Բիզնես-տրամաբանություն

Բիզնես-տրամաբանությունը սովորական կանոն կամ ալգորիթմ է, որը կարգավորում է տվյալների բազայի և օգտագործողի ինտերֆեյսի միջև տեղեկատվության փոխանակումը։ Բիզնես-տրամաբանությունը, ըստ էության, համակարգչային ծրագրի մի մաս է, որը պարունակում է տեղեկատվություն(բիզնես-կանոնների տեսքով), որը սահմանափակում է բիզնեսի գործելակերպը։ Նման բիզնես-կանոնը գործառական քաղաքականություն է, որը արտահայտվում է ճշմարիտ կամ կեղծ երկուականությամբ։ Բիզնես-տրամաբանությունը երևում է նրանց աջակցած աշխատանքային հոսքերում, ինչպիսիք են հաջորդականությունները կամ քայլերը, որոնք մանրամասն ներկայացնում են տեղեկատվության կամ տվյալների հոսքը, հետևաբար նաև որոշումների կայացումը։ Բիզնես-տրամաբանությունը հայտնի է նաև որպես տիրույթի տրամաբանություն։ Բիզնես-տրամաբանությունը ընկերության տվյալների բազայի համակարգերում ընկերության ուղեցույցների ներդրման մեթոդ է, որը աշխատակիցներին հնարավորություն է տալիս համակարգչով կատարել կարևոր աշխատանքային գործողություններ։ Օգտակար է ուսումնասիրել բիզնես-տրամաբանության տարբեր բաղադրիչները, որպեսզի ընկերությունը կարողանա ստեղծել տվյալների արդյունավետ ընթացակարգեր և օպտիմացնել արտադրության ամենօրյա ջանքերը։ Բիզնես-տրամաբանությունը (անգլերեն նաև կիրառական տրամաբանություն) վերացական տերմին է ծրագրային տեխնոլոգիայի մեջ, որը նպատակ ունի տարբերել ծրագրային համակարգի տրամաբանությունը, որը պայմանավորված է բուն առաջադրանքով, տեխնիկական իրականացումից^[1]^[2]։

Մանրամասներ և օրինակներ

Բիզնես-տրամաբանություն

Սահմանում է, թե ինչպես են բիզնես օբյեկտները փոխազդում միմյանց հետ,
Աշխատեցնում է այն եղանակներն ու մեթոդները, որոնցով բիզնես օբյեկտները գտնվում և թարմացվում են,

Բիզնես-տրամաբանության օրինակներ

Վավերացում․օգտագործողի մուտքի վավերացման կանոններ,
Գործարքներ․գործարքի կատարման կանոնները, օրինակ՝ գնումը,
Հաշվարկ․հաշվարկելով այնպիսի արժեքներ, ինչպիսիք են զեղչը պատվերի համար,
Գործընթացների հոսք, որոշել, թե ինչպես սկսել գործընթացում քայլեր ձեռնարկելը^[3]։

Բիզնես-կանոններ

․Իրական կյանքի բիզնես-օբյեկտների մոդելավորում(ինչպիսիք են հաշիվները, փոխառությունները, երթուղիները և պաշարները)

Բիզնես-կանոնների օրինակներ

Համապատասխանություն․կարգավորող գործակալությունները կարող են կիրառել խիստ կանոններ տարբեր ուղղություններով, ինչպիսիք են Ֆինանսները, ապահովագրությունը, առողջապահությունը և Մարքեթինգը։
Դիմումի հաստատում․բանկային և անշարժ գույքի շուկաները գործի են դնում բնակարանային վարկերի կամ վարձակալական անշարժ գույքի կիրառման գործընթացների բիզնես կանոնները^[4]։

