Վիքիպեդիա

Գրոդնո

Գրոդնո, քաղաք, Բելառուսի Գրոդնոյի մարզի վարչական կենտրոնը։ 356,557 բնակչություն (2014)։ Գտնվում է Նեման գետի ափերին։ Երկաթուղային և խճուղային հանգույց Է, նավահանգիստ։ Արդյունաբերակաև և մշակութային կենտրոն է։ Զարգացած է մեքենաշինությունը ն մետաղամշակումը, քիմիական, թեթև և շինանյութերի արտադրությունը։ Դաշավայից ստացվող (1963 թվականից) բնական գազն օգտագործվում է որպես հումք ազոտային պարարտանյութերի արտադրության համար և վառելանյութ։

Քաղաք
բելառուս․՝ Гродна
Դրոշ Զինանշան

ԵրկիրԲելառուս Բելառուս
ՇրջանԳրոնդոյի մարզ
Ներքին բաժանումQ4258360? և Q4333150?
Հիմնադրված է10-րդ դար[1] թ.
Առաջին հիշատակում1128
Այլ անվանումներՀրոդնո
Մակերես142±1 կմ²
ԲԾՄ137 մետր, 119 մետր
Բնակչություն▲358 717 մարդ (հունվարի 1, 2023)[2]
Ժամային գոտիUTC+3
Հեռախոսային կոդ815
Փոստային դասիչ230000–230029
Ավտոմոբիլային կոդ4
Պաշտոնական կայքgrodno.gov.by
Գրոդնո (Բելառուս)##
Գրոդնո (Բելառուս)

Պատմություն խմբագրել

Գրոնդոն առաջին անգամ հիշատակվում է 1183 թվականին։ 1920-1939 թվականին Գրոնդոն եղել է բուրժուական Լեհաստանի կազմում։ 1941 թվականի հուլիսին զավթել են գերմանական ֆաշիստները։ 1944 թվականի հուլիսի 16-ին ազատագրվել է խորհրդային բանակի կողմից։

Բնակչություն խմբագրել

Հիմնական հոդված՝ Գրոդնոյի բնակչություն

2016 թվականի տվյալներով՝ Գրոդնոյում գրանցվել է 8 % բնակչության աճ (2015 թվականին եղել է 3%), իսկ մահացությունը՝ 14,6 % (2015 թվականին եղել է 0.4 % )[3][4]:

Բնակչության աճը կազմում է 2404 մարդ կամ 1000 բնակչի հաշվով` 6.6 % (2016)[5]:
Բնակչության դինամիկ աճ Քաղաքի բնակչության թիվն արագորեն աճեց Հայրենական մեծ պատերազմի ավարտից հետո և 2017-ի հուլիսի 1-ի դրությամբ հասավ 368 662 մարդու[6]։ Քաղաքը բնակչության թվով հինգերորդն է Բելառուսում. շրջկենտրոններից գերազանցում է միայն Բրեստին, և փոքր-ինչ զիջում է Վիտեբսկի և Մոգիլյովի տարածաշրջանային կենտրոններին[7]:Բնակչության խտությունը կազմում է 2594 մարդ/կմ²[8]։

Մարդահամարի տարեթիվ 1588 1859 1868 1897 1913 1931 1939 1956 1965 1980 1985 2005 2009 2015 2016 2018 2019
Բնակչության թիվ (հազար մարդ) ок. 4 19,3[9] 24,1[10] 46,9 63 49 57,2 65 98 202 247 317,3[11] 338,2[12] 361,4[13] 365,6[13] 370,9[14] 373,5[15]

Ըստ 2009 թվականի մարդահամարի տվյալների, 327 540 մարդուց 111 953-ը որպես մայրենի լեզու նշել է բելառուսերենը, իսկ 194 798 մարդ՝ ռուսերենը, 23 082 մարդ տանը խոսում է բելառուսերեն, իսկ 287 267 մարդ՝ ռուսերեն[12]։ Կանանց և տղամարդկանց թիվն անհավասար է. տղամարդիկ կազմում են բնակիչության 46,6% -ը, կանայք՝ 53,4%[16]: Կյանքի միջին տևողությունը կազմում է մոտ 74,7 տարի[17]։

Էթնիկ կազմը ըստ 2009 թվականի մարդահամարի[18]
ընդամենը (2009) բելառուսներ ռուսներ լեհեր ուկրաինացիներ հրեաներ
327 540 204 927 62,57 % 39 955 12,2 % 64 642 19,74 % 5952 1,82 % 354 0,11 %
Հայեր թաթարներ գնչուներ ազերիներ լիտվացիներ
324 0,1 % 355 0,11 % 4 <0,01 % 366 0,11 % 331 0,1 %

