Արտեմ Չապայ
Արտեմ Չապայ (ուկրաիներեն՝ Артем Чапай, գրական կեղծանուն՝ Անտոն Վասիլյովիչ Վոդյանի, ուկրաիներեն՝ Антон Васильович Водяний, դեկտեմբերի 2, 1981, Կոլոմիա, Իվանո-Ֆրանկովսկի մարզ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), ուկրաինացի գրող, լրագրող, թարգմանիչ և ակտիվիստ։ Նա գրում է նոնֆիքշն, ինչպես նաև հայտնի գեղարվեստական գրականություն։ Նա BBC-ի «Ուկրաինայի տարվա գիրք» մրցանակաբաշխության եզրափակչի քառակի մասնակից է եղել։
| Արտեմ Չապայ ուկրաիներեն՝ Антон Васильович Водяний | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | դեկտեմբերի 2, 1981 (42 տարեկան) |
| Ծննդավայր | Կոլոմիա, Իվանո-Ֆրանկովսկի մարզ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Քաղաքացիություն |  Ուկրաինա |
| Կրթություն | Ազգային համալսարան «Կիև-Մոգիլայական ակադեմիա» |
| Մասնագիտություն | գրող և լրագրող |
 Artem Chapeye Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Արտեմը ծնվել և մեծացել է Արևմտյան Ուկրաինայի փոքր քաղաքում՝ Կոլոմիայում։ Նա իր կյանքի տարիների մեծ մասն անցկացրել է Ուկրաինայի մայրաքաղաք Կիևում[1]։ Նա «Փրկենք հին Կիևը» շարժման հիմնադիրողներից և նշանավոր դեմքերից մեկն էր՝ ընդդեմ խոշոր կառուցապատողների կողմից ապօրինի շինարարության[2]։ 2022 թվականին Ուկրաինա Ռուսաստանի ներխուժումից հետո նա իր ընտանիքը տարհանեց անվտանգ վայր մարտի սկզբին[3] և զինվորագրվեց Ուկրաինայի Զինված ուժերի կազմում[4]։ Քաղաքական առումով նա պաշտպանում է հակաավտորիտար ձախ գաղափարները[5]։
Կարիերա խմբագրել
1998 թվականին ավարտել է Կոլոմիայի գիմնազիան։ Նա 1998-2001 թվականներին սովորում էր Ուկրաինայի Անվտանգության ծառայության ազգային ակադեմիայում, սակայն «Ուկրաինան առանց Կուչմայի» բողոքի ակցիայի ժամանակ ստիպված եղավ թողնել ուսումը։ 2008 թվականին ավարտել է Կիև-Մոգիլայի ակադեմիա ազգային համալսարանփիլիսոփայության մասնագիտությամբ[6]։ Նա ստացել է «Կենտրոնական Եվրոպայի նախաձեռնության կրթաթոշակ» Սլովենիայում բնակության վայրում գտնվող գրողների համար և Ավստրիայում թարգմանիչների համար Փոլ Սելանի կրթաթոշակ[7]։
Նա կարիերայի առաջընթաց ունեցավ, երբ նրա երկրորդ գիրքը՝ «Ճանապարհորդություն Մամայոտայի հետ. Ուկրաինայի որոնումներում» (2011) ընդգրկվեց BBC-ի Ուկրաինայի տարվա գիրք մրցանակի կարճ ցուցակում[8]։ Նա նաև ճանաչվել է իր մոտ ապագայի դիստոպիայի համար՝ «Կարմիր գոտի» (2014)[9], «There Goes the Neighborhood» (2015)[10] և «Ուկրաինա » (2018), որոնք նույնպես ներառվել են BBC-ի Ուկրաինայի գրքի կարճ ցուցակում։ Տարվա մրցանակ[8][1]։
Նա նաև աշխատել է որպես Դոնբասի պատերազմը լուսաբանող լրագրող։ 2015 թվականին նա համագործակցեց Կատերինա Սերհատկովայի հետ՝ համահեղինակելու և հրատարակելու «Երեք նամակների պատերազմը» ՝ նրանց զեկույցների ժողովածուն, որը պատրաստվել էր Դոնբասում պատերազմի ժամանակ[8]։ Նա և Կատերինան երեք պատմվածք են ավելացրել «Երեք նամակների պատերազմ» գրքում, որոնցից երկուսը առաջադրվել են որպես Կուրտ Շորկ մրցանակի եզրափակիչ՝ միջազգային լրագրության ոլորտում[6]։
Նրա ստեղծագործությունները թարգմանվել են յոթ լեզուների և հայտնվել «Լավագույն եվրոպական գեղարվեստական գրականություն» անթոլոգիայում։ Նրա «Ուկրաինան» 26 և պատմվածքներից բաղկացած ժողովածուն (վերնագիրը անգլերեն է, ոչ թե ուկրաիներեն) 2018 թվականի BBC-ի «Տարվա ոչ գեղարվեստական գրքի» մրցանակաբաշխության եզրափակիչ փուլի մասնակիցներից մեկն էր[7]։
Նա նաև թարգմանել է ոչ գեղարվեստական գրականություն անգլերենից, այդ թվում՝ պաղեստինցի ամերիկացի մտավորական Էդվարդ Սաիդի «Հումանիզմ և դեմոկրատական քննադատություն», հնդիկ հակագաղութային առաջնորդ Մահաթմա Գանդիի «Սատյագրահան» Հարավային Աֆրիկայում և ամերիկացի լեզվաբան Նոամ Չոմսկու «Մտավորականների պատասխանատվությունը »[3]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 «"Hitchhiking and life on the road got me into writing": An Interview with Artem Chapeye». APOFENIE (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ մարտի 9-ին.
- ↑ «Артем Чапай, активіст руху «Збережи старий Київ», розповідає «УМ» про громадянську течію, до якої він належить, та трохи про себе самого». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մայիսի 3-ին. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.
- ↑ 3,0 3,1 «A Ukrainian translator of Noam Chomsky responds to his recent comments on the Russian invasion». Literary Hub (ամերիկյան անգլերեն). 2022 թ․ մարտի 3. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 9-ին.
- ↑ «How Ukrainian Writers Are Contributing to the War Effort». Literary Hub (ամերիկյան անգլերեն). 2022 թ․ մարտի 8. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 9-ին.
- ↑ «Artem Chapeye on Defending Ukraine». The New Yorker (ամերիկյան անգլերեն). 2022 թ․ ապրիլի 4. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 6-ին.
- ↑ 6,0 6,1 «Chapeye Artem». PEN Ukraine (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ մարտի 9-ին.
- ↑ 7,0 7,1 «ARTEM CHAPEYE Editions». TAULT (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ մարտի 9-ին.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 «Russia-Ukraine Crisis: 11 Ukrainian Writers You Must Read». Outlook India. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 9-ին.
- ↑ «ВВС Україна оголосила короткі списки премії "Книга року ВВС – 2014"». BBC News Україна (ուկրաիներեն). 2014 թ․ դեկտեմբերի 8. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 9-ին.
- ↑ «ВВС Україна оголосила "Короткі списки" премій Книга року ВВС-2015 та Дитяча Книга року ВВС-2015». BBC News Україна (ուկրաիներեն). 2015 թ․ դեկտեմբերի 7. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 9-ին.