Բանդերականներ

Բանդերականներ;
Տեսակ	քաղաքական ֆրակցիա
Երկիր	Ուկրաինա
Անվանված է	Ստեպան Բանդերա

Բանդերականններ^[1], ուկրաինացի ազգայնականների կազմակերպության խմբակցության անդամների անունները, որը ղեկավարել է Ստեպան Բանդերան 1940-1959 թվականներին^[2]։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ «Բանդերա» տերմինը կորցրել է իր անմիջական կապը կոնկրետ քաղաքական շարժման հետ և դարձել է խոսակցական՝ նկատի ունենալով ուկրաինացի ազգայնական ապստամբներին, մասնավորապես Ուկրաինացի ազգայնականների կազմակերպության ակտիվիստներին և Ուկրաինական ապստամբների բանակի պարտիզաններին, ինչպես նաև նրանց, որոնք սպանություններ են կատարել այլ պատճառներով^[3]։ 1943-1945 թվականներին լեհերի և հրեաների շրջանում տերմինը ստացել է խիստ բացասական բնույթ, քանի որ այն օգտագործվում էր՝ նկատի ունենալով այն մարդկանց, որոնք կարող էին ցանկացած պահի գալ և սպանություն գործել, հիմնականում նշանակում է ավազակներ, չարագործներ կամ մարդասպաններ^[4]։

Պատմական էքսկուրսիա և ընթացիկ կիրառում

1940-ականներից հետո «բանդերականներ» հասկացությունը հաճախ գործածվում էր ողջ ուկրաինական ազգայնականությանը վերաբերելու համար։ Այս անունը հատկապես հաճախ գործածվում էր խորհրդային քարոզչության կողմից՝ նշելով ողջ ուկրաինական ազգայնական ընդհատակը՝ Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ և դրանից հետո, ինչպես նաև արտասահմանում գտնվող ուկրաինացի ազգայնականներին և նրանց, ովքեր Ուկրաինայում էին խորհրդային ազգային քաղաքականությանը հակառակ: «Բանդերականներ» հասկացությունը ԽՍՀՄ-ում աստիճանաբար դարձել է հայտնի և կիրառվել բոլոր ուկրաինացի ազգայնականների նկատմամբ՝ անկախ Ուկրաինացի ազգայնականների կազմակերպությանը նրանց անդամակցությունից^[5]^[6]^[7]։

Եվրամայդանի և ռուս-ուկրաինական պատերազմի սկզբից ի վեր «բանդերականներ» տերմինը կարևոր տեղ է գրավել ռուսական քաղաքական քարոզչության մեջ և օգտագործվում է բացասական ենթատեքստով։ Այսպես սկսեցին անվանել ցանկացած ուկրաինացի ազգայնականների՝ անկախ նրանց իրական վերաբերմունքից Ստեփան Բանդերայի, Անդրեյ Մելնիկի, Ռոման Շուխևիչի և Ուկրաինական հակասովետական ընդհատակի նկատմամբ։ Աստիճանաբար Ուկրաինայում ցանկացած կառավարության և անվտանգության կառույցների անդամները սկսեցին կոչվել «Բանդերա»՝ անկախ ազգայնականությանը նրանց վերաբերմունքից:

Ռուսաստանում Բանդերայի հակասական գործունեությունն օգտագործվում է որպես հակաուկրաինական քարոզչության գործիք^[8]^[9]։ Խորհրդային, ապա ռուսական քարոզչությունը Բանդերային և նրա կողմնակիցներին ներկայացնում է որպես օդիոզ նացիստների կամակատարների: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո «Բանդերա» բառը սկսեց գործածվել ուկրաինական ազգայնականության բոլոր ձևերի առնչությամբ, այն դարձավ «հակասովետական ուկրաինացիներ» նշանակելու միջոց՝ անկախ Բանդերայի հետ գաղափարական կապից^[10]։ Հատկանշական է ռուսական քարոզչության տարածված առասպելը Բանդերայի ՍՍ-ի «Գալիցիա» ստորաբաժանման ստեղծման մասին, թեև այն ձևավորվել է տեղացի կամավորներից, և ՕՈՒՆ(բ)-ը հայտարարել է դիվիզիոնում մոբիլիզացիայի բոյկոտի մասին^[11], անցկացրեց համապատասխան քարոզարշավ և պատրաստակամորեն ընդունեց Գալիսիայի դիվիզիայի դասալիքներին ՈՒՊԱ-ի շարքերը: Ճիշտ է, հետագայում ՕՄԿ-ի անդամները դիվիզիան ճանաչեցին որպես իրենց պոտենցիալ մարտիկների դպրոց և փորձեցին դիվիզիայի շարքեր մտցնել իրենց ապացուցված մարդկանց, ովքեր պետք է ներսում աժիոտաժ անցկացնեին և ճիշտ ժամանակին տիրեին այն: Սակայն գերմանացիները փորձեցին դա կանխել կամավորների մանրակրկիտ ընտրության միջոցով^[12]։

