Վիքիպեդիա

Արգանդային զարկերակի էմբոլիզացիա

Արգանդային զարկերակի էմբոլիզացիա (ԱԶԷ), միջամտություն, որի ժամանակ ինտերվենցիոն ռադիոլոգը (ճառագայթաբանը) օգտագործում է կաթետր՝ դեպի արգանդային զարկերակներ փոքր մասնիկներ տեղափոխելու համար, որոնք արգելափակում են արյան մատակարարումը դեպի արգանդի մարմին։ Այս միջամտությունը հիմնականում իրականացվում է արգանդի միոմաների և ադենոմիոզի բուժման համար[1][2]։ Քանի որ արգանդի միոմաները ամենահաճախ հանդիպող ցուցումն են, այն նաև հաճախ կոչվում է արգանդի միոմայի էմբոլիզացիա։ Համեմատած միոմաների վիրահատական բուժման հետ, ինչպիսին է հիստերէկտոմիան, որի ժամանակ կնոջ արգանդը հեռացվում է, արգանդային զարկերակի էմբոլիզացիան կարող է նպատակահարմար լինել այն կանանց համար, որոնք ցանկանում են պահպանել իրենց արգանդը։

Արգանդային զարկերակի էմբոլիզացիա
Իգական վերարտադրողական համակարգի զարկերակներ (հետին տեսք)․ արգանդային զարկերակ, ձվարանային զարկերակ և հեշտոցային զարկերակներ։
Տեսակբժշկական գործողության տեսակ
Ենթադասembolization? և բժշկական միջամտություն
ՄասնագիտությունԻնտերվենցիոն ճառագայթաբանություն
MeSHD055357
MedlinePlus007384
Արգանդի միոմաների պատկեր` դրանց հնարավոր տեղակայման օրինակներով

Արգանդային զարկերակի էմբոլիզացիայի այլ պատճառներից են հետծննդյան արյունահոսությունը և արգանդի արտերիովենոզ մալֆորմացիաները[3]։

Բժշկական օգտագործում խմբագրել

Արգանդի միոմաներն արգանդի բարորակ ուռուցքներից ամենահաճախ հանդիպողն են և կազմված են հարթ մկաններից[4]։ Նրանք հաճախ առաջացնում են իրենց չափսերի հետ կապված մեծաթիվ ախտանիշեր, որոնք կարող են բնութագրվել մեջքի ցավով, կոնքի հատվածում ծանրության զգացմամբ, որովայնի փքվածությամբ[5]։ Արգանդային զարկերակի էմբոլիզացիան կարող է արվել վերոնշյալ ախտանիշները, ինչպես նաև արգանդի միոմաների պատճառով առաջացած անոմալ կամ առատ արգանդային արյունահոսությունը բուժելու նպատակով։ Միոմաների չափսերը, քանակը և տեղակայումը այս միջամտության հաջող ելքի երեք պոտենցիալ կանխատեսիչներն են[6][7][8]։ Մասնավորապես, ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ սուբմուկոզ (ուղղակիորեն արգանդի լորձաթաղանթի տակ գտնվող) միոմաները ցուցաբերել են չափսերի ամենամեծ նվազումը, մինչդեռ սուբսերոզները (արգանդի արտաքին շերտում գտնվող) ունեցել են չափսերի ամենափոքր նվազումը[9]։

Արգանդային զարկերակի էմբոլիզացիան կարող է նաև հարմար լինել ադենոմիոզի բուժման համար, երբ արգանդի լորձաթաղանթը սխալ կերպով աճում է արգանդի մկանների մեջ[10]։ Ադենոմիոզի ախտանիշները ներառում են առատ կամ երկարատև դաշտանային արյունահոսություն և ցավոտ դաշտան[11]։

Արգանդային զարկերակի էմբոլիզացիան կարող է նաև օգտագործվել արգանդային առատ արյունահոսությունը վերահսկելու համար, բացի միոմաներից, օրինակ՝ հետծննդյան մանկաբարձական արյունահոսության դեպքում[12]։ Շատ կանայք, որոնք ունենում են հետծննդյան արյունահոսություն, կարող են հաջողությամբ բուժվել դեղորայքով կամ արգանդի բալոնային տամպոնադայով[13]։ Սակայն, այն դեպքերում, երբ կանայք շարունակում են արյունահոսել, արգանդային զարկերակի էմբոլիզացիան կարող է լավ տարբերակ լինել։

