Վիքիպեդիա

Ահմադխան Աբու-Բաքար

Ահմադխան Աբու-Բաքար (Ահմադխան Աբաքարով, դեկտեմբերի 12, 1931(1931-12-12)[1], Կուբաչի (քաղաքատիպ ավան, Դախադաևսկի շրջան), Դախադաևսկի շրջան, Դաղստանյան ԻԽՍՀ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[1] - հոկտեմբերի 23, 1991(1991-10-23), Մախաչկալա, Դաղստանյան ԻԽՍՀ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), դաղստանցի խորհրդային արձակագիր, թատերագիր, բանաստեղծ, հրապարակախոս, սցենարիստ։ Ծագումով քուբաչի է (քուբուչիները Դաղստանում ապրող ցեղերից են)։ Գրել է դարգիներեն։ Համարվում է դարգին առաջին պրոֆեսիոնալ թատերագիրը։

Ահմադխան Աբու-Բաքար
Ծնվել էդեկտեմբերի 12, 1931(1931-12-12)[1]
ԾննդավայրԿուբաչի (քաղաքատիպ ավան, Դախադաևսկի շրջան), Դախադաևսկի շրջան, Դաղստանյան ԻԽՍՀ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[1]
Վախճանվել էհոկտեմբերի 23, 1991(1991-10-23) (59 տարեկան)
Վախճանի վայրՄախաչկալա, Դաղստանյան ԻԽՍՀ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Մասնագիտությունգրող, արձակագիր, բանաստեղծ, հրապարակախոս, սցենարիստ և դրամատուրգ
ԼեզուԴարգիներեն
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ
ԿրթությունՄաքսիմ Գորկու անվան գրականության ինստիտուտ
Ժանրերարձակ
Պարգևներ
Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան Ժողովուրդների բարեկամության շքանշան և «Պատվո նշան» շքանշան

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է 1931 թվականի դեկտեմբերի 12-ին, Դաղստանի ԻՍՍՀ Քուբաչի աուլում։ Ավարտել է Մոսկվայի Մաքսիմ Գորկու անվան համաշխարհային գրականության ինստիտուտը, ԽՍՀՄ կինեմատոգրաֆիայի կոմիտեին առընթեր սցենարական դասընթացները։ Աշխատել է որպես հանրապետական «Ленинское знамя» թերթի թղթակից, հետագայում՝ խմբագիր։ 1965 թվականից Դաղստանի գրողների միության պատասխանատու քարտուղարն էր։ Գրական ասպարեզ է իջել «Հրացոլք» (1954) բանաստեղծությունների ժողովածուով։ Գրել է վիպակներ՝ «Թեմիր–Բուլաթ» (1957), «Հուշարձան ճանապարհի մոտ» (1958)... Նրա «Դարգին աղջիկներ» վիպակը (1958) թարգմանվել է ռուսերեն, ֆրանսերեն, անգլերեն, գերմաներեն, իսպաներեն, լեհերեն։

ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ էր 1957, ԽՍՀՄ ժուռնալիստների միության անդամ՝ 1980, ԽՍՀՄ կինեմատոգրաֆիստների միության անդամ՝ 1978 թվականից[2]։

Էկրանավորումներ խմբագրել

Աբու-Բաքարի սցենարներով և նրա ստեղծագործությունների մոտիվներով նկարահանվել են հետևյալ ֆիլմերը.