Ըստ ուկրաինական ծագումով բրիտանացի քաղաքագետ Տարաս Կուզիոյի գրքերից մեկի՝ 2013-2014 թվականների վերջին, Եվրամայդանի հետ կապված, ռուս քաղաքական գործիչները և պետական վերահսկողության տակ գտնվող լրատվամիջոցները դրդել են այլատյացություն և ուկրաինաֆոբիա՝ ներկայացնելով բոլորին, ովքեր խոսում են ուկրաիներեն և աջակցում են ուկրաիներենին։ Ուկրաինայի ամբողջականությունը որպես «ֆաշիստներ», «նացիստներ» և «բանդերականներ»^[13]։ Ուկրաինայի ղեկավարության մեջ «Բանդերայի կողմնակիցների» առկայության մասին շահարկումները ծառայեցին որպես հարևան երկրի քաղաքական գործերին Կրեմլի միջամտության արդարացում։ 2014 թվականի Ղրիմի հանրաքվեից երկու օր անց Պուտինը ասաց, որ Ուկրաինայի ղեկավարությունը բաղկացած է «Բանդերայի ժամանակակից հանցակիցներից»: «Ինչպես դարեր շարունակ, ապա Ղրիմը կդառնա այնտեղ բնակվող բոլոր էթնիկ խմբերի ներկայացուցիչների տունը, բայց երբեք չի պատկանի բանդերականներին»^[10]։

2022 թվականի մայիսի 9-ին Մոսկվայում ունեցած ելույթում Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հիմնավորել է ներխուժումն Ուկրաինա՝ հայտարարելով «նեոնացիստների, բանդերականների» հետ անխուսափելի առճակատման մասին։ Ինչպես նշում է Deutche Welle հրատարակությունը, ուկրաինական լրատվամիջոցներն ապացույցներ են հրապարակում այն մասին, թե ինչպես են ռուսները հալածում ուկրաինացի ռազմագերիներին և խաղաղ բնակիչներին Բանդերայի նկատմամբ համակրանքի կասկածանքով^[14]։

Ծանոթագրություններ

↑ иногда ошибочно — бендеровцы, см. «Вопрос № 258335». new.gramota.ru. // Интернет-портал «Грамота.ру». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-06-ին. Վերցված է 2015-10-22-ին. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (օգնություն); Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ Малий словник історії України / Відповідальний редактор Валерій Смолій. — К.: Либідь, 1997.
↑ Among Poles and Jews between 1943 and 1945, the term had a practical meaning, referring to people who might arrive at any time and commit murder. The term was colloquial and was used to identify Ukrainian nationalist insurgents, in particular OUN-B activists and UPA partisans. Its users undoubtedly employed it on occasion to refer to bandits who did not belong to the OUN-B or the UPA and committed murder for other reasons. Rossolinski, Grzegorz (2014). Stepan Bandera: The Life and Afterlife of a Ukrainian Nationalist: Fascism, Genocide, and Cult. Columbia University Press. էջ 282. ISBN 978-3838266848. Արխիվացված է Փետրվար 25, 2024 Wayback Machine-ի միջոցով:
↑ Because Jews and Poles used the term "Banderites" to describe people who murdered them and conducted other atrocities against them on a daily basis, the term acquired a strongly pejorative meaning in these communities. It basically meant bandits, villains, or murderers. Rossolinski, Grzegorz (2014). Stepan Bandera: The Life and Afterlife of a Ukrainian Nationalist: Fascism, Genocide, and Cult. Columbia University Press. էջ 282. ISBN 978-3838266848. Արխիվացված է Փետրվար 25, 2024 Wayback Machine-ի միջոցով:
↑ Частий, 2007, էջ 305
↑ Сергійчук, 2004, էջ 32
↑ Посівнич, 2008, էջ 9
↑ «The Truth About Ukrainian Nationalism and Claims It's Tainted by Nazism». Haaretz. Արխիվացված է օրիգինալից 2022-06-09-ին. Վերցված է 2022-06-18-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ «Russia has been inciting against Ukrainians in Crimea for years -study». The Jerusalem Post | JPost.com (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2022-06-18-ին. Վերցված է 2022-06-18-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ ^10,0 ^10,1 «The Success of Russia's Propaganda: Ukraine's 'Banderovtsy'». Cambridge Globalist (անգլերեն). 2015-01-29. Արխիվացված է օրիգինալից 2022-09-01-ին. Վերցված է 2022-06-15-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ A. Bolianowśkyj, Dywizija «Hałyczyna». Istorija, Lwiw 2000.
↑ Motyka Grzegorz. Ukraińska partyzantka, 1942—1960. — Warszawa, 2006. — s. 180—181
↑ Taras Kuzio Ukraine: Democratization, Corruption, and the New Russian Imperialism: Democratization, Corruption, and the New Russian Imperialism. — ABC-CLIO, 2015-06-23. — С. 188. — 641 с. — ISBN 978-1-4408-3503-2
↑ Deutsche Welle (www.dw.com). «Stepan Bandera: Ukrainian hero or Nazi collaborator? | DW | 22.05.2022». DW.COM (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2022-06-15-ին. Վերցված է 2022-06-15-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն) Ukrainian media are full of eyewitness accounts of how the Russians chased down Bandera supporters among Ukrainian prisoners of war and civilians alike. Whoever is deemed to be a supporter faces torture or death.