Արգանդային զարկերակի էմբոլիզացիայի ավելի քիչ տարածված ցուցում է արգանդի զարկերակ-երակային արատների (արտերիովենոզ մալֆորմացիաներ) բուժումը, որոնք կարող են լինել անոմալ արգանդային արյունահոսության կամ կյանքին սպառնացող արյունահոսության պատճառ։ Արգանդի արտերիովենոզ մալֆորմացիաներով կանանց մոտավորապես կեսը ծնվում է դրանցով, իսկ մնացած մասի մոտ դրանք առաջանում են վիրահատական միջամտություններից հետո կամ կարող են պայմանավորված լինել արգանդի ուռուցքներով[3]։

Հակացուցումներ խմբագրել

Մինչ ԱԶԷ անցնելը, բուժառուն պետք է գնահատվի միջամտության հետևյալ բացարձակ հակացուցումների համար՝ կենսունակ հղիություն, ընթացիկ վարակ, որը չի բուժվում, կամ գինեկոլոգիական չարորակ ուռուցք (բացառությամբ այն դեպքերի, երբ ԱԶԷ-ն օգտագործվում է որպես քաղցկեղի բուժման համար հավելյալ միջամտություն)[14]։ Միջամտության հարաբերական հակացուցումները ներառում են՝ ծանր ալերգիա կոնտրաստ նյութից, քանի որ կոնտրաստ նյութն անհրաժեշտ է միջամտության ընթացքում զարկերակները տեսանելի դարձնելու համար, երիկամների ֆունկցիայի խանգարում, քանի որ կոնտրաստը կարող է վնասել երիկամներին, կամ կոագուլոպաթիա (արյան մակարդելիության խանգարում, որն առաջացնում է երկարատև կամ առատ արյունահոսություն)[15]։ Սակայն, վերը նշված բոլոր հարաբերական հակացուցումները կարող են կառավարվել համապատասխան նախավիրահատական պլանավորման միջոցով։

Ռիսկեր/Բարդություններ խմբագրել

Լուրջ բարդությունների հաճախականությունը համեմատելի է միոմէկտոմիայի կամ հիստերէկտոմիայի հետ։ Որոշակիորեն ավելի կարճ վերականգնողական շրջանի առավելությունը փոխհատուցվում է փոքր բարդությունների բարձր հաճախականությամբ և սկզբնական միջամտությունից հետո երկուսից հինգ տարվա ընթացքում վիրաբուժական միջամտության անհրաժեշտության մեծ հավանականությամբ[16]։ 15000 կանանց վերլուծությունը ցույց է տվել, որ նրանց մոտ, ովքեր տարել են միոմէկտոմիա, հաջորդ հինգ տարիների ընթացքում միոմաների բուժման համար պահանջվում են ավելի քիչ լրացուցիչ միջամտություններ, ներառյալ հիստերէկտոմիա, քան նրանց մոտ, ովքեր տարել են արգանդային զարկերակի էմբոլիզացիա[17][18]։

