Բեթ Էնն Միդլեր (անգլ.՝ Bette Ann Midler, Բեթի Միդլեր, դեկտեմբերի 1, 1945(1945-12-01)[1][2][3][…], Հոնոլուլու, ԱՄՆ[6]), ամերիկացի դերասանուհի և երգչուհի, երկրպագուների շրջանում հայտնի նաև որպես Աստվածային Միսս Մ (անգլ.՝ The Divine Miss M.«Գրեմմի», «Էմմի» և «Տոննի» արձանիկների դափնեկիր, «Օսկար» մրցանակի կրկնակի անվանակարգված։ Ըստ «Բի-բի-սի»-ի կարծիքի Բեթը հանդիսանում է բոլոր ժամանակների ամենահաջողակ դերասանուհիներից մեկը[7]։

Բեթ Միդլեր
անգլ.՝ Bette Midler
Բեթ Միդլերը «HRC Annual Dinner 2010»-ում
Ծնվել էդեկտեմբերի 1, 1945(1945-12-01)[1][2][3][…] (78 տարեկան)
ԾննդավայրՀոնոլուլու, Հավայի, ԱՄՆ
ԿրթությունՀավայան կղզիների համալսարան, Մանոայի հավայան համալսարան, Admiral Arthur W. Radford High School?, HB Studio և Pratt Institute School of Information?
ՔաղաքացիությունԱմերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ
Ազգությունամերիկացի
Այլ անուն(ներ)Բեթ Էնն Միդլեր
Bette Ann Midler
Մասնագիտությունդերասանուհի, երգչուհի
Ակտիվ շրջան1966-այժմ
Ժանրերփոփ
Ընտրանի«Ռոուզ »,
«Գնչուհի,
«Ինչ են ուզում կանայք»,
Սթեփֆորդյան կանայք
Ամուսին(ներ)Մարտին ֆոն Հասելբերգ (1984-ից)
Երեխա(ներ)Սոֆի ֆոն Հասելբերգ (1986)
Պարգևներ և մրցանակներ
IMDbID 0000541
bettemidler.com
Բեթ Միդլեր՝ Վիքիպահեստ

Կենսագրություն խմբագրել

Բեթ Միդլերը ծնվել է 1945 թվականի դեկտեմբերի 1-ին Հոնոլուլույում, հրեական ընտանիքում և իր անունը ստացել է ի պատիվ դերասանուհի Բեթ Դեյվիսի։ Միջնակարգ դպրոցն ավարտելուց հետո երեք ամսվա ընթացքում սովորել է Հավայիի համալսարանում, դրամատիկական արվեստի բաժանմունքում։ Միևնույն ժամանակ տեղի է ունենում նրա դերասանական նորամուտը «Հավայի» ֆիլմում, որը էկրանին է բարձրանում 1966 թվականին։

1965 թվականի ամռանը Բեթ Միդլերը, «Հավայի» ֆիլմում իր վաստակած գումարով, տեղափոխվում է Նյու Յորք, որտեղ կայանում է նրա թատերական նորամուտը։ Իր առաջին դերերը նա կատարում է «Տիկին Նեֆերտիտին ափսոսում է» և «Մոխրոտիկը վերադառնում է» բեմադրություններում։ Մեկ տարի անց նրան արդեն հաջողվում է ներթափանցել Բրոդվեյ, որտեղ հետագա երեք տարիներին նա խաղում է Ցեյտլի դերը հանրահայտ «Ջութակահարը տանիքին» մյուզիքլում։

1970 թվականին Միդլերը հանդես է գալիս Նյու Յորքում հայտնի «Continental Baths» գեյ-սաունայում, որտեղ ծանոթանում է Բարրի Մանիլոուի հետ։ Երկու տարի անց նա հանդես է գալիս որպես Միդլերի նորամուտային «The Divine Miss M» ալբոմի պրոդյուսեր, որը Միդլերին բերում է «Գրեմմի» առաջին արձանիկը, «Լավագույն նորեկ» անվանակարգում։ 1971 թվականին նա մասնակցություն է ունենում Սիեթլում կայացած բրիտանական «The Who» խմբի «Tommy» ռոք-ալբոմի բեմադրությանը։