Բիզնես-տրամաբանությունը ներառում է աշխատանքային հոսքեր, որոնք հանձնարարված են փաստաթղթեր կամ տվյալներ փոխանցել մեկ մասնակցից(մարդկային կամ ծրագրային համակարգից) մյուսին։ Բիզնես-տրամաբանությունը պետք է տարբերվի բիզնես-կանոններից։ Բիզնես-տրամաբանությունը ձեռնարկության համակարգի այն մասն է, որը որոշում է, թե ինչպես են տվյալները փոխակերպվում կամ հաշվարկվում, և ինչպես են դրանք փոխանցվում մարդկանց կամ ծրագրային ապահովմանը(աշխատանքային հոսքին)։ Բիզնես-կանոնները բիզնես-քաղաքականության պաշտոնական արտահայտումներն են։ Այն, ինչը գործընթաց է կամ ընթացակարգ, կոչվում է բիզնես-տրամաբանություն, իսկ բիզնես կանոնն այն է, ինչը չի հանդիսանում ո՛չ մեկը, ո՛չ մյուսը։ Նոր այցելուին ողջունելը ձեռնարկվող քայլերի գործընթաց է, մինչդեռ հայտարարությունը, որ յուրաքանչյուր նոր այցելու պետք է ողջունվի, բիզնես-կանոն է։ Ավելին, բիզնեսի տրամաբանությունը ընթացակարգային է, մինչդեռ կանոնները՝ հռչակագրային։

Օրինակ՝ Էլեկտրոնային առևտրի կայքը կարող է թույլ տալ այցելուին ապրանքներ ավելացնել զամբյուղի մեջ, նշել առաքման հասցեն և տրամադրել վճարման տեղեկատվություն։ Կայքի բիզնես-տրամաբանությունը կարող է ներառել այնպիսի աշխատանքային գործընթաց, ինչպիսին է Ստուգման ընթացքում տեղի ունեցող իրադարձությունների հաջորդականությունը, օրինակ՝ բազմաէջ ձևաչափ, որը սկզբում հարցնում է առաքման հասցեն, այնուհետև վճարման հասցեն, հաջորդ էջը կներառի վճարման եղանակը, իսկ վերջին էջը՝ շնորհավորանքներ, գնումներ կատարելու համար։

Կան նաև կայքի բիզնես-կանոններ․

Ապրանքի նկարագրության էջից մեկից ավելի անգամ տարր ավելացնելը մեծացնում է այդ ապրանքի քանակը,
Հատուկ ձևաչափեր, որոնք պետք է հետևեն այցելուի հասցեին, էլեկտրոնային փոստի հասցեին և վարկային քարտի տվյալներին։
Վարկային քարտերի ցանցի հետ կապ հաստատելու հատուկ հաղորդակցության արձանագրություն։

Վեբ կայքի ծրագրակազմը պարունակում է նաև այլ ծածկագիր, որը չի համարվում բիզնես-տրամաբանության կամ բիզնես-կանոնների մաս․

Երկրորդական բովանդակություն, որը կապված չէ բիզնեսի հիմնական կանոնների հետ, ինչպես HTML-ը, որը սահմանում է կայքի գույները, տեսքը, ֆոնային պատկերը և նավիգացիոն կառուցվածքը,
Սխալների կառավարման ընդհանուր ծրագիր,
Նախնականացման կոդը, որն աշխատում է վեբ սերվերի կողմից կայքի գործարկման ժամանակ, որը ստեղծում է համակարգը,
Ենթակառուցվածքների մոնիթորինգ՝ կայքի բոլոր մասերի ճիշտ աշխատանքի ապահովման համար։
Ընդհանուր ծածկագիր՝ ցանցային կապեր ստեղծելու և օբյեկտները տվյալների բազա փոխանցելու համար։

Բիզնես-տրամաբանության մակարդակները

Բիզնես-տրամաբանության շերտը պարունակում է օբյեկտներ, որոնք կատարում են բիզնեսի գործառույթները։ Բիզնես-տրամաբանությունը կարող է լինել ծրագրի ցանկացած հատվածում։ Օրինակ՝ հաշվի առնելով հասցեի որոշակի ձևաչափը, կարող եք ստեղծել տվյալների բազայի աղյուսակ, որն ունի սյունակներ, որոնք ճշգրիտ համապատասխանում են բիզնես-տրամաբանության մեջ նշված դաշտերին և ավելացնում են տիպի ստուգումներ՝ ապահովելու համար, որ անվավեր տվյալներ չեն ավելացվել։