Բարդությունները ներառում են հետևյալը․

  • Մահը շատ հազվադեպ հանդիպող բարդություն է, որը կարող է առաջանալ թոքային էմբոլիայի կամ սեպսիսի հետևանքով (թարախ առաջացնող կամ այլ պաթոգեն օրգանիզմների կամ դրանց տոքսինների առկայություն արյան կամ հյուսվածքների մեջ), ինչը հանգեցնում է բազմաթիվ օրգանների անբավարարության[19]։ Թոքային էմբոլիայի պատճառը վերագրվում է այն ժամանակահատվածին, երբ բուժառուները միջամտությունից հետո անշարժ են մնում, ինչը ավելի հավանական է դարձնում խորանիստ երակների թրոմբոզի և հետագա թոքային էմբոլիայի զարգացումը[20]։
  • Միոմաների հյուսվածքի մեռուկացումից առաջացած վարակ, որը հանգեցնում է էնդոմետրիտի (արգանդի ինֆեկցիա), որը հանգեցնում է երկարատև հոսպիտալացման՝ ներերակային հակաբիոտիկների կիրառման համար[21]։
  • Միոմայի արտամղում (միոմաները դուրս են մղվում հեշտոցով)։ Դրա առաջացումը խիստ փոփոխական է և կախված է արգանդի հյուսվածքի հաստությունում միոմայի տեղակայումից։ Երբ դա տեղի է ունենում, այն ամենից հաճախ տեղի է ունենում բուժումից մոտ 3 ամիս անց[22]։
  • Հետէմբոլիզացիայի համախտանիշ՝ բնութագրվում է սուր և/կամ քրոնիկ ցավով, տենդով, տհաճությամբ, սրտխառնոցով, փսխումով և ուժեղ գիշերային քրտնարտադրությամբ․ հեշտոցային տհաճ հոտ, որը գալիս է վարակված, մեռուկացած հյուսվածքից, որը մնում է արգանդի ներսում․ հիստերէկտոմիա՝ վարակի, ցավի կամ էմբոլիզացիայի ձախողման պատճառով[23]։
  • Սխալ էմբոլիզացիա միկրոսֆերաների կամ պոլիվինիլ սպիրտի մասնիկների պատճառով, որոնք հոսում կամ թափվում են դեպի օրգաններ կամ հյուսվածքներ, որտեղ դրանք նախատեսված չէին, վնաս հասցնելով այդ օրգաններին կամ մարմնի այլ մասերին[24], ինչպիսիք են ձվարանները, միզապարկը, ուղիղ աղիքը և հազվադեպ՝ բարակ աղիները, արգանդը, հեշտոցը և ամոթաշրթերը[25]։
  • Ձախողում՝ միոմայի շարունակվող աճ, չորս ամսվա ընթացքում կրկնվող աճ։
  • Դաշտանադադար՝ դաշտանի յաթրոգեն, ոչ նորմալ դադարեցում և ֆոլիկուլխթանիչ հորմոնների բարձրացում մինչև դաշտանադադարի մակարդակի[26]։
  • Հեմատոմա[25], կտրվածքի հատվածում արյան մակարդուկ, թարախ և արյուն պարունակող հեշտոցային արտադրություն, արյունահոսության կտրվածքի հատվածից, հեշտոցային արյունահոսություն, կյանքին սպառնացող ալերգիկ ռեակցիա կոնտրաստ նյութի նկատմամբ[25]։

Տեխնիկա խմբագրել

 
Այն բանից հետո, երբ մուտքը դեպի ազդրային կամ ճաճանչային զարկերակ հաստատվում է ասեղային պունկցիայի միջոցով, ինտերվենցիոն ռադիոլոգները օգտագործում են պատկերային ուղեցույց՝ միջամտությունը իրականացնելու համար: Բժիշկների առջև գտնվող էկրանը ապահովում է իրական ժամանակում գործիքների պատկերը, որոնք օգտագործվում են միջամտության ընթացքում, երբ նրանք շարժվում են դեպի այն զարկերակը, որը նրանք ցանկանում են էմբոլիզացնել (արգելափակել): Էմբոլիզացնող նյութերի ներմուծումը, որոնք օգտագործվում են զարկերակների արգելափակման համար, կարելի է տեսնել նաև իրական ժամանակում:

Նախավիրահատական նախապատրաստում խմբագրել

Արգանդային զարկերակի էմբոլիզացիայից առաջ բուժառուները պետք է այցելեն կլինիկա իրենց գինեկոլոգի մոտ, վերջերս անցած լինեն Պապ թեստ և էնդոմետրիումի բիոպսիա այն դեպքերում, երբ անոմալ արգանդային արյունահոսությունը հիմնական ախտանիշն է[27]։ Այնուհետև կարող է կատարվել խորհրդատվություն ինտերվենցիոն ռադիոլոգի հետ, ով կատարելու է արգանդային զարկերակի էմբոլիզացիան, որպեսզի վերջինս կարողանա հավաքել մանրամասն անամնեզ և կատարել ֆիզիկալ զննում։ Վերջերս կատարված ախտորոշիչ տեսապատկերումը, ինչպիսին է կոնքի մագնիսառեզոնանսային շերտագրությունը (ՄՌՇ), նույնպես պետք է վերանայվի ինտերվենցիոն ռադիոլոգի կողմից՝ բացառելու հնարավոր չարորակ ուռուցքը, գնահատելու արգանդի անատոմիան և բուժառուի հետ քննարկելու միոմայի բուժվելու հավանականությունը[27]։

