Գայոս Օկտավիոս (լատին․՝ Gaius Octavius, մոտ մ.թ.ա. 100 - 59 թվականներ), հռոմեացի սենատոր։ Ծագում է Օկտավիաների հին, հարուստ հեծյալների տոհմից։ Տոհմում առաջինն է, որ հասել է սենատորի աստիճանի։ Կայսր Օգոստոս Օկտավիանոսի հայրն է։

Գայոս Օկտավիոս
 
Մասնագիտություն՝ Հին հռոմեական քաղաքական գործիչ և Հին հռոմեական զինվորական անձնակազմ
Ծննդյան օր մ. թ. ա. 100
Ծննդավայր Վելետրի, Հռոմ, Լացիո, Իտալիա
Վախճանի օր մ. թ. ա. 59[1]
Վախճանի վայր Նոլա, Նեապոլ, Կամպանիա, Իտալիա[1]
Դինաստիա Octavii Rufi?
Քաղաքացիություն Հին Հռոմ
Հայր Gaius Octavius?
Մայր անհայտ
Ամուսին Ancharia?[2] և Atia?[3]
Զավակներ Octavia the Elder?, Octavia the Younger?[1] և Օկտավիանոս Օգոստոս[1]

Ծագում խմբագրել

Օկտավիացիների նախահայրը՝ Գնեոս Օկտավիոս Ռուֆը, մ.թ.ա. 230 թվականին հասավ քվեստորի աստիճանի[4]։ Ռուֆն ուներ երկու որդի՝ ավագ որդին՝ Գնեոսը[5], որը եղել է Օկտավիացիների տոհմի «կոնսուլական» ճյուղի հիմնադիրը, և կրտսեր որդին՝ Գայոսը, որը եղել է տոհմի «հեծյալների» ճյուղի նախահայրը։ Վերջինս որպես զինվորական տրիբունա կռվել է Երկրորդ Պունիկյան պատերազմի ժամանակ և եղել է Օգոստոս Օկտավիանոսի նախանախանախապապը[6]։

Այս ճյուղի բոլոր ներկայացուցիչները կրում էին Գայոս անունը։ Օկտավիանոսի նախանախապապն ու նախապապն ապրում էին Վելետրիում և պաշտոններ չէին զբաղեցնում։ Պապը քաղաքային մագիստրատ էր։ Նա հասել է պատկառելի տարիքի` կուտակելով բավականաչափ կարողություն։ Նա լքել է որդուն` Հռոմեական կայսրության ապագա հիմնադրի հորը։

Կենսագրություն խմբագրել

Երիտասարդ տարիքում Օկտավիոսը երկու անգամ զբաղեցրել է զինվորական տրիբունայի պաշտոնը՝ մ.թ.ա. 73 թվականին դարձել է քվեստոր, իսկ մ.թ.ա. 64 թվականին՝ պլեբեյական էդիլ։ Մ.թ.ա. 70 թվականին[7] Գայոս Օկտավիոսը երկու անգամ ամուսնացել է․ Մարկ Ատիա Բալբայի դստեր՝ Ատիայի հետ, և Հուլիոս Կեսարի քրոջ՝ Յուլիայի հետ։ Օգտվելով Կեսարի և Լուկիոս Լիցինիա Մուրենայի աջակցությունից՝ Օկտավիոսը մ.թ.ա. 61 թվականին ձեռք է բերել պրետորի պաշտոն և սենատորի կոչում։ Պրետորից հետո՝ մ.թ.ա. 60 թվականին[8], նշանակվել է Մակեդոնիայի նահանգի պրոկոնսուլ։ Դրանից հետո Օկտավիոսը սենատի հատուկ հանձնարարությամբ կազմակերպել է Իտալիայի հարավում գործող Կատիլինայի և Սպարտակի զորքերի մնացորդների ոչնչացումը։ Մակեդոնիայում նա իրեն դրսևորել է որպես լավ կառավարիչ և զորահրամանատար։ Օկտավիոսը պատրաստվում էր հասնել նաև հյուպատոսության, բայց մ.թ.ա. 59 թվականին Մակեդոնիայից Հռոմ վերադառնալիս անսպասելիորեն մահացել է[8]։

Ժառանգներ խմբագրել

Անհարիայի հետ առաջին ամուսնությունից (մոտ մ.թ.ա. 95-78 թվականներ)[8]

Ատիա Ավագի հետ երկրորդ ամուսնությունից (մոտ մ.թ.ա. 85-43 թվականներ)․

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Любкер Ф. Octavii (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. КанскийСПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 940—941.
  2. Klebs E. Ancharius 7 (գերմ.) // Kategorie:RE:Band I,2 — 1894.
  3. Klebs E. Attius 34 (գերմ.) // Kategorie:RE:Band II,2 — 1896.
  4. Octavius 79, 1937, s. 1853
  5. Octavius, 1937, s. 1801
  6. Broughton R. Magistrates of the Roman Republic. — New York, 1951. — Vol. I. — P. 600.
  7. Светоний. Жизнь двенадцати цезарей, Божественный Август, 3: текст на латинском и русском
  8. 8,0 8,1 8,2 Светоний. Жизнь двенадцати цезарей, Божественный Август, 4: текст на латинском и русском

Աղբյուրներ խմբագրել

  • CIL VI 1311
  • Cic. QF I 1, 21; 2, 7; II 1, 12; Phil. III 15;
  • Nic. Dam. 126, 2 Jacoby
  • Tac. Ann. I 9;
  • Vell. II 59, 1—2
  • Suet. Aug. 2—4; 7—8; 27; 94; 100
  • Plut. Cic. 44, 3; Ant. 31, 1
  • Dio XLV 1

Գրականություն խմբագրել

  1. Гай Светоний Транквилл. Жизнь двенадцати цезарей. — М.: Наука, 1993.
  2. Тит Ливий. История Рима от основания города. — М.: Наука, 1994. — Т. 3. — 768 с. — ISBN 5-02-008995-8.
  3. Broughton R. Magistrates of the Roman Republic. — New York, 1951. — Vol. I. — P. 600.
  4. Münzer F. Octavius // Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. — 1937. — Bd. XVII, 2. — S. 1801-1803.
  5. Münzer F. Octavius 16 // Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. — 1937. — Bd. XVII, 2. — S. 1808-1810.
  6. Münzer F. Octavius 17 // Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. — 1937. — Bd. XVII, 2. — S. 1810-1814.
  7. Münzer F. Octavius 18 // Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. — 1937. — Bd. XVII, 2. — S. 1814.
  8. Münzer F. Octavius 79 // Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. — 1937. — Bd. XVII, 2. — S. 1853-1854.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գայոս Օկտավիոս» հոդվածին։