Բիզնես-տրամաբանությունը հաճախ փոխվում է։ Օրինակ՝ հասցեների թույլատրելի ձևաչափերի հավաքածուն կարող է փոխվել, երբ առցանց մանրածախ առևտրականը սկսում է ապրանքներ առաքել նոր երկիր։ Այսպիսով, հաճախ ցանկալի է համարվում բիզնես-տրամաբանությունն իրականացնող ծածկագիրը համեմատաբար մեկուսացված կամ թույլ զուգորդված դարձնել։ Սա ավելի հավանական է դարձնում, որ բիզնես-տրամաբանության փոփոխությունները կպահանջեն ծածկագրերի մի փոքր շարքի փոփոխություն։ Հեռակա, բայց սերտորեն զուգակցված ծածկագիրը նաև ավելի մեծ վտանգ է ներկայացնում, որ ծրագրավորողը միայն որոշ անհրաժեշտ փոփոխություններ կատարի և բաց թողնի համակարգի մի մասը, ինչը կհանգեցնի սխալ աշխատանքի։

Բազմաշերտ ճարտարապետությունը ձևակերպում է այս անջատումը՝ ստեղծելով բիզնես տրամաբանության շերտ, որն առանձնացված է այլ շերտերից, օրինակ՝ տվյալների հասանելիության շերտից կամ ծառայության շերտից։ Յուրաքանչյուր շերտ քիչ ինֆորմացիա<<ունի>> մյուս շերտերի ծածկագրերի մասին՝ այնքան, որքան անհրաժեշտ է առաջադրանքը կատարելու համար։ Օրինակ՝ <<մոդել-տեսք-կառավարիչ>> պարադիգմում վերահսկիչի և դիտման շերտերը կարող են հնարավորինս փոքր լինել, և ամբողջջ բիզնես-տրամաբանությունը կենտրոնացած կլինի մոդելի մեջ։ Էլեկտրոնային առևտրի օրինակում վերահսկիչը սահմանում է վեբ-էջերի հաջորդականությունը վճարման հաջորդականությամբ, ինչպես նաև պատասխանատու է բիզնեսի կանոններին բավարարող էլեկտրոնային հասցեի և վճարման տեղեկատվության վավերացման համար։ Հնարավոր են այլընտրանքային պարադիգմեր․ Օրինակ՝ համեմատաբար պարզ ձեռնարկատիրական կազմակերպությունների դեպքում ընդհանուր տեսքը և վերահսկիչը կարող են մուտք գործել տվյալների բազայի օբյեկտներ, որոնք իրենց մեջ պարունակում են համապատասխան բիզնես-տրամաբանությունը, թե ինչ ձևաչափեր են նրանք ընդունում և ինչ փոփոխություններ են հնարավոր^[5]։

Գործիքներ և մեթոդներ

Բիզնես-տրամաբանությունը կարելի է դուրս բերել ընթացակարգային օրենսգրքից՝ օգտագործելով բիզնես կանոնների կառավարման համակարգը։ Օգտվողի ինտերֆեյսի կառավարման համակարգերը մեկ այլ տեխնոլոգիա են, որոնք օգտագործվում են բիզնես-տրամաբանության և այլ ծածկագրերի միջև հստակ տարանջատում ապահովելու համար։ Կախարդական կոճակը համարվում է <<հակատիպ>>՝ տեխնիկա, որն այդ դեպքում ստեղծում է անցանկալի սահմանափակումներ, ինչը դժվարացնում է բիզնես-տրամաբանության հեշտ պահպանման եղանակով։

Ծանոթագրություններ

[1] «Business Logic».

[2] «Explanation of Business Logic».

[3] «Business Logic examples».

[4] «Examples of Business Rules».

[5] «Business Logic layers».

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]