Միջամտություն խմբագրել

Միջամտությունը իրականացվում է ինտերվենցիոն ռադիոլոգի կողմից գիտակցված սեդացիայի (արթուն վիճակում անզգայացման) ներքո[25]։ Մուտքը սովորաբար կատարվում է ճաճանչային[3] կամ ազդրային զարկերակի միջոցով՝ համապատասխանաբար դաստակի կամ աճուկի շրջանից[25]։ Ընտրված զարկերակի հատվածում մաշկը անզգայացնելուց հետո կատարվում է զարկերակի ասեղային պունկցիա՝ օգտագործելով Սելդինգերի տեխնիկան[25]։ Այնուհետև ֆլյուրոսկոպիկ հսկողության ներքո կաթետրը ներմուծվում է զարկերակ և օգտագործվում է՝ ընտրելու հետագա էմբոլիզացիայի համար արգանդի անոթները։ Արգանդային զարկերակի մակարդակին հասնելուց հետո կատարվում է կոնտրաստով անգիոգրաֆիա՝ կաթետրի տեղակայումը հաստատելու համար, և ներմուծվում է էմբոլիզացնող նյութը (գնդիկներ կամ ուլունքներ)։ Ավելի շատ էմբոլիզացնող նյութի ներմուծման հետ մեկտեղ արյան հոսքը զգալիորեն դանդաղում է։ Ժամանակի ընթացքում արյան հոսքի նվազումը հանգեցնում է միոմայի փոքրացմանը։ Ե՛վ ձախ, և՛ աջ արգանդային զարկերակները պետք է էմբոլիզացվեն, քանի որ միակողմանի ԱԶԷ-ն ունի ձախողման բարձր ռիսկ[28]։ Միջամտությունը կարող է իրականացվել հիվանդանոցում կամ վիրաբուժական կենտրոնում։ Վերջերս աջակցություն է ցուցաբերվել ԱԶԷ-ի իրականացմանը որպես ամբուլատոր միջամտություն, սակայն շատ բժիշկներ նախընտրում են բուժառուների գիշերը պահել հիվանդանոցում՝ ցավը վերահսկելու նպատակով[29]։ Միջամտությունից հետո բուժառուի հսկողությունը կարող է տարբերվել՝ կախված տարբեր հաստատություններից, բայց ընդհանուր առմամբ այն կարող է ներառել այց կլինիկա՝ պրոցեդուրայից հետո 1-3 ամիս հետո, և ՄՌՇ՝ տեսնելու, թե արդյոք միոմաները կրճատվել են՝ ի համեմատ նախավիրահատական ՄՌՇ-ի[9]։

Վերականգնում խմբագրել

Կանանց ճնշող մեծամասնությունը, որոնք ենթարկվում են են ԱԶԷ-ի, ունենում են անոմալ արգանդային արյունահոսության վերացում և զանգվածային ախտանիշների բարելավում[15]։ Բացի այդ, միջամտությունից հետո բուժառուների գոհունակությունը կազմում է մոտ 80%[14]։ ԱԶԷ-ի թերությունն այն է, որ այն, ըստ երևույթին, պահանջում է միջամտությունների ավելի շատ կրկնում, քան եթե ի սկզբանե կատարվեր վիրահատություն[30]։ Սակայն, ԱԶԷ անցած բուժառուների գոհունակության երկարաժամկետ արդյունքները նման են վիրահատության արդյունքներին, իսկ կարճաժամկետ առավելությունը ԱԶԷ-ի դեպքում հիվանդանոցում ավելի կարճ մնալն է[15][30]։

