Երկչափ տարածություն
Երկչափ տարածություն է համարվում այն n-չափանի տարածությունը, որտեղ n=2: Երկչափ տարածության օրինակ է հանդիսանում հարթությունը (երկչափ էվկլիդեսյան հարթություն)։ Այստեղ յուրաքանչյուր կետ տրվում է երկու կոորդինատներով, որոնք կոչվում են աբցիս և օրդինատ[1]։ Հարթ մարմինները ունեն երկու բնութագրիչներ՝ երկարություն և լայնություն։
Երկչափ տարածության երկրաչափություն խմբագրել
Բազմանիստեր Հիմնական հոդվածը՝ բազմանկյուն։ Երկչափ տարածությունում գոյություն ունեն անվերջ շատ կանոնական բազմանիստեր. կանոնավոր բազմանկյուններ։ Ներքևում բերված են մի քանի օրինակներ։ -ն կոչվում է Շլեֆլիի խորհրդանիշ, նշանակում է Կանոնավոր - բազմանկյուն։
Ոչ ուռուցիկ բազմանիստեր խմբագրել
Երկչափ տարածությունում գոյություն ունեն անվերջ շատ ոչ ուռուցիկ բազմանիստեր, որոնբց {n/m} կազմված է {n/m} տեսքի ռացիոնալ թվերից, որոնք կոչվում են աստղային պոլիգոններ։ Ոչ ոռուցիկ բազմանկյուն աստղերի համար {n/m} Շլեֆլիի սիմվոլը ընտրվում է այնպես, որ m < n/2, այլ կերպ ասած {n/m} = {n/(n − m)}։
| Անվանումը | Պենտագրամ | Հեպտագրամ | Օկտագրամ | Էնիագրամ | Դեցագրամ | ...n-ագրամ | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Շլեֆլի | {5/2} | {7/2} | {7/3} | {8/3} | {9/2} | {9/4} | {10/3} | {n/m} |
| Տեսքը | 
|
|
|
|
|
|
|
|
Երկչափ տարածությունում կոորդինատների համակարգը խմբագրել
Հիմնական հոդվածը. Կոորդինատային համակարգ Երկչափ տարածությունում առավել տարածված են ուղղանկյուն կոորդիանատային համակարգը և բևեռային կոորդինատային համակարգը։ Երկչափ գնդի համար օգտագործվում է աշխարհագրական կոորդինատային համակարգը։
Հիպերգունդ խմբագրել
Հիմնական հոդվածներ. շրջան և շրջանագիծ Երկչափ տարածությունում հիպերգունդ է կոչվում այն շրջանագիծը (միաչափ գունդ) որի մակերևույթը միաչափ է։ Նրանով սահմնափակված մեկերևույթի մակերեսը (շրջանի մակերես) հավասար է
- , որտեղ -ը շրջանագծի շառավիղն է։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Գուշչին Դ․ Դ․ «Տարածությունը որպես մաթեմատիկական հասկացություն»