1973 թվականին իրականացվում է նրա «Bette Midler» երկրորդ ալբոմի թողարկումը, որը բարձր դիրքերի է հասնում «Billboard’s Top 10»-ում և ԱՄՆ-ում տարածվում է միլիոնավոր տպաքանակով։ Միևնույն ժամանակ Միդլերը շարունակում է հանդես գալ Բրոդվեյում, որտեղ մեծ հաջողությամբ ընթանում էին նրա իսկ սեփական «Bette Midler» և «Bette Midler’s Clams on the Half Shell Revue» շոուները, որոնց շնորհիվ նա 1974 թվականին դառնում է «Տոննի» մրցանակի դափնեկիր։

 
Բեթ Միդլերը «Ռոուզ » ֆիլմի պրեմիերայի ժամանակ, 1979 թվական, նոյեմբերի 7

1979 թվականին Միդլերը գլխավոր դեր է կատարում «Ռոուզ » երաժշտական դրամայում, որը բարձր է գնահատվում քննադատների կողմից և դերասանուհուն բերում է «Ոսկե Գլոբուս» մրցանակ և անվանակարգում «Օսկար» մրցանակի։ Նմանապես հաջողակ է դառնում նաև ֆիլմի սաունդտրեկը, որի համար Բեթ Միդլերը արժանանում է իր երկրորդ «Գրեմմի» մրցանակին։

1982 թվականին, «Աչքով տվեցին» ֆիլմի թողարկումից հետո, որը տապալվում է վարձույթում, Բեը Միդլերը չորս տարով թողնում է կինեմատոգրաֆը և կենտրոնանում է երաժշտական կարիերայի վրա։ 1986 թվականին Միդլերը մեծ էկրաններին է վերադառնում «Առանց գրոշի Բևեռլի Հիլլզում» ֆիլմում, որից էլ սկսվում է նրա հաջողակ կարիերան կինոկատակերգություններում։ Այնուհետև հետևում են դերեր «Անողոք մարդիկ» (1986 թ.), «Հեշտ գումարներ» (1987 թ.) և «Մեծ բիզնես» (1988 թ.) ֆիլմերում։ 1988 թվականին էկրան է բարձրանում «Լողափին» մելոդրաման, որը կրկին հանդիսատեսին հիշեցնում է դերասանուհու դրամատիկական տաղանդի մասին։ Միդլերի կատարմամբ երգում հնչող «Wind Beneath My Wings» լիրիկական բալադը դառնում է նրպա այցեքարտը, առաջին հորիզոնականն է գրավում «Billboard Hot 100»-ում և նրան բերում է երրորդ «Գրեմմի» արձանիկը։

1993 թվականին Բեթ Միդլերը երկրորդ անգամ արժանանում է «Ոսկե Գլոբուս» մրցանակի և անվանակարգման «Օսկար»-ին՝ «Մեր տղաների համար» դրամայում Դիկսի Լեոնարդի դերակատարման համար։ Հետագայում դերասանուհին իրեն ցույց է տալիս որպես բազմաժանր դերասանուհի, իր խաղացանկում ունենալով հիշվող կատակերգական կերպաներ այնպիսի ֆիլմերում, ինչպիսին են «Ֆոկուս-մոկուս» (1993 թ.), «Առաջին կանանց ակումբ» (1996 թ.), «Այդ հին զգացմունքը» (1997 թ.), «Խեղդենք Մոնին» (2000 թ.), ինչպես նաև լուրջ դրամատիկական դերեր «Գնչուհի» (1993 թ.) և «Իրական կին» (2000 թ.) ֆիլմերում։ Տվյալ պահին դերասանուհու ամենավերջին աշխատանքներից է հանդիսանում չարագործուհի Կիտտի Գալորի ձայնավորումը «Կատուներն ընդդեմ շների. Կիտտի Գալորի վրեժը» ընտանեկան ֆիլմում (2010 թ.)։