Ներկայումս ԱԶԷ-ի և միոմէկտոմիայի միջև հղիության հաճախականությունը համեմատող հետազոտությունների թիվը սահմանափակ է։ Սակայն, 2020 թվականի համակարգային վերլուծությունը, որը գնահատում էր հղիության արդյունքները միոմաների համար իրականացված ԱԶԷ-ից հետո, ցույց տվեց, որ ԱԶԷ-ի և միոմէկտոմիայի միջև հղիության հաճախականությունները համեմատելի են։ Բացի այդ, նրանք պարզել են, որ հղիության հետ կապված բարդությունների մակարդակը այն կանանց մոտ, որոնք ենթարկվել են ԱԶԷ-ին, նման են ընդհանուր բնակչության մակարդակին[31]։ Չնայած այս բացահայտումներին, դեռևս չկան ռանդոմացված վերահսկվող հետազոտություններ, որոնք ուղղակիորեն համեմատում են միոմէկտոմիայի և ԱԶԷ-ի արդյունքները միոմաների բուժման համար, ուստի անհրաժեշտ են հետագա ուսումնասիրություններ՝ որոշելու, թե որ միջամտությունն է տալիս ավելի լավ արդյունքներ։

Ադենոմիոզով կանանց համար արդյունքների վերաբերյալ տվյալները սահմանափակ են։ Այնուամենայնիվ, ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ ադենոմիոզով կանանց մոտ 83%-ի մոտ նկատվել է ախտանիշների բարելավում։ Բացի այդ, ախտանիշների բարելավման հաճախականությունը աճել է մինչև 93% այն կանանց մոտ, որոնք ունեցել են և՛ ադենոմիոզ, և՛ միոմաներ։

Ինչ վերաբերում է ծախսերին, Գինեկոլոգիայի ամերիկական պարբերականը հայտնում է, որ արգանդային զարկերակների էմբոլիզացիան արժե 12%-ով ավելի քիչ, քան հիստերէկտոմիան և 8%-ով ավելի քիչ, քան միոմէկտոմիան[32]։

