Գերմանիա |
| Քաղաքացիություն |  Գերմանիա |
| Մասնագիտություն | ռազմական գործիչ և համակենտրոնացման ճամբարի պահակ |
 Hertha Ehlert Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն և կարիերա խմբագրել
Հերտա Էհլերտը ծնվել է 1905 թվականին Բեռլինում։ 1939 թվականի նոյեմբերի 15-ին ծառայության է անցնում ՍՍ-ի շարքերում[1]։ Իր կարիերան Հերտան սկսում է Ռավենսբրյուկ համակենտրոնացման ճամբարում[2]։ Ըստ իր իսկ խոսքերի՝ նա «պետք է հետևեր, որ քաղաքացիական աշխատակիցները չշփվեն կալանավորների հետ»։ Ավելի ուշ Հերտան որպես վերակացու է նշանակվում աշխատանքային խմբերի մոտ՝ ճամբարի սահմաններից դուրս[1]։
1942 թվականի հոկտեմբերին նրան տեղափոխում են Մայդանեկ ճամբար, կրկին որպես վերակացու։ Էհլերտը փաստել է, որ իրեն տեղափոխել են, քանի որ լավ հարաբերությունների մեջ է եղել կալանավորների հետ, խիստ պատիժներ չի սահմանել և սննունդով է ապահովել նրանց։ Բայցևայնպես, Բելզենի գործողությունների ժամանակ նշվել է, որ նրան տեղափոխել են որպես պարգևատրում, բացի այդ, Մայդանեկում նրա աշխատանքային պայմանները բարելավել են[1]։
1944 թվականի կեսերին Հերտային տեղափոխում են լեհական Կրակով քաղաք[2]։ ՍՍ-ի սպաները նշել են, որ Հերտան շատ նուրբ է, քաղաքավարի է վարվում կալանավորների հետ, դրա պատճառով ՍՍ-ը նրան կրկին հետ՝ Ռավենսբրյուկ է ուղարկում՝ կրթական դասընթացներ անցնելու՝ Դորոթեա Բինցի հետ։ Այդ ընթացքում Էհլերտը ամուսնալուծվում է։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտից հետո Հերտան Ռավենսբրյուկում «ուսումնական դասընթացը» նկարագրում էր որպես ծայրահեղ «ֆիզիկական և էմոցիոնալ»։ Հալինա Նելկենը Էհլերտին նկարագրում էր այս խոսքերով. «…Տառապում էր ճարպակալումով, դանդաղկոտ էր, չար բնավորություն ուներ և բացարձակ վարպետորեն տիրապետում էր մտրակին։ Նա խոհանոցի վերակացու էր և պատասխանատու էր խոհանոցի համար։ Փոքր պատուհանից լրտեսում էր հրեաներին, երբ վերջիններս կարտոֆիլ, սոխ էին մաքրում, սպասք լվանում և այլ պարտականություններ կատարում, որոնք անհրաժեշտ էին խոհանոցում։ Մի անգամ Էհլերտը հրամայեց, որ աշխատող կանայք ամբողջությամբ մերկանան։ Դրանից հետո նա մանրամասն կերպով ուսումնասիրում էր յուրաքանչյուրին՝ փորձելով գտնել մատանիներ, գումար, ժամացույցներ և այլ թանկարժեք իրեր։ Նա մնաց աշխատանքի մինչև Պլաշով համակենտրոնացման ճամբարի լուծարումը։ Հերտան եղել է նաև մահվան երթի մեջ, երբ գերմանացիները նահանջում էին»[3]։
Ավելի ուշ Հերտային տեղափոխում են Օսվենցիմ, որտեղ դարձավ «Kommandos» (տաժանակիր աշխատանքի խումբ) խմբի վերակացու։ Դրանից հետո կրկին են տեղափոխում՝ այս անգամ Բերգեն-Բելզեն, որտեղ դարձավ Էլիզաբեթ Ֆոլկենռատի և Իրմա Գրեզեի տեղակալը[4]։
Երբ Բրիտանիայի բանակը ազատագրեց Բերգեն-Բելզենը, Էհլերտը կալանավորվում է և ներկայանում Բելզենի դատավարությանը[5]։ Դատարանում նա չընդունեց մեղադրանքների մեծ մասը[1]։ Արդյունքում նա մեղավոր ճանաչվեց Բերգեն-Բելզենում կատարած հանցագործությունների համար, իսկ Օսվենցիմում կատարածները հանցագործություն չհամարվեցին[6]։
Էհլերտին դատապարտեցին 15 տարվա բանտարկության, սակայն 1953 թվականի մայիսի 7-ին վաղաժամկետ ազատ է արձակվում[2]։ Պատերազմի ավարտից հետո Հերտան ապրում էր այլ անունով՝ Հերտա Նաուման[2]։
Մահանում է 1997 թվականի ապրիլի 4-ին՝ 92 տարեկան հասակում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Profile, bergenbelsen.co.uk; accessed 13 November 2014.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 First Belsen Trial Aufseherin Herta Ehlert/Naumann / Ließ
- ↑ Malvina Graf, I Survived the Krakow Ghetto and Plaszow Camp (Tallahassee: Florida State University Press, 1989) p. 113
- ↑ fold3.com infosite; accessed 13 November 2014.
- ↑ «Women Guard Shot Girls Fleeing Camp Death House», Toronto Star, 25 September 1945.
- ↑ «30 Germans Guilty of Camp Murders».New York Times, 17 November 1945.
Գրականություն խմբագրել
- United Nations War Crimes Commission (Hrsg.): Law reports of trials of war criminals, selected and prepared by the United Nations War Crimes Commission. 3 Bände, William S. Hein Publishing, Buffalo (New York) 1997, ISBN 1-57588-403-8 (Reprint der Originalausgabe von 1947 bis 1949)
- Nicholas Goodrick-Clarke: Hitler's Priestess: Savitri Devi, the Hindu-Aryan Myth and Neo-Nazism, NYU Press, New York 2000, ISBN 0814731112
Արտաքին հղումներ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հերտա Էհլերտ» հոդվածին։ |