Անիլին

Անիլին
Քիմիական բանաձև	C₆H₇N
Մոլային զանգված	1,5E−25 կիլոգրամ գ/մոլ
Խտություն	1,02 ± 0,01 գ/սմ³ գ/սմ³
Իոնիզացման էներգիա	7,7 ± 0,1 Էլեկտրոն-վոլտ և 1,2E−18 ջոուլ կՋ/մոլ
Հալման ջերմաստիճան	21 ± 1 ℉, −6 °C և −6,02 °C °C
Եռման ջերմաստիճան	363 ± 1 ℉, 184 °C և 184,17 °C °C
Այրման ջերմաստիճան	158 ± 1 ℉ և 76 °C
Ինքնաբռնկման ջերմաստիճան	615 ± 1 °C
Գոլորշու ճնշում	0,6 ± 0,1 mm Hg
Քիմիական հատկություններ
Դիպոլ մոմենտ	3,8E−30 Կլ·մ
Դասակարգում
CAS համար	62-53-3
PubChem	6115
EINECS համար	200-539-3
SMILES	C1=CC=C(C=C1)N
ЕС	200-539-3
RTECS	BW6650000
ChEBI	5889
IDLH	381 ± 1 mg/m³
	Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Անիլին, ամինաբենզոլ, ֆենիլամին, C₆H₅NH₂, պարզագույն արոմատիկ ամին։

Հատկություններ խմբագրել

Անգույն, բնորոշ հոտով հեղուկ, հալման ջերմաստիճանը՝ 6,1 °C, եռմանը՝ 184,4 °C։ Լավ է լուծվում օրգանական լուծիչներում, վատ՝ ջրում։ Առաջին անգամ ստացվել է ինդիգոն հանգած կրի առկայությամբ թորելիս (Օ. Ունֆերդորբեն, 1826)։ Անիլինը ռեակցունակ, կարևոր օրգանական նյութ է։ Ունի թույլ հիմնային հատկություն։

Անօրգանական թթուների հետ առաջացնում է աղեր, օրգանական թթուների հետ՝ անիլիդներ։ Անիլինի ծծմբաթթվական աղից ստացվում է սուլֆանիլաթթու։ Անիլինի մեթիլացումից ստացվում են ներկանյութերի և պայթուցիկ նյութերի արտադրության համար կարևոր ելանյութեր։

Ստացում խմբագրել

Արդյունաբերական կարևոր նշանակություն ունի անիլինի դիազոտացումը, որից ստացվում է ֆենիլդիազոնիումի քլորիդ։ Անիլինի օքսիդացումից առաջանում է տարածված անիլինային սևը, ինչպես նաև՝ մուգ կանաչ էմերալդինը, իսկ հիդրումից՝ ցիկլոհեքսիլամին։

{\mathsf {C_{6}H_{5}NO_{2}+3H_{2}\rightarrow C_{6}H_{5}NH_{2}+2H_{2}O}}

Ներկայումս անլինի ստացման հիմնական արդյունաբերական եղանակը նիտրոբենզոլի վերականգնումն է երկաթի տաշեղներով՝ աղաթթվի առկայությամբ.

{\mathsf {4C_{6}H_{5}NO_{2}+9Fe+4H_{2}O\rightarrow 4C_{6}H_{5}NH_{2}+3Fe_{3}O_{4}}}

Նիտրոբենզոլի վերականգնումը մինչև անիլին առաջին անգամ կատարել է Նիկոլայ Զինինը (1842)։

{\mathsf {C_{6}H_{5}NO_{2}+3(NH_{4})_{2}S\rightarrow C_{6}H_{5}NH_{2}+6NH_{3}+3S+2H_{2}O}}

Նշանակություն խմբագրել

Անիլինը օգտագործվում է սուլֆամիդային դեղանյութերի, ներկանյութերի, պայթուցիկ նյութերի, լուսանկարչական հայտածիչների և այլ նյութերի ստացման համար։ Անիլինը թունավոր է, ազդում է արյան հեմոգլոբինի վրա։ Օրգանիզմ է թափանցում ոչ միայն շնչառական ուղիներով, այլև մաշկի միջով։ Անիլինի թույլատրելի քանակն օդում 0,005 մգ/լ է։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ANILINE
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 David R. Lide, Jr. Basic laboratory and industrial chemicals: A CRC quick reference handbook — CRC Press, 1993. — ISBN 978-0-8493-4498-5
↑ ^3,0 ^3,1 Bradley J., Williams A. J., Andrew S.I.D. Lang Jean-Claude Bradley Open Melting Point Dataset // Figshare — 2014. — doi:10.6084/M9.FIGSHARE.1031637.V2
↑ http://www.cdc.gov/niosh/ipcsneng/neng0011.html

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անիլին» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 416)։

[_ea9661ffa5037124-1] 1,0 ^1,1 ANILINE

[_6c7a0c00002e3c70-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 David R. Lide, Jr. Basic laboratory and industrial chemicals: A CRC quick reference handbook — CRC Press, 1993. — ISBN 978-0-8493-4498-5

[_83d30bbb990aa5cf-3] 3,0 ^3,1 Bradley J., Williams A. J., Andrew S.I.D. Lang Jean-Claude Bradley Open Melting Point Dataset // Figshare — 2014. — doi:10.6084/M9.FIGSHARE.1031637.V2

[_9b802d1a0167dd3b-4] ttp://www.cdc.gov/niosh/ipcsneng/neng0011.html

[1]

[2]

[3]

[4]