Գրականություն

Посівнич, Микола. Степан Бандера — життя, присвячене свободі. — Торонто — Львів: Літопис УПА, 2008. — Т. 3. — 112 с. — (Події і Люди). — ISBN 978-966-2105-10-0(ուկր.)
Сергійчук В. І. Український здвиг: Закерзоння. 1939−1947. — Київ: Українська Видавнича Спілка, 2004. — 840 с. — ISBN 966-7060-69-1(ուկր.)
Частий Р. В. Степан Бандера: мифы, легенды, действительность. — Харьков: Фолио, 2007. — 382 с. — (Время и судьбы). — ISBN 966-03-3656-X

Արտաքին հղումներ

««Архивы помнят всё… Преступления украинских националистов забвению не подлежат»». Фонды Центрального архива Минобороны России. 2022.

[1] иногда ошибочно — бендеровцы, см. «Вопрос № 258335». new.gramota.ru. // Интернет-портал «Грамота.ру». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-06-ին. Վերցված է 2015-10-22-ին. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (օգնություն); Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[2] Малий словник історії України / Відповідальний редактор Валерій Смолій. — К.: Либідь, 1997.

[3] Among Poles and Jews between 1943 and 1945, the term had a practical meaning, referring to people who might arrive at any time and commit murder. The term was colloquial and was used to identify Ukrainian nationalist insurgents, in particular OUN-B activists and UPA partisans. Its users undoubtedly employed it on occasion to refer to bandits who did not belong to the OUN-B or the UPA and committed murder for other reasons. Rossolinski, Grzegorz (2014). Stepan Bandera: The Life and Afterlife of a Ukrainian Nationalist: Fascism, Genocide, and Cult. Columbia University Press. էջ 282. ISBN 978-3838266848. Արխիվացված է Փետրվար 25, 2024 Wayback Machine-ի միջոցով:

[4] Because Jews and Poles used the term "Banderites" to describe people who murdered them and conducted other atrocities against them on a daily basis, the term acquired a strongly pejorative meaning in these communities. It basically meant bandits, villains, or murderers. Rossolinski, Grzegorz (2014). Stepan Bandera: The Life and Afterlife of a Ukrainian Nationalist: Fascism, Genocide, and Cult. Columbia University Press. էջ 282. ISBN 978-3838266848. Արխիվացված է Փետրվար 25, 2024 Wayback Machine-ի միջոցով:

[Частий—2007——305-5] Частий, 2007, էջ 305

[Сергійчук—2004——32-6] Сергійчук, 2004, էջ 32

[Посівнич—2008——9-7] Посівнич, 2008, էջ 9

[Haaretz-8] «The Truth About Ukrainian Nationalism and Claims It's Tainted by Nazism». Haaretz. Արխիվացված է օրիգինալից 2022-06-09-ին. Վերցված է 2022-06-18-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[9] «Russia has been inciting against Ukrainians in Crimea for years -study». The Jerusalem Post | JPost.com (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2022-06-18-ին. Վերցված է 2022-06-18-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[cambridgeglobalist-10] 10,0 ^10,1 «The Success of Russia's Propaganda: Ukraine's 'Banderovtsy'». Cambridge Globalist (անգլերեն). 2015-01-29. Արխիվացված է օրիգինալից 2022-09-01-ին. Վերցված է 2022-06-15-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[11] A. Bolianowśkyj, Dywizija «Hałyczyna». Istorija, Lwiw 2000.

[12] Motyka Grzegorz. Ukraińska partyzantka, 1942—1960. — Warszawa, 2006. — s. 180—181

[13] Taras Kuzio Ukraine: Democratization, Corruption, and the New Russian Imperialism: Democratization, Corruption, and the New Russian Imperialism. — ABC-CLIO, 2015-06-23. — С. 188. — 641 с. — ISBN 978-1-4408-3503-2

[14] Deutsche Welle (www.dw.com). «Stepan Bandera: Ukrainian hero or Nazi collaborator? | DW | 22.05.2022». DW.COM (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2022-06-15-ին. Վերցված է 2022-06-15-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն) Ukrainian media are full of eyewitness accounts of how the Russians chased down Bandera supporters among Ukrainian prisoners of war and civilians alike. Whoever is deemed to be a supporter faces torture or death.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]