Ալկի Զեի

Ալկի Զեի (հուն․՝ Άλκη Ζέη, դեկտեմբերի 15, 1923(1923-12-15), Աթենք, Հունաստան - փետրվարի 27, 2020(2020-02-27), Աթենք, Հունաստան), հույն բանաստեղծուհի և դրամատուրգ, երեխաների և մեծահասակների համար պատմվածքների և վիպակների հեղինակ։ Արվեստի և գրականության շքանշանի կոմանդոր։

Ալկի Զեի հուն․՝ Άλκη Ζέη
Ծնվել է	դեկտեմբերի 15, 1923(1923-12-15)
Ծննդավայր	Աթենք, Հունաստան
Մահացել է	փետրվարի 27, 2020(2020-02-27) (96 տարեկան)
Մահվան վայր	Աթենք, Հունաստան
Քաղաքացիություն	Հունաստան
Կրթություն	Աթենքի համալսարան, Աթենքի կոնսերվատորիա և Մոսկվայի Գերասիմովի անվան կինեմատոգրաֆիայի ինստիտուտ
Երկեր	Wildcat under glass? և Petros' war?
Մասնագիտություն	գրող, մանկագիր և դերասանուհի
Ամուսին	Giorgos Sevastikoglou?
Պարգևներ և մրցանակներ	Athens Academy Awards?
Անդամություն	Հույն գրողների միություն
Կայք	alkizei.com
Ստորագրություն

Կենսագրություն

Ամբողջական անունը Անգելիկա (Αγγελική) է։ Հայրը` Զինոն Զեիսը (Ζήνων Ζέης), աշխատել է որպես բանկային ծառայող։ Նա մեծացել էր Կրետեում, սակայն իր ընտանիքը կղզուց տեղափոխել է Անդրոս։ Մայրը` Էլլին, Սամոս կղզուց էր, սակայն իր մանկությունն անց էր կացրել Զմյուռնիայում։ Ալկի Զեիի մանկությունն անցել է Սամոսում` իր ավագ քրոջ հետ։ Այդ ժամանակ նրանց մայրը տուբերկուլյոզից բուժվում էր Աթենքից հյուսիս գտնվող Պառնիս լեռան առողջարանում։ 1937 թվականին ընտանիքի հետ Աթենք վերադառնալով` Ալկին սկսել է սովորել մասնավոր դպրոցում, որտեղ ծանոթացել է իր ընկերուհու` Գերոգիա Սարիվակսևանի Կարակոստայի հետ, որը հետագայում դառնալու էր գրող Ժորժ Սարին։ Միջնակարգ դպրոցի երեք ավագ դասարանները Ալկի Զեին ավարտել է Սխոլի Աիդոնոպուլու մասնավոր դպրոցում։ Գրական առաջին քայլերն անել նրան օգնել է գրող Դիդի Սոտիրիուն` նրա քեռու` Պլատոն Սոտիրիուի կինը։ Դեռևս միջնակարգ դպրոցի աշակերտ լինելու ժամանակ Ալկին մասնացկել է թատերական ստուդիայի տիկնիկային խմբի գործունեությանը։ Այդ ժամանակ սկսել է պիեսներ գրել տիկնիկային թատրոնի համար։ Այդ ժամանակ նրա ստեղծած կերպարներից մեկը` «Նեխածը», արդյունքում դարձել է Աթենքի «Բարբա Միտուսիս» (հուն․՝ Μπάρμπα Μυτούσης) տիկնիկային թատրոնի գլխավոր հերոսների մեկը։

Ավարտել է Աթենքի համալսարանի փիլիսոփայության և Աթենքի կոնսերվատորիայի դրամատիկական ֆակուլտետները։ Ամուսնացել է թատերական գրող և ռեժիսոր Գեորգիոս Սևաստիկողլուի հետ։ Ամուսինը, որ Հունական դիմադրության, այնուհետև` Հունաստանում 1946-1949 թվականների քաղաքացիական պատերազմի մասնակից էր, երկիրը լքել է 1949 թվականին և քաղաքական ապաստարան է գտել Խորհրդային Միությունում։ Ալկի Զեին ևս լքել է Հունաստանը` ամուսնուն միանալու համար։ Նախ որոշ ժամանակ ապրել է Իտալիայում, որտեղ սովորել է Էդուարդո դե Ֆիլիպոյի մոտ։ Կյանքի այդ շրջանի մասին նա ավելի ուշ պատմել է Մոսկվայում գրած «Իմ ուսուցիչ Էդուարդո դե Ֆիլիպո» ակնարկում։ 1954 թվականին նրան հաջողվել է Ֆրանսիայով հասնել ԽՍՀՄ։ Որոշ ժամանակ Տաշքենդում ապրելով` Զեին ամուսնու հետ տեղափոխվել է Մոսկվա, որտեղ ավարտել է Մոսկվայի Գերասիմովի անվան կինեմատոգրաֆիայի համառուսական պետական ինստիտուտի ռեժիսորական ֆակուլտետը։

