Ակոնկագուա
Ակոնկագուա (իսպ.՝ Aconcagua), լեռնագագաթ Արգենտինայում՝ Մենդոսա պրովինցիայում, Չիլիի հետ սահմանից մոտավորապես 15 կիլոմետր հեռավորության վրա։ Հանդիսանում է Անդերի[3], Արգենտինայի, Հյուսիսային ու Հարավային Ամերիկաների[4], արևմտյան և հարավային կիսագնդերի ամենաբարձր լեռնագագաթը։ Բարձրությունը ծովի մակերևույթից հասնում է 6960,8 մետրի (միջին հաշվարկով)[5]։ Տեղ է զբաղեցնում «Յոթ գագաթներ» ցանկում[6]։ Անվանումը բխում է հնդկացիական աղբյուրներից և թարգմանաբար նշանակում է «Քարե ժամապահ», «Ճերմակ ժամապահ»[7][8][9]։ Ոչ պաշտոնական անվանումն է «Ամերիկայի սյուն» (իսպ.՝ Coloso de América)[10]: Գտնվում է Հարավային Ամերիկայի արևմուտքում՝ Անդերի միջնամասում։ Մոտ է Խաղաղ օվկիանոսին։ Ունի յոթ խոշոր սառցադաշտ, որոնցից ամենամեծը կրում է «Լեհական սառցադաշտ» անվանումը։
| Ակոնկագուա | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | լեռ |
| Երկիր | Հարավային Ամերիկա |
| Վարչատարածքային միավոր | Las Heras Department? |
| Լեռնաշղթա | Principal Cordillera? |
| Մասն է | Յոթ գագաթներ |
| Բարձրությունը ծովի մակարդակից | 6962 մետր[1] |
| Հարաբերական բարձրություն | 6962 մետր[2] |
| Պահպանման տարածք | Aconcagua Provincial Park? |
| Նյութ | նստվածքային ապար |
Առաջին վերելքը գագաթ տեղի է ունեցել 1897 թվականի հունվարի 14-ին. շվեյցարացի լեռնագնաց Մաթիաս Ցուրբրիգենը գագաթը նվաճել է նախ՝ միայնակ[8], ապա դրանից մեկ ամիս էլ չանցած՝ երեք հոգուց բաղկացած արշավախմբի կազմում։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ https://peakvisor.com/peak/cerro-aconcagua.html?yaw=0.00&pitch=0.00&hfov=80.49
- ↑ PeakVisor
- ↑ «Orografía de Mendoza». El Portal de Mendoza (իսպաներեն). Cámara de Turismo de Mendoza and Cooperativa El Portal de Mendoza. 2014 թ․ մարտի 13. Արխիվացված է օրիգինալից 2021-05-29-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 29-ին.
- ↑ Newcomb, Tim (2017 թ․ հուլիսի 24). «The 7 Highest Points Across All 7 Continents». Popular Mechanics. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 27-ին.
- ↑ «Informe científico que estudia el Aconcagua: el Coloso de América mide 6.960,8 metros» (իսպաներեն). Universidad Nacional de Cuyo. 2012 թ․ սեպտեմբերի 4. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 3-ին.
- ↑ «Informe científico que estudia el Aconcagua: el Coloso de América mide 6.960,8 metros» [Scientific Report on Aconcagua, the Colossus of America measures 6960,8 m] (իսպաներեն). Universidad Nacional de Cuyo. 2012 թ․ սեպտեմբերի 4. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 3-ին.
- ↑ «South American Explorer». South American Explorers Club (4–19). 1979. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 22-ին – via University of Texas.
- ↑ 8,0 8,1 Secor, R.J. (1994). Aconcagua: A Climbing Guide. The Mountaineers. էջ 13. ISBN 978-0-89886-406-9. «There is no definitive proof that the ancient Incas actually climbed to the summit of the White Sentinel [Aconcagua], but there is considerable evidence that they did climb very high on the mountain. Signs of Inca ascents have been found on summits throughout the Andes, thus far the highest atop Llullaillaco, a 6,739-metre (22,110 ft) mountain astride the Chilean-Argentine border in the Atacama region. On Aconcagua, the skeleton of a guanaco was found in 1947 along the ridge connecting the North Summit with the South Summit. It seems doubtful that a guanaco would climb that high on the mountain on its own. Furthermore, an Inca mummy has been found at 5,400 m (17,700 ft) on the south west ridge of Aconcagua, near Cerro Piramidal»
- ↑ «Guías Pedagógicas del Sector Lengua Indígena, Aymara» (PDF) (իսպաներեն). Santiago de Chile: Ministerio de Educación, Fondo de las Naciones Unidas para la Infancia, UNICEF. 2012. էջ 62. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.
- ↑ «Mont Aconcagua - Argentine». aconcaguaexpeditions.com (ֆրանսերեն)..
Գրականություն
խմբագրել- Biggar, John (2005). The Andes: A Guide for Climbers (3 ed.). Scotland: Andes Publishing. ISBN 978-0-9536087-2-0.
- Darack, Ed (2001). Wild Winds: Adventures in the Highest Andes (անգլերեն). Cordee / DPP. ISBN 978-1884980817.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Centro de Investigación en Medicina de Altura (CIMA) de Aconcagua, a consortium of researchers and mountaineers working to improve the understanding of high altitude illness.
- Blog with information from a successful Aconcagua ascent
- Live webcam from Aconcagua base camp Արխիվացված 2023-06-04 Wayback Machine (December to March)
|
Սա լեռան կամ լեռնազանգվածի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 227)։ 
|
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ակոնկագուա» հոդվածին։ |