Գուսև (պատմվածք)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Գուսև (այլ կիրառումներ)
«Գուսև» (ռուս.՝ Гусев), Անտոն Պավլովիչ Չեխովի պատմվածքը` գրված 1890 թվականին։ Առաջին անգամ հրապարակվել է 1890 թվականի դեկտեմբերի 25-ին Նոր ժամանակ թերթում։
| Գուսև ռուս.՝ Гусев | |
|---|---|
| Տեսակ | գրական ստեղծագործություն |
| Ժանր | պատմվածք |
| Ձև | պատմվածք |
| Հեղինակ | Անտոն Չեխով |
| Երկիր | .svg){kind=small} Ռուսական կայսրություն |
| Բնագիր լեզու | ռուսերեն |
| Հրատարակվել է | դեկտեմբերի 25 1890 (հունվարի 6 1891) |
Հրապարակումներ խմբագրել
Դեկտեմբեր 9-ին Ալեքսեյ Սուվորին ուղղված նամակում Չեխովը նկարագրում է իրական կյանքից մի պատմություն` թաղում ծովում, որին նա ականատես է եղել Սախալինից վերադարձող նավի վրա։ Առաջին անգամ պատմվածքը հրապարակվել է 1890 թվականի դեկտեմբերի 25-ին,Նոր ժամանակ թերթի թիվ 5326 համարում նշումով` «Կոլումբո, նոյեմբերի 12»։
Պատմվածքը բաժանված է հինգ գլուխների։ Որոշ ստիլիստական փոփոխություններից հետո այն ընդգրկվել է 1893 թվականին հրապարակված «Հիվանդասենյակ № 6» պատմվածքների հավաքածուում։ Հավաքածուում պատմվածքը վերահրատարակվել է յոթ անգամ (1893-1899)։ Չնչին փոփոխություններով այն ներառվել է 1899-1901 թթ. Ադոլֆ Մարքսի կողմից հրապարակված Չեխովի հավաքածուի վեցերորդ հատորում։
Չեխովի կենդանության օրոք պատմվածքը թարգմանվել է բուլղարերեն, հունգարերեն, գերմաներեն, նորվեգերեն, լեհերեն և ֆրանսերեն։
Սյուժե խմբագրել
Մի քանի զորակոչված զինվորներ, այդ թվում շարքային Գուսևը և Պավել Իվանովիչը, որի մասին ոչ ոք ոչինչ չգիտի և ով իրեն քահանայի դերում է գտնում, Հեռավոր Արևելքից նավով վերադառնում են։ Երազի մեջ նավի հիվանդանոցում Գուսևը մահանում է թոքախտից։ Նրա մարմինը փաթաթում են կտավե տոպրակի մեջ և կարճ աղոթքից հետո նետում ալիքների մեջ։
Գրողը մանրամասն նկարագրում է, թե ինչպես է մարմինը գնում ջրի հատակը ձկների վտառի մոտ, ինչպես է շնաձուկը այն պատառոտում։
Քննադատություն խմբագրել
Պատմվածքը հավանել են Պյոտր Չայկովսկին[1] և Ալեքսեյ Պլեշչեևը, ով 1891 թվականի հունվարի 12-ին գրել է. «Շնորհակալություն «Նոր ժամանակ» թերթի պատմվածքի համար։ Հաճույքով ընթերցեցի»[2]։
Վ. Լ. Ալբովը «Գուսև» պատմվածքը դասել է այն գործերի շարքին, որոնցում «Չեխովի ուշադրությունը ուղղված է արտաքին պայմաններին, որպես երազների և երազողների կործանման պատճառ»[3]։
Գրականություն խմբագրել
- Чехов А. П. Гусев // Чехов А. П. Полное собрание сочинений и писем: В 30 т. Сочинения: В 18 т. / АН СССР. Ин-т мировой лит. им. А. М. Горького. — М.: Наука, 1974—1982.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1 January 1891 letter to brother Modest Chaykovsky.
- ↑ «Рассказ Гусев. Примечания». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 15-ին. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
- ↑ В. Альбов. Два момента в развитии творчества Антона Павловича Чехова… «Мир божий», 1903, № 1, стр. 94