Դեզդեմոնա (արբանյակ)
Դեզդեմոնա (անգլ.՝ Desdemona), Ուրան մոլորակի արբանյակն է, հայտնաբերվել է «Վոյաջեր-2» ԱՄԿ-ի լուսանկարների վրա 1986 թվականի հունվարի 13-ին։ Այն սկզբում ստացել է S/1986 U 6 ժամանակավոր անվանում[6]։ Հետագայում այն անվանվել է Շեքսպիրի Օթելլո պիեսի հերոսուհու անունով։ Այն նույնպես անվանվում է Ուրան X[7]:
  (S/1986 U 6; Ուրան X) | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Հայտնաբերվել է | 13 հունվար 1986 թ. (Սթիվեն Սիննոտ / «Վոյաջեր-2»-ի կողմից) |
| Հեռավորությունը Ուրանից | 62 658,364 ± 0,047 կմ[1] |
| Ուղեծրային տվյալներ | |
| Մեծ կիսաառանցք | 62 658,364 ± 0,047 կմ[1] |
| Էքսցենտրիսիտետ | 0,00013 ± 0,000070[1] |
| Սիդերիկ պարբերություն | 0,473649597 ± 0,000000014 օր[1] |
| Թեքվածություն | 0,11252 ± 0,037° (Ուրանի հասարակածի նկատմամբ)[1] |
| Ֆիզիկական հատկանիշներ | |
| Շառավիղ | 90 × 54 × 54 կմ (34 ± 4 կմ)[2] |
| Հասարակածային շառավիղ | 32,0 ± 4 կմ[2][3][4] |
| Մակերևույթի մակերես | ~14 500 կմ² |
| Ծավալ | ~164 000 կմ³ |
| Զանգված | ~2,3 × 1017 կգ |
| Միջին խտություն | ~1,3 գ/սմ³ ենթադրված[3] |
| Հասարակածային մակերևութային ձգողություն | ~0,011 մ/վ² |
| 2-րդ տիեզերական արագություն | ~0,027 կմ/վ |
| Պտույտի պարբերություն | Սինքրոն[2] |
| Առանցքի թեքում | 0,0°[2] |
| Ալբեդո | 0,08 ± 0,01[5] |
| Մթնոլորտային տվյալներ | |
| Մթնոլորտի ջերմաստիճան | 64 Կ (−209 °C) |
Դեզդեմոնան պատկանում է Պորցիայի խմբին, որի մեջ նույնպես ներառված են Բիանկան, Կրեսսիդան, Ջուլիետը, Պորցիան, Ռոզալինդան, Կուպիդոնը, Բելինդան և Պերդիտան[5]։ Այս արբանյակները ունեն նման ուղեծրեր և ֆոտոմետրիկ առանձնահատկություններ[5]։ Բացի նրա ուղեծրից[1], 32 կմ շառավղից[2], և 0,08 մեծությամբ երկրաչափական ալբեդոյից[5] այս արբանյակի մասին այլևս ոչինչ հայտնի չէ։
Վոյաջեր-2 կայանի կատարած լուսանկարների վրա Դեզդեմոնան երևում է որպես երկարուկ մարմին, որի հիմնական առանցքը ուղղված է դեպի Ուրանը։ Դեզդեմոնայի երկարության և լայնության հարաբերությունը կազմում է 0,6 ± 0,3[2]: Մակերևույթի գույնը գորշ է[2]։
Դեզդեմոնան կարող է բախվել Կրեսսիդային կամ Ջուլիետին մոտակա 100 միլիոն տարիների ընթացքում[8]։
Տես նաևԽմբագրել
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Ջակոբսոն Ռ. Ա. (1998)։ «Ուրանի ներքին արբանյակների ուղեծրերը դիտարկված Հաբլ տիեզերական աստղադիտակով և Վոյաջեր 2 կայանից»։ Աստղագիտական ամսագիր 115 (3): 1195–1199։ Bibcode:1998AJ....115.1195J։ doi:10.1086/300263
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Կարկոշկա Երիկ (2001)։ «Վոյաջերի տասնմեկերորդ հայտնագործությունը. Ուրանի արբանյակներ և առաջին ինը արբանյակների ֆոտոմետրիան»։ Իկարուս 151 (1): 69–77։ Bibcode:2001Icar..151...69K։ doi:10.1006/icar.2001.6597
- ↑ 3,0 3,1 «Մոլորակների արբանյակների ֆիզիկական տվյալները»։ ՌՇԼ (Արեգակնային համակարգի դինամիկան)։ 24 հոկտեմբեր 2008։ Արխիվացված օրիգինալից 2009-01-17-ին։ Վերցված է 12 դեկտեմբեր 2008
- ↑ Ուիլիամս Դևիդ Ռ. (23 նոյեմբեր 2007)։ «Ուրանի արբանյակների տվյալները»։ ՆԱՍԱ (Ազգային տիեզերական գիտական տվյալների կենտրոն)։ Վերցված է 12 դեկտեմբեր 2008
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Կարկոշկա Էրիկ (2001)։ «Հաբլ տիեզերական աստղադիտակից ստացված Ուրանի օղակների և 16 արբանյակների տարբերակող ֆոտոմետրիան»։ Իկարուս 151 (1): 51–68։ Bibcode:2001Icar..151...51K։ doi:10.1006/icar.2001.6596
- ↑ Սմիթ Բ. Ա. (1986-01-27)։ «Ուրանի արբանյակները և օղակները»։ ՄԱՄ թերթիկ 4168։ Վերցված է 2011-10-31
- ↑ «Մոլորակների և արբանյակների անունները և հայտնաբերողները»։ Մոլորակների անվանումների լրատու։ ԱՄՆԵԾ Աստղաերկրաբանություն։ 21 հուլիս 2006։ Վերցված է 6 օգոստոս 2006
- ↑ Դունկան Մարտին Ջ., Լիսաուեր Ջեք Ջ. (1997)։ «Ուրանի արբանյակների համակարգի ուղեծրային հաստատունությունը»։ Իկարուս 125 (1): 1–12։ Bibcode:1997Icar..125....1D։ doi:10.1006/icar.1996.5568
Արտաքին հղումներԽմբագրել
- Դեզդեմոնայի տվյալները Archived 2007-06-09 at the Wayback Machine. ՆԱՍԱ-ի Արեգակնային համակարգի հետազոտություների կայքում
- Ուրանի հայտնի արբանյակները (Սքոթ Շեփարդ)