Սոցիալական վիճակ խմբագրել

Գրոդնո քաղաքում աշխատողների միջին աշխատավարձը 2017 թվականի հունիսի դրությամբ կազմել է 813,2 բելառուսական ռուբլի[19] Գրոդնոյում աշխատող քաղաքացիների թիվը 2017 թվականի օգոստոսի 1-ի դրությամբ կազմել է 169,7 հազար մարդ[20]։ 2017 թվականի օգոստոսի 1-ի դրությամբ Գրոդնո քաղաքի աշխատանքի, զբաղվածության և սոցիալական հարցերի վարչությունում գրանցվել է 1363 գործազուրկ[20][21][22][23]։ Ընդհանուր առմամբ, Գրոդնոյում հանցագործությունների մակարդակը ամենացածրերից մեկն է Բելառուսի խոշոր քաղաքների շրջանում, բայց վերջին տարիներին հանցագործությունների թվի մի փոքր աճ է գրանցվել (2014 թվականին՝ 2888, 2015 թվականին՝ 3075)[24][25]:

Գրոդնոյի կենդանաբանական այգի խմբագրել

Հիմնական հոդված՝ Գրոդնոյի կենդանաբանական այգի

Գրոդնոյի կենդանաբանական այգին ժամանակակից Բելառուսի տարածքում առաջինն է իր զբաղեցրած տարածքով և և գեղեցկությամբ։ Այն հիմնադրվել է 1927 թվականին Յան Կախանովսկու կողմից և եղել է միայն բուսանբանական այգի[26]։ 2002 թվականին Գրոդնոյի քաղաքային կոմիտեն որոշում է կայացրել Կենդանաբանական այգու լայնամասշտաբ շինարարության մասին, որն ընթացավ բազմապրոֆիլ շինարարական և կառուցողական փուլերով և ավարտին հասավ միայն 2012 թվականի հունվարին [27][28],: Այս լայնածավալ աշխատանքների համար գումարներ հատկացվեցին ինչպես քաղաքային, այնպես էլ մարզային բյուջեից[29]։

 

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ http://grodno.gov.by/ru/main.aspx?guid=1571
  2. ↑ Численность населения на 1 января 2023 г. и среднегодовая численность населения за 2022 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа (ռուս.) — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2023.
  3. ↑ Общие коэффициенты рождаемости населения по г. Гродно и районам
  4. ↑ Общие коэффициенты смертности по г. Гродно и районам
  5. ↑ Естественное движение населения Гродненской области за 2016 год // Главное статистическое управление Гродненской области. — Гродно, 2017.
  6. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ belstat2017 անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  7. ↑ «Численность населения превышает 100 тысяч человек в 14 городах Беларуси»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-21-ին։ Վերցված է 2020-09-26 
  8. ↑ «Гродно» (ռուսերեն)։ grodno.by։ Վերցված է 2012-05-04 
  9. ↑ «Памятная книжка Гродненской губернии на 1860 год.»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-13-ին։ Վերցված է 2020-09-26 
  10. ↑ «Памятная книжка Гродненской губернии на 1871 год. Ч. 2 : сведения статистические и справочные»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-30-ին։ Վերցված է 2020-09-26 
  11. ↑ «Национальный статистический комитет Республики Беларусь» (ռուսերեն)։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-21-ին։ Վերցված է 2012-05-01 
  12. ↑ 12,0 12,1 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ belstat2009 անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  13. ↑ 13,0 13,1 Численность населения по г. Гродно и районам
  14. ↑ Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и посёлков городского типа.
  15. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ belstat2019 անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  16. ↑ «Итоги переписи населения»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-19-ին։ Վերցված է 2016-04-08 
  17. ↑ «Ожидаемая продолжительность жизни при рождении»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-23-ին 
  18. ↑ Перепись населения 2009. Национальный состав Республики Беларусь. Том 3 Archived 2019-02-18 at the Wayback Machine.. — Կաղապար:Мн., 2011 — С. 118—119.
  19. ↑ «О начисленной средней заработной плате работников в июне 2017 г.»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-07-30-ին։ Վերցված է 2017-07-30 
  20. ↑ 20,0 20,1 Труд, занятость и социальная защита Archived 2016-04-04 at the Wayback Machine. Гродненский городской исполнительный комитет
  21. ↑ «Ситуация на рынке труда Гродно»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-20-ին։ Վերցված է 2016-04-11 
  22. ↑ «Работа в Гродно»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2020-10-20-ին։ Վերցված է 2020-09-26 
  23. ↑ «Гродненский городской исполнительный комитет»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-30-ին։ Վերցված է 2020-09-26 
  24. ↑ «Преступность в Гродно»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-27-ին։ Վերցված է 2020-09-26 
  25. ↑ «Гродненский городской исполнительный комитет»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-07-ին։ Վերցված է 2020-09-26 
  26. ↑ «История возникновения Гродненского зоопарка» (ռուսերեն)։ grodno.by։ 2012-05-11 
  27. ↑ «Гродненский зоопарк — Мишаня ждёт окончания реконструкции» (ռուսերեն)։ grodnozoo.by։ 2012-01-08։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-21-ին 
  28. ↑ «О зоопарке» (ռուսերեն)։ Гродненский зоопарк։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-21-ին 
  29. ↑ «Срок окончания реконструкции зоопарка в Гродно сокращён» (ռուսերեն)։ nest.by։ 2011-08-15։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-21-ին 

Արտաքին հղումներ խմբագրել

  Grodno Վիքիպահեստում
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 232)։  
  Սա Բելառուսի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Գրոդնո&oldid=8738553» էջից