Պատմություն խմբագրել

ԱԶԷ-ն առաջին անգամ օգտագործվել է 1979 թվականին՝ վերահսկելու հետծննդյան արյունահոսություն ունեցող կնոջ արյունահոսությունը, որը չի բարելավվել վիրահատական բուժումից հետո[33]։ Այդ ժամանակվանից ի վեր ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ ԱԶԷ-ն անվտանգ և արդյունավետ միջամտություն է հետծննդյան արյունահոսության համար՝ կանանց ավելի քան 90%-ի մոտ արյունահոսության վերահսկմամբ[34]։ ԱԶԷ-ի նախնական օգտագործումը միոմաներով բուժառուների համար միոմէկտոմիայի ընթացքում արյունահոսությունը սահմանափակելն էր[35]։ 1990-ականներին բժիշկները սկսեցին ընդլայնել ԱԶԷ-ի ցուցումները և սկսեցին այն օգտագործել հատուկ միոմաների բուժման համար[36]։ Նախկինում միոմաների բուժման առաջնային մեթոդներն էին միոմէկտոմիան կամ հիստերէկտոմիան։ Վիրահատության համեմատ՝ ԱԶԷ-ն կարող է շահավետ լինել, քանի որ արյան կորուստը սովորաբար մինիմալ է, հնարավոր է լինում խուսափել վիրահատությունից և ընդհանուր անզգայացումից, վերականգնողական շրջանն ավելի կարճ է, և կանայք կարող են պահպանել իրենց արգանդը (հիստերէկտոմիայի համեմատ)[37]։ Ենթադրվում է, որ ԱԶԷ-ն բուժում է միոմաները՝ ընտրողաբար նվազեցնելով արյան հոսքը դեպի ուռուցք, քանի որ այն ունի արտահայտված անոթավորում, ինչը հանգեցնում է անոմալ արյունահոսության և միոմաների չափսերով պայմանավորված զանգվածային ախտանիշների բարելավմանը։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ Siskin GP, Tublin ME, Stainken BF, և այլք: (2001). «Uterine artery embolization for the treatment of adenomyosis: clinical response and evaluation with MR imaging». American Journal of Roentgenology. 177 (2): 297–302. doi:10.2214/ajr.177.2.1770297. PMID 11461849.
  2. ↑ Chen C, Liu P, Lu J, et al. [Uterine arterial embolization in the treatment of adenomyosis]. Zhonghua Fu Chan Ke Za Zhi 2002; 37:77.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Keefe, Nicole A.; Haskal, Ziv J; Park, Auh Whan; Angle, John F., eds. (2018). IR Playbook. doi:10.1007/978-3-319-71300-7. ISBN 978-3-319-71299-4. S2CID 46964078.
  4. ↑ Donnez, Jacques; Dolmans, Marie-Madeleine (2016 թ․ հուլիսի 27). «Uterine fibroid management: from the present to the future». Human Reproduction Update. 22 (6): 665–686. doi:10.1093/humupd/dmw023. ISSN 1355-4786. PMC 5853598. PMID 27466209.
  5. ↑ Gonsalves, Carin (2008 թ․ դեկտեմբեր). «Uterine Artery Embolization for Treatment of Symptomatic Fibroids». Seminars in Interventional Radiology (անգլերեն). 25 (4): 369–377. doi:10.1055/s-0028-1103001. ISSN 0739-9529. PMC 3036525. PMID 21326578.
  6. ↑ Spies JB, Roth AR, Jha RC, և այլք: (2002). «Leiomyomata treated with uterine artery embolization: factors associated with successful symptom and imaging outcome». Radiology. 222 (1): 45–52. doi:10.1148/radiol.2221010661. PMID 11756703.
  7. ↑ Pelage JP, Walker WJ, Le Dref O, և այլք: (2001). «Treatment of uterine fibroids». Lancet. 357 (9267): 1530. doi:10.1016/s0140-6736(00)04683-3. PMC 5267678. PMID 11383541.
  8. ↑ Katsumori T, Nakajima K, Mihara T (2003). «Is a large fibroid a high-risk factor for uterine artery embolization?». American Journal of Roentgenology. 181 (5): 1309–1314. doi:10.2214/ajr.181.5.1811309. PMID 14573425.
  9. ↑ 9,0 9,1 Young, Michael; Coffey, William; Mikhail, Lyree N. (2023), «Uterine Fibroid Embolization», StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, PMID 30085558, Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 1-ին
  10. ↑ Garcia, Lydia; Isaacson, Keith (2011 թ․ հուլիս). «Adenomyosis: Review of the Literature». Journal of Minimally Invasive Gynecology. 18 (4): 428–437. doi:10.1016/j.jmig.2011.04.004. ISSN 1553-4650. PMID 21622029.
  11. ↑ Gunther, Rutger; Walker, Christopher (2023), «Adenomyosis», StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, PMID 30969690, Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 29-ին
  12. ↑ Management of severe postpartum haemorrhage by uterine artery embolization