1964 թվականին ընտանիքի հետ վերադարձել է Հունաստան։

Ավելի ուշ շարունակել է գրել` մի շարք հոդվածներ հրապարակելով «Երիտասարդական ձայն» ամսագրում, որի խմբագրակազմում էին Մարիոս Պլորիտիսը, Տասոս Լիգնադիսը, Կոստիս Սկալիորասը։

Հունական գրականության մեջ առաջին անգամ հայտնվել է 1963 թվականին, մինչև երկիր վերադառնալը։ «Ընձայռուծն ապակու հետևում» վեպը հունական մանկական գրականության մեջ ժամանակաշրջան է որոշել, քանի որ առաջին անգամ անչափահաս ընթերցողի համար լուսաբանել է քաղաքական թեմաներ։ Սա պատմական վեպ էր, որի գործողությունները տեղի էին ունենում բռնապետ գեներալ Մետակսասի օրոք։

Ռազմական բռնապետության հաստատման հետ 1967 թվականին նորից լքել է երկիրը` տեղափոխվելով Փարիզում ապրելու։

1971 թվականին Զեին գրել է «Պետրոսի մեծ զբոսանքը» գիրքը, այս անգամ նկարագրելով շրջափակման ու ազատագրման տարիների իրադարձությունները։

Նրա պատմավեպերում նշանակալի է այն, որ դրանք ուղղակի պատմական իրադարձությունների նկարագրություն չեն, այլ պարունակում են հերոսների ինքնակենսագրական տարրեր։

«Պետրոսի մեծ զբոսանքը» գիրքը պիեսի տեսքով թարգմանվել է մի շարք լեզուներով և տարածվել է «Պետրոսի պատերազմը» վերնագրով։

Նրա «Ընձայռուծը ապակու հետևում» գիրքը ներառվել է ֆրանսիական դպրոցների ուսումնական ծրագրում։

«Վիշապի ոտքերի դոփյունը» վեպի գործողությունները տեղի են ունենում նախահեղափոխական Ռուսաստանում, սակայն այստեղ հղում կա Հունաստանում Մետակսասի բռնապետության ժամանակշրջանին, ինչպես նաև` 1973 թվականի Պոլիտեխնիկական ինստիտուտի ցույցին։ Այս վեպում գրողը ցույց է տալիս որոշակի պատմական իրադարձությունների ու որոշակի գաղափարների` ազատության, ժողովրդավարության, դիմադրության, համընդհանուր լինելը։ Նա այսպիսով վերացնում է ժամանակի ու տարածքի սահմանները` տեքստը հասանելի դարձնելով ցանկացած պատմամշակութային միջավայրի համար։ Նույնը վերաբերում է նաև նրա մյուս պատմավեպերին։ Այս բոլոր երեք գրքերն արժանացել են Mildred Batchelder Prize մրցանակին (l970, l974, 1980), որոնք հանձնվել են ԱՄՆ-ում ALSC -ի կողմից` որպես անգլերեն լավագույն թարգմանված արտասահմանյան գրքեր։

Գրող Ժորժ Սարիի հետ, ում նա ծանոթ էր դեռ դպրոցական տարիներից, Զեին նոր սկզբունք է բերել մանկապատանեկան վեպ` ինչպես ինքնակենսագրական ոճով, այնպես էլ` ժանրում քաղաքական, հասարակական և պատմական տարրեր մտցնելով։

2010 թվականին Ալկի Զեին պարգևատրվել է Աթենքի ակադեմիայի կողմից։

2015 թվականին պարգևատրվել է Արվետսի և գրականության ֆրանսիական շքանշանով։

Աշխատանքներ

• Քեռի Պլատոնը (Ο θείος Πλάτων)
• Ռելսերի մոտ (Κοντά στις ράγες
• Կոշիկներ (Αρβυλά κια καιγόβες
• Մի ապրիլյան կիրակի (Μια Κυριακή του Απρίλη)
• Հանիբալի կոշիկը (Τα παπούτσια του Αννίβα)
• Աքիլեսի հարսնացուն (մեծահասակների համար) (Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα (για ενηλίκους))
• Մանուշակագույն հովանոցը (Η μωβ ομπρέλα)
• Ալիսան մարմարի աշխարհում (Η Αλίκη στη χώρα των μαρμάρων)
• Կոնստանտինան և նրա սարդերը (Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της)
• Խաբեբա պապիկը (Ψεύτης Παππούς)
• Ընձառյուծն ապակու հետևում (Το καπλάνι της βιτρίνας)
• Պետրոսի մեծ զբոսանքը (Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου)
• Իսպանական կոշիկներ (Σπανιόλικα Παπούτσια)
• Կատուների զրույցներ (Γατοκουβέντες)
• Տասներկուերորդ տատիկը և այլն...(Η δωδέκατη γιαγιά και άλλα..)
• Երիտասարդ ձայն (Νεανική Φωνή)
• Ուրիշ ժամանակներ, ուրիշ երեխաներ... (Ժորժ Սարիի հետ համատեղ) (Άλλοι καιροί, άλλα παιδιά…(Μαζί με την Ζωρζ Σαρή))