Գեղարվեստական խմբագրել

  • «Ամպերը լքում են երկինքը», ԽՍՀՄ, Սվերդլովսկի կ/ստ., 1959. դրամա, մելոդրամա։
  • «Ադամ և Խևա», ԽՍՀՄ, Մոսֆիլմ, 1969, գունավ., 71 րոպե, կատակերգութ.
  • «Մանյակ՝ սիրելիիս համար», ԽՍՀՄ, Վրացֆիլմ, 1971, գունավ., 75 րոպե, կատակերգութ.
  • «Հովազը», ԽՍՀՄ, 1979.
  • «Ձյունե հարսանիք», ԽՍՀՄ, Ա. Դովժենկոյի անվան կ/ստ., 1980. մելոդրամա, երաժշտ. կինոնկար
  • «Չեգերի», ԽՍՀՄ, հեռուստաֆիլմերի հյուսիսօսեթական ստուդիա, 1980. դրամա
  • «Յոթ հույսի ծիածան», ԽՍՀՄ, Ուզբեկֆիլմ, 1981. հեքիաթ
  • «Կարմիր խնձորների ժամանակը», ԽՍՀՄ, Սվերդլովսկի կ/ստ., 1972. երաժշտ. կատակերգություն
  • «Քուբաչինյան ապարանջանի առեղծվածը», ԽՍՀՄ, հեռուստաֆիլմերի հյուսիսօսեթական ստուդիա, 1982.
  • «Ձեռագիր Ղուրանի գաղտնիքը», ԽՍՀՄ, Վլադիկավկազհեռուստաֆիլմ, 1990. դրամա, պատմական

Անիմացիոն խմբագրել

  • «Քաղցր աղբյուր» — մուլտֆիլմ, ԽՍՀՄ, «Սոյուզմուլտֆիլմ», 1982.

Պարգևներ, կոչումներ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Абу-Бакар Ахмедхан // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  2. ↑ «Справочные и библиографические издания | Библиотека им. Расула Гамзатова». lib05.ru. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.

Գրականություն խմբագրել

  • Ахмедхан Абу-Бакар: Творческая судьба: сб. науч. ст. Махачкала: ИПЦ, 2001. — 45 с.
  • Ахмедов Х. Ахмедхан Абу-Бакар. Махачкала: Дагучпедгиз, 1975. — 94 с.
  • Грани таланта: творчество А. Абу-Бакара в оценке литературной общественности: сб. ст. Махачкала: Даг. кн. изд-во, 1984. — 104 с.
  • Зубавина М. Поэтическая повесть о земле даргинской (Рец. на кн.: Абу-Бакар А. Чегери: повесть, пер. Е.Босняцкий) // Наш современник, 1963. № 6. — С. 212—213.
  • Казбекова З. Г. Волшебник из Дагестана . (К 60-летию со дня рождения народного писателя Дагестана Ахмедхана Абу-Бакара) // Советский Дагестан, 1991.
  • Лебедев В. Где вы, шубурумцы? // Слово о литературе. Махачкала: Даг. кн. изд-во, 1969.
  • Мегаева К. Лирическая повесть и повести Ахмедхана Абу-Бакара // Сб. научных сообщений ДГУ. Махачкала, 1969.
  • Османова 3. Земля и небо Ахмедхана Абу-Бакара (Вступительная статья) // Абу-Бакар А. Избранные произведения. В 2-х т. Т. 1. М.: Художественная литература, 1980.
  • Ришина И. Ахмедхан Абу-Бакар: Мой дом родной — Кубачи // Литературная газета, 1981. 7 января. С. 3.
  • Султанова Т. Ю. О некоторых особенностях поэтики повести А. АбуБакара «Белый сайгак» // Поэтика дагестанской советской литературы. Махачкала, 1986.
  • Хайбуллаев СМ. А. Абу-Бакар // История дагестанской советской литературы. В 2-х т. Махачкала: Изд-во Дагфилиала АН СССР, 1967. Т. 2. — С. 163—171.
  • Шаззо К. Счастливчик Паганини или солнце в ущелье Снежного барса (Рец. на кн.: Абу-Бакар А. Паганини из Харбука: повесть, пер. В. Цыбина) // Литературная Россия, 1986. 5 декабря.
  • Шемелеков Р. О «Снежных людях» и жизни в горах // Поэтика дагестанской советской литературы. Махачкала, 1986.
  • Шишов В. Жемчужины народного опыта (Ахмедхан Абу-Бакар. «Ожерелье для моей Серминаз») // Дружба народов, 1967. № 7. — С. 273—274.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 45)։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ահմադխան_Աբու-Բաքար&oldid=9217369» էջից