Գերտրուդա Վոկեր
Գերտրուդա Վոկեր (գերմ.՝ Gertrud Woker դեկտեմբերի 16, 1878, Բեռն, Շվեյցարիա - սեպտեմբերի 13, 1968[1], Marin-Epagnier, La Tène), խաղաղության շվեյցարացի ակտիվիստ, քիմիկոս և կանանց իրավունքների պաշտպան։
Գերտրուդա Վոկեր | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | դեկտեմբերի 16, 1878 Բեռն, Շվեյցարիա |
| Մահացել է | սեպտեմբերի 13, 1968[1] (89 տարեկան) Marin-Epagnier, La Tène |
| Քաղաքացիություն |  Շվեյցարիա |
| Մասնագիտություն | քիմիկոս |
| Անդամակցություն | Խաղաղության և ազատության կանանց միջազգային միություն |
| Հայր | Philipp Woker? |
 Gertrud Woker Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Նա հին կաթոլիկ աստվածաբանության և պատմության պրոֆեսոր Ֆիլիպ Վոկերի դուստրն էր։ 1900 թվականից Բեռնի համալսարանում սովորել է օրգանական քիմիա, իսկ 1903 թվականին պաշտպանել է դոկտորական դիսերտացիա՝ «3,4-դիօսիֆլավոնի սինթեզ» թեմայով։ 1907 թվականին ստացել է բարձրագույն դպրոցում դասավանդելու իրավունք և դարձել առաջին կին-պրիվատ՝ գերմանալեզու բարձրագույն ուսումնական հաստատություններում քիմիայի դոցենտ։ Պաշտոնը ստանձնելու կապակցությամբ Վոկերը դասախոսություն է կարդացել «Կատալիզի հետազոտության խնդիրները» թեմայով, որը ուրվագծել է իր ապագա գիտական հետաքրքրությունների շրջանակը։
Առաջին համաշխարհային պատերազմի բռնկումով նա միացել է հակապատերազմական շարժմանը, և նրա գործունեության հիմնական թեման քիմիական պատերազմի դեմ պայքարն էր։ Թռուցիկներից սկսելով՝ հետագայում Վոկերը ավելի ու ավելի էր դիվերսիֆիկացնում այս բողոքի ձևերը։ Բացի այդ, նա գործել է կանանց իրավունքների ոլորտում, մասնավորապես, պահանջելով, որ կանայք ունենան ընտրելու իրավունք։ 1915 թվականին նա դարձել է կայուն խաղաղության կանանց միջազգային կոմիտեի համահիմնադիր, որը այնուհետև անվանվել է Խաղաղության և ազատության միջազգային կանանց լիգա (MZHLMS), ինչպես նաև հանդիսացել է MZHLMS շվեյցարական մասնաճյուղի հիմնադիրներից մեկը։
Նա դարձել է կենսաքիմիայի առաջատարներից մեկը և 1933 թվականին իր նորարարական աշխատանքի համար ստացել է արտակարգ պրոֆեսորի կոչում՝ չնայած գիտական համայնքի կողմից պացիֆիստական քաղաքական գործունեությանը չհամաձայնելուն։
Նույն թվականին, Գերմանիայում, նացիստները այրել են նրա «Der kommende Gift- und Brandkrieg und seine Auswirkungen gegenüber der Zivilbevölkerung» գիրքը։
Վոլկերը մասնակցում էր Կաթոլիկ եկեղեցու գործունեությանը և զբաղվում արվեստով։
1957 թվականից նա ղեկավարում էր MZHLMS շվեյցարական մասնաճյուղը։
Հիշատակ խմբագրել
Բերնում և Դյուսելդորֆում Վոլկերի անունով են կոչվում փողոցներ։
Աշխատանքներ խմբագրել
- Skizzen. — Bern: Sturzenegger, 1902.
- Die Katalyse. Allgemeiner Teil: 1910.
- Die Katalyse. Spez. Teil 1: Anorganische Katalysatoren, 1916.
- Die Katalyse. II. Teil: Biologische Katalysatoren, 1924–1931.
- Über Giftgase (Vortrag, gehalten beim Kongreß der I.F.F.F. in Washington, Mai 1924)
- Wissenschaft und wissenschaftlicher Krieg. — Zürich: Schweiz. Zentralstelle f. Friedensarbeit, 1925.
- Der kommende Giftgaskrieg. — Leipzig: Ernst Oldenburg Verlag, 1925.
- Selbstbiografie. — Führende Frauen Europas. In sechzehn Selbstschilderungen. — München, 1928.
- Giftgas und Tiere. — Zürich: Zentralstelle für Friedensarbeit. 1928.
- Hidigeigeis Ende. — Zürich: Zentralstelle für Friedensarbeit. 1929.
- Der kommende Gift- und Brandkrieg und seine Auswirkungen gegenüber der Zivilbevölkerung. — Leipzig: Ernst Oldenburg Verlag, 1932.
- Bericht über biologischen Krieg. 1949.
- Massenvernichtungs-Waffen, 1952.
- An die Ewiggestrigen. — Zürich (Genossenschaftsdruck), um 1956.
- Die Chemie der natürlichen Alkaloide. — Stuttgart: F. Enke, 1956.
- Atomic Energy and alternative sources of power. — Genf: Women’s International League for Peace and Freedom, 1957.
- Atomaufrüstung auch in der Schweiz? — Zürich: Pazifistische Bücherstube, 1958.
- Rettet die Menschheit! Ansprache an dem am 6. Mai 1962 im «Hirschen» in Lörrach stattgefundenen Deutsch-Französisch-Schweizerischen Friedenstreffen, 1962.
- Wie steht es mit der Achtung vor dem menschlichen Leben?, 1963.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Գրականություն խմբագրել
- Larsen, Majken. «Der Kampf der Frauen gegen die Hölle von Gift und Feuer». Die IFFF, Gertrud Woker und die Giftgasdiskussion in der Schweiz der Zwischenkriegszeit. — Lizentiatsarbeit, Universität Zürich, 1995.
- Leitner, Gerit von. Wollen wir unsere Hände in Unschuld waschen? Gertrud Woker (1878–1968), Chemikerin & Internationale Frauenliga 1915–1968. — Berlin: Weidler, 1998.
- Lexikon der Frau. — Zürich: Encyclios, 1953–1954. — Bd. 2. — Sp. 1653 f.
- Der Kampf um gleiche Rechte — Le combat pour les droits égaux. — Basel: Schwabe, 2009.
- Autobiographien von Frauen: Ein Lexikon. — Köln: Böhlau, 2010. — ISBN 978-3-412-20585-0. — S. 944.
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Գերտրուդա Վոկեր կատեգորիայում։ |