  13. ↑ Knight, Marian; Acosta, Colleen; Brocklehurst, Peter; Cheshire, Anna; Fitzpatrick, Kathryn; Hinton, Lisa; Jokinen, Mervi; Kemp, Bryn; Kurinczuk, Jennifer J.; Lewis, Gwyneth; Lindquist, Anthea; Locock, Louise; Nair, Manisha; Patel, Nishma; Quigley, Maria (2016 թ․ հունիսի 30). «Beyond maternal death: Improving the quality of maternal care through national studies of near-miss maternal morbidity». Programme Grants for Applied Research (անգլերեն). 4 (9): 1–180. doi:10.3310/pgfar04090. ISSN 2050-4330. PMID 27386616.
  14. ↑ 14,0 14,1 Dariushnia, Sean R.; Nikolic, Boris; Stokes, LeAnn S.; Spies, James B. (2014 թ․ նոյեմբեր). «Quality Improvement Guidelines for Uterine Artery Embolization for Symptomatic Leiomyomata». Journal of Vascular and Interventional Radiology. 25 (11): 1737–1747. doi:10.1016/j.jvir.2014.08.029. ISSN 1051-0443. PMID 25442136.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Kohi, Maureen P.; Spies, James B. (2018 թ․ մարտ). «Updates on Uterine Artery Embolization». Seminars in Interventional Radiology (անգլերեն). 35 (1): 048–055. doi:10.1055/s-0038-1636521. ISSN 0739-9529. PMC 5886769. PMID 29628616.
  16. ↑ Gupta, Janesh K.; Sinha, Anju; Lumsden, M. A.; Hickey, Martha (2014 թ․ դեկտեմբերի 26). «Uterine artery embolization for symptomatic uterine fibroids». The Cochrane Database of Systematic Reviews (12): CD005073. doi:10.1002/14651858.CD005073.pub4. ISSN 1469-493X. PMID 25541260.
  17. ↑ Amoah, Alison; Quinn, Stephen D. (2023 թ․ հունիսի 1). «Uterine‐preserving treatments or hysterectomy reintervention after myomectomy or uterine artery embolisation: A retrospective cohort study of long‐term outcomes». BJOG: An International Journal of Obstetrics & Gynaecology (անգլերեն). 130 (7): 823–831. doi:10.1111/1471-0528.17412. ISSN 1470-0328. PMID 36706789.
  18. ↑ «Surgical removal of fibroids has better long-term outcomes than blocking blood vessels». NIHR Evidence. 2023 թ․ սեպտեմբերի 22.
  19. ↑ Vashisht A, Studd JW, Carey AH (2000). «Fibroid Embolisation: A Technique Not Without Significant Complications». British Journal of Obstetrics and Gynaecology. 107 (9): 1166–1170. doi:10.1111/j.1471-0528.2000.tb11119.x. PMID 11002964. S2CID 12959753.
  20. ↑ Schirf, Brian E.; Vogelzang, Robert L.; Chrisman, Howard B. (2006 թ․ հունիս). «Complications of Uterine Fibroid Embolization». Seminars in Interventional Radiology (անգլերեն). 23 (2): 143–149. doi:10.1055/s-2006-941444. ISSN 0739-9529. PMC 3036365. PMID 21326757.
  21. ↑ de Block S, de Bries C, Prinssen HM (2003). «Fatal Sepss after Uterine Artery Embolization with Microspheres». Journal of Vascular and Interventional Radiology. 14 (6): 779–783. doi:10.1097/01.rvi.0000079988.80153.61. PMID 12817046.
  22. ↑ Shlansky-Goldberg, Richard D.; Coryell, Lee; Stavropoulos, S. William; Trerotola, Scott O.; Mondschein, Jeffrey; Beshara, Mathew; Butts, Samantha F.; Sondheimer, Steven; Tureck, Richard W.; Rosen, Mark (2011 թ․ նոյեմբեր). «Outcomes Following Fibroid Expulsion after Uterine Artery Embolization». Journal of Vascular and Interventional Radiology. 22 (11): 1586–1593. doi:10.1016/j.jvir.2011.08.004. ISSN 1051-0443. PMID 22024118.
  23. ↑ Common AA, Mocarski E, Kolin A (2001). «Leiomyosarcoma». Journal of Vascular and Interventional Radiology. 12 (12): 1449–1452. doi:10.1016/s1051-0443(07)61708-4. PMID 11742024.
  24. ↑ Dietz DM, Stahfeld KR, Bansal SK (2004). «Buttock Necrosis After Uterine Artery Embolization». Obstetrics & Gynecology. 104 (Supplement): 1159–1161. doi:10.1097/01.AOG.0000141567.25541.26. PMID 15516436. S2CID 39409507.
  25. ↑ 25,0 25,1 25,2 25,3 25,4 25,5 Rand, Thomas; Patel, Rafiuddin; Magerle, Wolfgang; Uberoi, Raman (2020 թ․ դեկտեմբեր). «CIRSE standards of practice on gynaecological and obstetric haemorrhage». CVIR Endovascular (անգլերեն). 3 (1): 85. doi:10.1186/s42155-020-00174-7. ISSN 2520-8934. PMC 7695782. PMID 33245432.
