Ամբրոլաուր
Ամբրոլաուր (վրաց.՝ ამბროლაური), քաղաք Վրաստանի Ռաչա-Լեչխումի և Քվեմո Սվանեթի երկրամասում։ Այդ երկրամասի (կամ մարզի) և Ամբրոլաուրի շրջանի վարչական կենտրոնն է։ Քաղաքի կարգավիճակ է ստացել 1966 թվականին։ 2014 թվականին բնակավայրինշնորհվել է ինքնակառավարվող քաղաքի կարգավիճակ[2]։ Գտնվում է Ռիոն գետի ափին, ծովի մակերևույթից մոտավորապես 550 մետր բարձրության վրա։ Զբաղեցնում է 1.6 km2.[3] տարածք։ Բնակչությունը՝ ▲2001 մարդ (2023)[4]։
| Քաղաք | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ամբրոլաուր | |||||
| վրաց.՝ ამბროლაური | |||||
| |||||
.jpg) | |||||
| Երկիր |  Վրաստան | ||||
| Մխարե | Ռաչա-Լեչխումի և Քվեմո Սվանեթի | ||||
| Հիմնադրված է | XVII դար թ. | ||||
| Առաջին հիշատակում | 17 դար | ||||
| Տվյալ կարգավիճակում | 1966 թվականից | ||||
| Մակերես | 16,85 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 550±1 մետր | ||||
| Պաշտոնական լեզու | վրացերեն | ||||
| Բնակչություն | 2047[1] մարդ (2014) | ||||
| Ազգային կազմ | Վրացիներ | ||||
| Կրոնական կազմ | Վրաց Ուղղափառ եկեղեցի | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+4 | ||||
| Հեռախոսային կոդ | 995 439 | ||||
| Փոստային դասիչ | 0400 | ||||
| Պաշտոնական կայք | ambrolauri.ge | ||||
| |||||
.svg)
Քաղաքում զարգացած է սննդի արդյունաբերությունը, այդ թվում՝ գինու արտադրությունը։ Կա նաև կարի ֆաբրիկա։ Ամբրոլաուրից ոչ հեռու գտնվող Շաորի լճի ափերին ստեղծվել է հանգստի և առողջարանային գոտի, որը շարունակում է զարգանալ[5]։ 2017 թ. հունվարին շահագործման է հանձնվել օդանավակայանը, որը նախատեսված է փոքր (մինչև 20 ուղևոր տեղափոխող) ինքնաթիռների համար և միաժամանակ կարող է սպասարկել շուրջ 50 մարդու[6]։ Ամբրոլաուրն ունի գեղարվեստի հարուստ թանգարան[7], թատրոն...
ՊատմությունԽմբագրել
Հնագիտական պեղումների արդյունքները վկայում են, որ քաղաքի ներկայիս տարածքում բնակավայր գոյություն է ունեցել առնվազն վաղ միջնադարյան ժամանակներից։ Ենթադրվում է, որ մերձակայքում գտնվող Նիկործմինդա վանքի արձանագրություններից մեկում հիշատակված Մետեխարա գյուղը եղել է հենց Ամբրոլաուրի տեղում[8]։ Իսկ Ամբրոլաուր տեղանունը վկայված է 17-րդ դարից (այդ շրջանում բնակավայրը եղել է Իմերեթի արքաների նստավայրերից մեկը. մերձակայքում արքայական ամրոցն էր վեր խոյանում)։ 1934-1937 թթ. բնակավայրը կրել է Ենուկիձե անվանումը՝ ի պատիվ խորհրդային կուսակցական գործիչ Ա. Ս. Ենուկիձեի[9]։ Բայց երբ վերջինիս 1937 թվականին որպես տրոցկիստի գնդակահարել են, բնակավայրին վերադարձրել են իր պատմական անվանումը[10]։
Քաղաքը զգալի չափով վնասվել է 1991 թվականի Ռաճա-Ջավյան ուժգին երկրաշարժից[11]։
ԺողովրդագրությունԽմբագրել
Ամբրոլաուրի բնակչության թվաքանակի փոփոխությունները[12].
| Տարին | Բնակչությունը |
|---|---|
| 1979 | 2639 |
| 1989 | 2935 |
| 2002 | 2541 |
| 2009 | 2500 |
| 2010 | 2333 |
| 2011 | 2400 |
| 2013 | 2408 |
| 2014 | 2047 |
Անվանի ամբրոլաուրցիներԽմբագրել
- Մանուչար Մաչաիձե (ծնվ. 1949) — ֆուտբոլիստ, Թբիլիսիի «Դինամո» թիմի և ԽՍՀՄ հավաքականի կիսապաշտպան
- Գոչա Մաչաիձե (ծնվ. 1950) — ֆուտբոլիստ, Թբիլիսիի «Դինամո» թիմի և ԽՍՀՄ հավաքականի պաշտպան
ՊատկերասրահԽմբագրել
Քաղաքի համայնապատկերը
Մերաբ Կոստավա փողոցը
Գեղարվեստի թանգարանը
.jpg){kind=small}
.jpg)
.jpg)
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ «მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014»։ საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური։ ნოემბერი 2014։ Վերցված է 7 ნოემბერი, 2016
- ↑ «ქალაქ ამბროლაურის მუნიციპალიტეტი [Municipality of the City of Ambrolauri]»։ მუნიციპალიტეტების რეესტრი [Registry of Municipalities] (Georgian)։ National Agency of Civil Registry։ Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 9
- ↑ «თვითმმართველი ქალაქები [Self-governing cities]»։ National Association of Local Self-Governments of Georgia։ Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 9
- ↑ https://www.geostat.ge/en/modules/categories/41/population
- ↑ «Moscow-based Georgian Businessman to Build a Hotel on the Shaori Lake»։ Caucasus Business Week։ 14 April 2015։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 10-ին։ Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 9
- ↑ «Georgia welcomes airport in western Racha region»։ Agenda.ge։ 14 January 2017։ Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 14
- ↑ «Ambrolauri Fine Art Museum»։ Georgian Museums։ Ministry of Culture and Monuments Protection of Georgia, ICOM National Committee in Georgia, Georgian Museums Association, Culturological Research Association։ Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 9
- ↑ Gamkrelidze Gela, ed. (2013)։ «ამბროლაური (Ambrolauri)»։ ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი [A Topoarchaeological dictionary of Kartlis tskhovreba (The history of Georgia)] (Georgian) (1st ed.)։ Tbilisi: Center of Archaeology, National Museum of Georgia։ էջ 30։ ISBN 978-9941-15-896-4
- ↑ «Исторические материалы/О переименовании Амбролаурского района в Енукидзинский район и с. Амбролаури в город Енукидзе»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-05-08-ին։ Վերցված է 2020-08-18
- ↑ Хронос/Авель Сафронович Енукидзе
- ↑ Землетрясения в СССР в 1991 году. Сборник научных трудов
- ↑ Population Statistics for Countries, Administrative Areas, Cities and Agglomerations – Interactive Maps and Charts
