Դեղին մանուշակ
| Դեղին մանուշակ | |
 Դեղին մանուշակ | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Մալպիգիածաղկավորներ (Malpighiales) |
| Ընտանիք | Մանուշակազգիներ (Violaceae) |
| Ցեղ | Մանուշակ (Viola) |
| Տեսակ | Դեղին մանուշակ (V. lutea) |
| Միջազգային անվանում | |
| Viola lutea | |
Դեղին Մանուշակ (լատին․՝ Víola lutéa), մանուշակազգիների ընտանիքի մանուշակների ցեղի բազմամյա վայրի բույս։
Մորֆոլոգիական բնութագիր
խմբագրելԲազմամյա բույս է՝ 8-20 սմ բարձրությամբ, ցողունից բարձրացած։ Տերևները ամբողջական են, հերթադիր կամ արմատամերձ վարդակով, սովորաբար՝ տերևակիցներով։ Ստորին տերևներն օվալաձև են, արտահայտված սղոցաեզր, վերինները՝ նշտարաձև։
Ծաղիկները միայնակ են, երկսեռ, հնգաթերթ, ծաղկաթերթի շուրջ հավաքված։ Ծաղկապատյանը երկակի է, հնգաթերթ։ Պսակաթերթերը դեղին են կամ թույլ մանուշակագույն, երեք ցածր տերևների վրա մուգ հարվածներով, վերին տերևները թեթև դեղին են, առջևի ճակատը, որը գտնվում է բազայում, մատակարարում է ծաղկաբտիկ։
Ծաղիկների տրամագիծը 1,5-3 սմ է։ Ծաղկում է փափուկ, ուղեկցվող նուրբ բույրով, մայիս-հուլիս ամիսներին։
Պտուղը աստղանման եռափեղկ տուփիկ է։ Բույսը բացառապես բազմանում է սերմերով և լավ է աճում թեթև ավազային, նոսր ցանքով հողատեսքերում։ Սերմերը փոքր են։
Աշխարհագրական տարածվածություն
խմբագրելԸնդհանուր արեալն ընդգրկում է Հյուսիսային Եվրոպան (Իռլանդիա, Մեծ Բրիտանիա), Կենտրոնական Եվրոպան (Ավստրիա, Բելգիա, Հունգարիա, Չեխոսլովակիա, Գերմանիա, Լյուքսեմբուրգ, Նիդերլանդներ, Չեխիա, Շվեյցարիա), Հարավարևմտյան Եվրոպա (Ֆրանսիա, Իսպանիա)։
Էկոլոգիա և ֆիտոցենոլոգիա
խմբագրել
Դեղին մանուշակը չափավոր կրածին է, ունի տարբերվող նրբագեղություն, ցրտադիմացկուն է։ Աճում է հիմնականում բնական լեռնային մարգագետիններում (ծովի մակարդակից 1500-2400 մետր բարձրության վրա), չբացահայտված լեռներում, ճանապարհների վրա։ Գալմեյնի բույսը պատկանում է դեղին մանուշակների բազմազանությանը Viola lutea var. calaminaria:
Տնտեսական արժեք
խմբագրելՕգտագործում այգեգործության մեջ
խմբագրելԴեղին մանուշակը որպես դեկորատիվ բույս սկսել է օգտագործվել 16-րդ դարից[1] սկսած (1600 թվական[2]): Աճում են ալպյան մարգագետիններում։ Այս բույսի հիբրիդներից մեկը Viola lutea-ի «Jumping Jhony» տեսակն է մանուշակագույն ծաղիկներով, որի ցածր փետուրի վառ դեղին նախշը տեսանելի է[3]։
Ծանոթագրություն
խմբագրել- ↑ Соколова Т. А. Декоративное растениеводство: Цветоводство: учебник для студ. вузов. — М.: Издат. центр «Академия», 2006. — С. 151.
- ↑ Полетико О. М., Мишенкова А. П. Декоративные травянистые растения открытого грунта. Справочник по номенклатуре родов и видов. — М.: «Наука», Ленингр. отд., 1967. — С. 182.
- ↑ http://nympheadesign.com/catalog/mnogoletnie/viola-lutea-jumping-jhony/(չաշխատող հղում)
Արտաքին հղումներ
խմբագրել | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դեղին մանուշակ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դեղին մանուշակ» հոդվածին։ |