  26. ↑ Walker WJ, Pelage JP, Sutton C (2002). «Fibroid Embolization». Clinical Radiology. 57 (5): 325–331. doi:10.1053/crad.2002.0945. PMID 12014926.
  27. ↑ 27,0 27,1 Keung, Jonathan J.; Spies, James B.; Caridi, Theresa M. (2018 թ․ հունվարի 1). «Uterine artery embolization: A review of current concepts». Best Practice & Research Clinical Obstetrics & Gynaecology. Alternatives to Hysterectomy. 46: 66–73. doi:10.1016/j.bpobgyn.2017.09.003. ISSN 1521-6934. PMID 29128204.
  28. ↑ Ravina, J.H.; Ciraru-Vigneron, N.; Bouret, J.M.; Herbreteau, D.; Houdart, E.; Aymard, A.; Merland, J.J. (1995 թ․ սեպտեմբեր). «Arterial embolisation to treat uterine myomata». The Lancet. 346 (8976): 671–672. doi:10.1016/s0140-6736(95)92282-2. ISSN 0140-6736. PMID 7544859. S2CID 24270648.
  29. ↑ Guyer, A; Raggio, T; Sor, M; Usvyat, L; Latif, W; Miller, G; Koh, E; Rosenblatt, M; Suchin, C (2017 թ․ փետրվար). «Safety of uterine artery embolization performed as an outpatient procedure: retrospective analysis of 876 patients across a network of 26 outpatient interventional radiology practices». Journal of Vascular and Interventional Radiology. 28 (2): S47. doi:10.1016/j.jvir.2016.12.697. ISSN 1051-0443.
  30. ↑ 30,0 30,1 Gupta, JK; Sinha, A; Lumsden, MA; Hickey, M (2014 թ․ դեկտեմբերի 26). «Uterine artery embolization for symptomatic uterine fibroids». The Cochrane Database of Systematic Reviews. 12 (12): CD005073. doi:10.1002/14651858.CD005073.pub4. PMID 25541260.
  31. ↑ Ghanaati, Hossein; Sanaati, Mina; Shakiba, Madjid; Bakhshandeh, Hooman; Ghavami, Nafiseh; Aro, Solmaz; Jalali, Amir Hossein; Firouznia, Kavous (2020 թ․ օգոստոսի 1). «Pregnancy and its Outcomes in Patients After Uterine Fibroid Embolization: A Systematic Review and Meta-Analysis». CardioVascular and Interventional Radiology (անգլերեն). 43 (8): 1122–1133. doi:10.1007/s00270-020-02521-6. ISSN 1432-086X. PMID 32458009. S2CID 218898884.
  32. ↑ Al-Fozan, Haya; Dufort, Joanne; Kaplow, Marilyn; Valenti, David; Tulandi, Togas (2002 թ․ նոյեմբեր). «Cost analysis of myomectomy, hysterectomy, and uterine artery embolization». American Journal of Obstetrics and Gynecology. 187 (5): 1401–1404. doi:10.1067/mob.2002.127374. PMID 12439538.
  33. ↑ Heaston, Dk; Mineau, De; Brown, Bj; Miller, Fj (1979 թ․ հուլիսի 1). «Transcatheter arterial embolization for control of persistent massive puerperal hemorrhage after bilateral surgical hypogastric artery ligation». American Journal of Roentgenology (անգլերեն). 133 (1): 152–154. doi:10.2214/ajr.133.1.152. ISSN 0361-803X. PMID 110056.
  34. ↑ Liu, ZhiRong; Wang, Yaxuan; Yan, Jingxin; Li, Juan; Liu, XinLian; Zhang, LuShun; Cheng, Li (2020 թ․ փետրվարի 16). «Uterine artery embolization versus hysterectomy in the treatment of refractory postpartum hemorrhage: a systematic review and meta-analysis». The Journal of Maternal-Fetal & Neonatal Medicine (անգլերեն). 33 (4): 693–705. doi:10.1080/14767058.2018.1497599. ISSN 1476-7058. PMID 30354858. S2CID 53027764.
  35. ↑ Ravina, J.H.; Ciraru-Vigneron, N.; Bouret, J.M.; Herbreteau, D.; Houdart, E.; Aymard, A.; Merland, J.J. (1995 թ․ սեպտեմբեր). «Arterial embolisation to treat uterine myomata». The Lancet. 346 (8976): 671–672. doi:10.1016/s0140-6736(95)92282-2. ISSN 0140-6736. PMID 7544859. S2CID 24270648.
  36. ↑ Manyonda, Isaac; Belli, Anna-Maria; Lumsden, Mary-Ann; Moss, Jonathan; McKinnon, William; Middleton, Lee J.; Cheed, Versha; Wu, Olivia; Sirkeci, Fusun; Daniels, Jane P.; McPherson, Klim (2020 թ․ հուլիսի 30). «Uterine-Artery Embolization or Myomectomy for Uterine Fibroids». New England Journal of Medicine (անգլերեն). 383 (5): 440–451. doi:10.1056/NEJMoa1914735. ISSN 0028-4793. PMID 32726530.
  37. ↑ Smith, S. J. (2000 թ․ հունիսի 15). «Uterine fibroid embolization». American Family Physician. 61 (12): 3601–3607, 3611–3612. ISSN 0002-838X. PMID 10892632.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Արգանդային_զարկերակի_էմբոլիզացիա&oldid=9738643» էջից