Աղաթթու կամ HCl, քլորաջրածնի լուծույթը ջրում, ուժեղ, միահիմն թթու։

Աղաթթու
Մոլային զանգված9,0E−26 կիլոգրամ[1] գ/մոլ
Իոնիզացման էներգիա2,0E−18 ջոուլ[2] կՋ/մոլ
Հալման ջերմաստիճան−30 °C[3] և −114,18 °C[2] °C
Եռման ջերմաստիճան−85 °C[2] °C
Գոլորշու ճնշում190 hectopascal[3]
Քիմիական հատկություններ
pKa−6,3 ± 0,1
Դիպոլ մոմենտ3,7E−30 Կլ·մ[2]
Դասակարգում
CAS համար7647-01-0
EINECS համար933-977-5
ЕС933-977-5
RTECSMW4025000
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Ընդհանուր բնութագիր խմբագրել

Քլորաջրածինը շատ լավ լուծվում է ջրում, նորմալ պայմաններում 1 ծավալ ջրում լուծվում է 500 ծավալ քլորաջրածին և լուծվելիս ստացվում է առավելագույնս 40 %-անոց աղաթթու, որի խտությունը p=1,19 գ/մլ։ Խիտ աղաթթուն խոնավ օդում ծխում է, քանի որ քլորաջրածինը ցնդում է ու անոթի բերանի մոտ ջրի գոլորշիների հետ աղաթթվի մանրագույն կաթիլներ է առաջացնում։

 
Աղաթթուն բաժակի մեջ

Քիմիական հատկություններ խմբագրել

Աղաթթուն օժտված է թթուներին բնորոշ բոլոր քիմիական հատկություններով.

  1. Փոխազդում է ջրածնից ձախ բոլոր մետաղների հետ.

Zn+2HCl=ZnCl2+H2

Fe+2HCl=FeCl2+H2

 

 

 

  • Փոխազդում է հիմնային և ամֆոտեր օքսիդների հետ.

 

 

 

CuO+2HCl=CuCl2+H2O

  • Փոխազդում է լուծելի և անլուծելի հիմքերի հետ.

 

 

 

Cu(OH)2+2HCl=CuCl2+2H2O

 

CaCO3+2HCl=CaCl2+H2O+CO2

  • AgNO3-ի հետ փոխազդելիս առաջացնում է AgCl լոռանման սպիտակ նստվածք, որը չի լուծվում ոչ ջրում, ոչ թթուներում.

HCl+AgNO3=AgCl+HNO3

Ag++Cl-=AgCl

այս ռեակցիան Cl--ի որակական ռեակցիան է, բացի AgCl և PbCl2-ից մնացած քլորիդները ջրում լուծելի են։

 

  • Աղաթթուն դրսևորում է վերականգնիչ հատկություն ուժեղ օքսիդիչների հետ.

4HCl+MnO2=MnCl2+Cl2↑+2H2O

6HCl+KClO3=KCl+3Cl2↑+3H2

 

Աղաթթվի աղերը խմբագրել

 

KClO3-ի բաղադրությունը պարզաբանել է ֆրանսիացի գիտնական Բերթոլեն (ի պատիվ իրեն կոչվում է բերթոլետյան աղ), այն հալվում է 334°С-ում։ Նա քլորի ամենակարևոր և տարածված թթվածնավոր աղն է։ Այն անգույն ջրում լավ լուծվող նյութ է։

2KClO3→ (t,MnO2)2KCl+3O2↑ առանց կատալիզատորի- 4KClO3=3KClO4+KCl

Երբ քլորը փոխազդում է Ca(OH)2-ի հետ, առաջացնում է քլորակիր կամ սպիտակեցնող կիր՝ քլորի հոտով փխրուն սպիտակ փոշի, ուժեղ օքսիդիչ, օգտագործվում է բամբակյա գործվածքների, թղթի սպիտակեցման համար, ինչպես նաև կանխարգելիչ միջոց է զանազան վարակիչ բակտերիաների հնարավոր տարածման դեմ.

2Cl2+2Ca(OH)2=Ca(ClO)2+CaCl2+2H2O

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  Ընթերցե՛ք «աղաթթու» բառի բացատրությունը Հայերեն Վիքիբառարանում։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 239