Անձնական կյանք խմբագրել

1984 թվականից Բեթ Միդլերը ամուսնացած է Մարտին ֆոն Հասելբերգի հետ, որից 1986 թվականին ունեցել է դուստր՝ Սոֆիա ֆոն Հասելբերգ, ամերիկյան դերասանուհի։

Ֆիլմագրություն խմբագրել

Թվական Անվանում Բնօրինակ անվանում Դեր
1966 Հավայի Hawaii ուղևորուհի
1979 Ռոուզ The Rose Մերի Ռուզ Ֆոստեր
1980 Աստվածային խելագարություն Divine Madness Բեթ Միդլեր
1982 Աչքով տվեցին Jinxed! Բոնիտա Ֆրիմպ
1986 Առանց գրոշի Բևեռլի Հիլլզում Down and Out in Beverly Hills Բարբարա Ուայթման
1986 Անողոք մարդիկ Ruthless People Բարբարա Սթոուն
1987 Հեշտ գումարներ Outrageous Fortune Սենդի Բրոզինսկի
1988 Լողափին Beaches Սի Սի Բլում
1988 Մեծ բիզնես Big Business Սեդի Ռետլիֆ/Սեդի Շելտոն
1988 Օլիվեր և ընկերություն Oliver & Company Ժորժետա (ձայնավորում)
1990 Ստելլա Stella Ստելլա Կլեր
1991 Պատահարներ խանութում Scenes From A Mall Դեբորա Ֆիֆեր
1991 Մեր տղաների համար For The Boys Դիկսի Լեոնարդ
1993 Ֆոկուս-մոկուս Hocus Pocus Վիննի Սանդերսոն
1993 Գնչուհի Gypsy Մամա Ռոզա
1995 Հասնել կարճլիկին Get Shorty Դորիս Սաֆրոն
1996 Առաջին կանանց ակումբ The First Wives Club Բրենդա Կուշման
1997 Այդ հին զգացմունքը That Old Feeling Լիլի
1999 Իրական կին Isn’t She Great Ժակլին Սյուզան
2000 Խեղդենք Մոնին Drowning Mona Մոնա Դիրլի
2000 Բեթի Бетти
2000 Ինչ են ուզում կանայք What Women Want դոկտոր Ջ. Մ. Պերկինս
2004 Սթեփֆորդյան կանայք The Stepford Wives Բոբի Մարկովից
2007 Այդպես նա գտավ ինձ Then She Found Me Բեռնայս Գրեյվս
2008 Կանայք The Women Ֆլորա դը Լեյվ
2010 Կատուներն ընդդեմ շների. Կիտտի Գալորի վրեժը Cats & Dogs: The Revenge of Kitty Galore Կիտտի Գալոր(ձայնավորում)
2012 Դաստիարակության մեթոդներ Parental Guidance Դայան Դեկեր

Սկավառակագրություն խմբագրել

Ստուդիական ալբոմներ

  • 1972- The Divine Miss M
  • 1973- Bette Midler
  • 1976- Songs for the New Depression
  • 1977- Broken Blossom
  • 1979- Thighs and Whispers
  • 1983- No Frills
  • 1990- Some People's Lives
  • 1995- Bette of Roses
  • 1998- Bathhouse Betty
  • 2000- Bette
  • 2003- Sings the Rosemary Clooney Songbook
  • 2005- Sings the Peggy Lee Songbook
  • 2006- Cool Yule
  • 2014- It's the Girls!

