Աշոտ Բ Բագրատունի

Հայոց իշխան

Աշոտ Բագրատունի (անհայտ – մոտ 689), հայոց իշխան, Հայաստանի կառավարիչ 685-689 թվականներին։ Հաջորդել է Գրիգոր Մամիկոնյանին։ Նա իր եղբոր որդի Սմբատին նշանակեց հայկական զորքերի սպարապետ, հաշտվեց արաբների հետ, ծավալեց շինարարական գործունեություն։ Նրա օրոք զարգանում է երկրի սոցիալ-տնտեսական և մշակութային կյանքը։

Աշոտ Բ Բագրատունի
Սպերի և Տայքի իշխան
670 - 689
Հայոց իշխան
684 - 689
 
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ
Ծննդյան օր անհայտ[1]
Վախճանի օր 688[2][1] կամ 690[3]
Դինաստիա Բագրատունիներ
Հայր Սմբատ Ե Բագրատունի[3][4]
Մայր անանուն Արշակունի[2][3]
Զավակներ Սմբատ Բագրատունի[3][4]

686 թվականից ենթարկվելով բյուզանդական հարձակումներին՝ հարկադրված եղավ հոգալ երկրի պաշտպանության մասին։ 689 թվականին Հուստինիանոս II կայսրը նվաճեց Հայաստանը, բայց պահպանեց Աշոտ Բագրատունու իշխանությունը և պատրիկական իրավունքները։ Նույն տարին երկիրը ասպատակեցին արաբական զորքերը։ Ղևոնդ պատմիչի վկայությամբ, Աշոտ Բագրատունին ջախջախեց և երկրից դուրս վանեց նրանց։

Աշոտ Բագրատունին կռիվներում ծանր վիրավորվելով՝ փոխադրվեց հայրենի Դարույնք բերդաքաղաքը, ուր մահացավ և թաղվեց նախնիների հանգստարանում։ Աշոտ Բագրատունին կառուցել է Դարույնքի սուրբ Փրկիչ (Ամենափրկիչ) եկեղեցին, հեղինակել «Զորս ըստ պատկերի» սկսվածքով շարականը։ Նա առաջին աշխարհականներից էր, որի հորինած երգն ընդունեց եկեղեցին։ Հին ու նոր մի շարք շարակնոցներում այս երգը սխալմամբ վերագրվում է Գրիգոր Մագիստրոսին։

Սպերի և Տայքի իշխանի տիտղոսը ժառանգել էր եղբորից՝ Վարազ-Տիրոց Գ Բագրատունուց։ Աշոտին հաջորդել է եղբոր որդին՝ Սմբատը։ Ունեցել է մեկ որդի՝ Սմբատ անունով, որին սպանել են արաբները 705 թվականին Նախճավանի սպանդի ժամանակ։

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Սմբատ Ե
ասպետ
646
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Վարազ-Տիրոց Գ
( 670)
 
 
 
 
 
 
 
Աշոտ Բ

(684-689)
հայոց իշխան
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Սմբատ Զ

(693-726)
հայոց իշխան
 
Աշոտ
 
Վասակ
 
Բագրատ
 
Սմբատ
նախարար
( 705)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Աշոտ Գ

( 732-748)
հայոց իշխան
 
Սահակ Գ

(753-770)
հայոց իշխան
 

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

Գրականություն խմբագրել

  • Cyrille Toumanoff, Les dynasties de la Caucasie chrétienne de l'Antiquité jusqu'au xixe siècle։ Tables généalogiques et chronologiques, Rome,‎ 1990, p. 122.
  • Վարդան վարդապետ, Հաւաքումն պատմութեան Վենետիկ, 1862
Նախորդող
Վարազ-Տիրոց Գ Բագրատունի
Սպերի և Տայքի իշխան
Աշոտ Բ Բագրատունի

670-689
Հաջորդող
Սմբատ Զ Բագրատունի
Նախորդող
Գրիգոր Ա Մամիկոնյան
Հայոց իշխան
Աշոտ Բ Բագրատունի

684-689
Հաջորդող
Ներսեհ Կամսարական
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 487