Անդրես Էհին

Անդրես Էհին (էստ․՝ Andres Ehin, 13 մարտի, 1940, Տալլին – 10 դեկտեմբերի, 2011), էստոնացի բանաստեղծ, գրող և թարգմանիչ։

Անդրես Էհին էստ․՝ Andres Ehin
Ծնվել է	մարտի 13, 1940(1940-03-13)
Ծննդավայր	Տալլին, Էստոնիա
Վախճանվել է	դեկտեմբերի 10, 2011(2011-12-10) (71 տարեկան)
Գերեզման	Անտառային գերեզմանատուն
Մասնագիտություն	թարգմանիչ, գրող և բանաստեղծ
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և  Էստոնիա
Կրթություն	Տարտուի համալսարան
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ
Պարգևներ
Զավակներ	Քրիստինա Էհին
Andres Ehin Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

Անդրես Էհինը ծնվել է 1940 թվականի մարտի 13-ին Տալլինում։ Նրա ծնողները ծնունդով եղել են Ռուսաստանից, սակայն հաճախել են գերմանական լյութերական դպրոցներ։ 1921 թվականին նրանք ստացել են Էստոնիայի քաղաքացիություն։ Ընտանիքում խոսել են էստոներեն, ռուսերեն և գերմաներեն, իսկ որպես օտար լեզու իմացել են ֆրանսերեն։ Անդրես Էհինի հայրն աշխատել է հարկային գերատեսչությունում, իսկ մայրը՝ որպես թարգմանչուհի, աշխատել է Էստոնիայի արտաքին գործերի նախարարությունում։

1958 թվականին դպրոցն ավարտելուց հետո Անդրես Էհինը սովորել է Տարտուի համալսարանի պատմաբանասիրական ֆակուլտետում, որտեղ մինչև 1964 թվականն ուսումնասիրել է ուգրո-ֆիննական լեզուներ։ 1964-1965 թվականներին Անդրես Էհինը գերմաներեն է դասավանդել Յամալ-Նենեցյան ինքնավար օկրուգի Ռատտաս սելկուպական գյուղում։ 1964 թվականից մինչև 1972 թվականը նա եղել է էստոնական մշակութային տարբեր ամսագրերի խմբագիր։ 1974 թվականից Անդրես Էհինն աշխատել է որպես արտահաստիքային հեղինակ և գրող։

1975 թվականին Անդրես Էհինն ամուսնացել է գրող և թարգմանիչ Լի Սեպելի (ծնվել է 1943 թվականին) հետ։ Նրանք ունեն մեկ դուստր՝ բանաստեղծուհի Քրիստինա Էհինը։ 1968 թվականից մինչև 1989 թվականը Անդրես Էհինը եղել է Կոմունիստական կուսակցության անդամ։ Էստոնիայի անկախացումից հետո հարել է էստոնական կանաչ շարժմանը։

Անդրես Էհինի ստեղծագործություններում խիստ նշանակալի է սյուրռեալիզմի ազդեցությունը։ Դրանից բացի նրա ստեղծագործությունների վրա զգալի է նաև մոդեռնիզմի ու էքսպրեսիոնիզմի ազդեցությունը։ Բանաստեղծուհի Ելենա Սկուլսկայան ասել է. «Անդրե Էհինը, հավանաբար, էստոնացի ամենասրամիտ բանաստեղծն է։ Նրա բանաստեղծություններում չեն հանդիպում մեռածներ. ամեն ինչ կենդանի է. և՛ բնությունը, և՛ իրերը, և՛ մեր սովորությունները...»:

Անդրես Էհինն արժանացել է էստոնական բազմաթիվ գրական մրցանակների, որոնց թվում է Յուհան Լիյվի անվան մրցանակը (2004)։ Անդրես Էհինի ստեղծագործությունները թարգմանվել են ռուսերեն, լատվիերեն, լիտվերեն, ղազախերեն, ֆիններեն, շվեդերեն, անգլերեն, գերմաներեն, դանիերեն, ֆրանսերեն, հունգարերեն և իսպաներեն։

Անդրես Էհինը մահացել է 2011 թվականի դեկտեմբերի 10-ին։ Թաղվել է Տալլինի Անտառային գերեզմանատանը։

Բանաստեղծությունների ժողովածուներ

• Hunditamm (1968)
• Uks lagendikul (1971)
• Luba linnukesel väljas jaurata (1977)
• Vaimusõõrmed (1979)
• Tumedusi rüübaten (1988)
• Täiskuukeskpäev (1990)
• Täiskuukeskpäev. Valitud luuletusi 1959-1988 (1990, անթոլոգիա)
• Teadvus on ussinahk (1995)
• Alateadvus on alatasa purjus (2000, ժողովածու)
• Paluteder да mutrikorjaja (2004, նաև թարգմանված բանաստեղծություններ)

Արձակ

• Karske õhtupoolik (1972 г., պիես, Lembit Vahak կեղծանունով)
• Ajaviite peerud lähvad lausa lõkendama (1980, պատմվածքներ)
• Rummu Jüri mälestused (1996, վեպ)
• Seljatas sada meest (1998, վեպ)
• Tagaaetav (2000, պիես)

Գրականություն

• Писатели Советской Эстонии: биобиблиографический словарь. 1984.
• Andres Ehin: Täiskui. Koostaja Arne Merilai. Tartu: Tartu Ülikooli Kirjastus 2012.
• Hanns Grube: Ehin ist wieder da. In: estonia 2/1996, S. 44-46.
• An Interview with Andres Ehin. In: Estonian Literary Magazine 5 (1997), S. 8-9.
• Aare Pilv: A funny and warm family. In: Estonian Literary Magazine 17 (2003), S. 20-23.
• Taimi Paves: Andres Ehin. Beyond the Empire of Signs. In: Estonian Literary Magazine 32 (2011), S. 22-31.

Արտաքին հղումներ

• Էհին Անդրեսի կենսագրությունը Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine (Estonian Literature Information Centre)
• Էհին Անդրեսի բանաստեղծությունները Արխիվացված 2014-05-21 Wayback Machine (էստոներեն)
• Անդրես Էհին Internet Movie Database կայքում

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անդրես Էհին» հոդվածին։