Մրցանակներ և անվանակարգումներ խմբագրել

«Օսկար» խմբագրել

Թվական Մրցանակ Անվանակարգ Արդյունք
1979 Լավագույն դերասանուհի Ռոուզ Առաջադրված
1991 Լավագույն դերասանուհի Մեր տղաների համար Առաջադրված

«Ոսկե Գլոբուս» խմբագրել

Թվական Մրցանակ Անվանակարգ Արդյունք
1979 Լավագույն դերասանուհի խաղարկային ֆիլմում՝ երաժշտական կամ կատակերգություն Ռոուզ Հաղթանակ
1980 Տարվա նոր աստղ՝ դերասանուհի Հաղթանակ
Լավագույն դերասանուհի խաղարկային ֆիլմում՝ երաժշտական կամ կատակերգություն Աստվածային խելագարություն Առաջադրված
1986 Լավագույն դերասանուհի խաղարկային ֆիլմում՝ երաժշտական կամ կատակերգություն Առանց գրոշի Բևեռլի Հիլլզում Առաջադրված
1987 Լավագույն դերասանուհի խաղարկային ֆիլմում՝ երաժշտական կամ կատակերգություն Հեշտ գումարներ Առաջադրված
1991 Լավագույն դերասանուհի խաղարկային ֆիլմում՝ երաժշտական կամ կատակերգություն Մեր տղաների համար Հաղթանակ
1993 Լավագույն դերասանուհի միմի-սերիալում կամ հեռուստաֆիլմում Գնչուհի Հաղթանակ
2001 Լավագույն դերասանուհի երաժշտական հեռուստատեսային սերիալում կամ կատակերգությունում Բեթի Առաջադրված

«Էմմի» խմբագրել

Թվական Մրցանակ Անվանակարգ Արդյունք
1974 Լավագույն նոր արտիստ Հաղթանակ
Տարվա ալբոմ The Divine Miss M Առաջադրված
Լավագույն փոփ երգչուհի Boogie Woogie Bugle Boy Առաջադրված
1981 Լավագույն փոփ երգչուհի Ռոուզ (երգ) Հաղթանակ
Տարվա ձայնագրություն Առաջադրված
1990 Տարվա ձայնագրություն Wind Beneath My Wings Հաղթանակ
Լավագույն փոփ երգչուհի Առաջադրված
1991 Լավագույն փոփ երգչուհի From a Distance Առաջադրված
Տարվա ձայնագրություն Առաջադրված
2004 Լավագույն ավանդական փոփ ալբոմ Bette Midler Sings the Rosemary Clooney Songbook Առաջադրված
2007 Լավագույն ավանդական փոփ ալբոմ Bette Midler Sings the Peggy Lee Songbook Առաջադրված
2008 Լավագույն ավանդական փոփ ալբոմ Cool Yule Առաջադրված

«Տոննի» խմբագրել

Թվական Մրցանակ Անվանակարգ Արդյունք
1974 Բրոդվեյան թատերաշրջանի փայլ - Հաղթանակ

Մատենագրություն խմբագրել

  • Bette Midler: A View From a Broad (Simon & Schuster, 1980, Updated edition April 1, 2014).
  • The Saga of Baby Divine (Crown Publishers, 1983).

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Internet Broadway Database — 2000.
  2. 2,0 2,1 Eldridge A. Encyclopædia Britannica
  3. 3,0 3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  4. http://www.rockonthenet.com/grammy/newartist.htm
  5. Bette Midler, Lorne Michaels Among 2021 Kennedy Center Honorees // Forbes / S. ForbesNYC: Forbes, 2021. — ISSN 0015-6914
  6. «Bette Midler Biography (1945-)». FilmReference.com. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 10-ին. Source notes: "Born December 1, 1945, in Paterson, NJ (some sources cite Honolulu, HI or Aiea, HI); raised in Aiea, HI".
  7. Sinead Garvan (2010 թ․ նոյեմբերի 26). «Bette Midler: I wouldn't make it now». BBC News. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 25-ին.
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բեթ Միդլեր» հոդվածին։