Ալեքսանդր Մյուրեյ Փալմեր Հեյլի (անգլ.՝ Alexander Murray Palmer Haley, օգոստոսի 11, 1921(1921-08-11)[1][2][3][…], Իթակա, Նյու Յորք, ԱՄՆ[4] - փետրվարի 10, 1992(1992-02-10)[1][2][3][…], Սիեթլ, Վաշինգտոն, ԱՄՆ), ամերիկացի գրող, Պուլիցերյան մրցանակի 1977 թվականի հատուկ հիշատակման դափնեկիր։

Ալեքս Հեյլի
անգլ.՝ Alexander Murray Palmer Haley
Ծնվել էօգոստոսի 11, 1921(1921-08-11)[1][2][3][…]
ԾննդավայրԻթակա, Նյու Յորք, ԱՄՆ[4]
Վախճանվել էփետրվարի 10, 1992(1992-02-10)[1][2][3][…] (70 տարեկան)
Վախճանի վայրՍիեթլ, Վաշինգտոն, ԱՄՆ
ԳերեզմանԹենեսի
Մասնագիտությունլրագրող, գրող, պատմաբան, վիպասան, ծագումնաբան, ռազմական գործիչ, կենսագիր և սցենարիստ
Լեզուանգլերեն
Ազգությունաֆրոամերիկացի
Քաղաքացիություն ԱՄՆ և  Մալի
ԿրթությունԷլիզաբեթ Սիթիի պետական համալսարան և Ալկոռնի անվան համալսարան
Ուշագրավ աշխատանքներQueen: The Story of an American Family? և Roots: The Saga of an American Family?[5]
ԱնդամակցությունAcademy of the Kingdom of for Royaume?[6]
Պարգևներ
 Alex Haley Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

խմբագրել

Ալեքսանդր Մյուրեյ Փալմեր Հեյլին ծնվել է 1921 թվականին Նյու Յորք նահանգի Իթաքա քաղաքում, մանկավարժների ընտանիքում։ 1939-1959 թվականներին ծառայել է ԱՄՆ-ի առափնյա պաշտպանության ստորաբաժանումում, ապա թղթակցել Reader's Digest ամսագրին։ Հեյլին իբրև գրական նեգր է հանդես եկել Մալքոլմ Իքսի ինքնակենսագրական երկի ստեղծման ժամանակ, Playboy ամսագրի համար հարցազրույցներ է վերցրել հայտնի մարդկանցից, որոնց թվում են ջազային երաժշտության ներկայացուցիչ Մայլս Դևիսը, հայտնի ակտիվիստ Մարտին Լյութեր Քինգը։

1976 թվականին Հեյլին գրում է ինքնակենսագրական «Արմատներ» վեպը (անգլ.՝ Roots: The Saga of an American Family), որում ներկայացնում է իր ընտանիքի երկուհարյուրամյա պատմությունը՝ ընդհուպ մինչև իր աֆրիկացի նախնիների արմատները։ Գիրքը մեծ ճանաչում է ստանում․ այն թարգմանվում է աշխարհի 37 լեզուներով, գրքի հիման վրա նկարահանվում է մինի-սերիալ, իսկ 1977 թվականին այս գրքի համար նա արժանանում է Պուլիցերյան հատուկ մրցանակի։ Հետագա տարիներին Հեյլին աշխատում է իր երկրորդ վեպի վրա, որը վերաբերում էր իր տոհմածառի մյուս ճյուղին։ Վերջինս ավարտում է իր մահից քիչ առաջ։ Վեպը տպագրվում է նրա մահից հետո՝ 1993 թվականին՝ Alex Haley's Queen: The Story of an American Family վերնագրով։

Գրագողության մեղադրանքներ

խմբագրել

1970-ական թվականների վերջերին Հարոլդ Կուրլանդերը Հեյլիին մեղադրում է «Արմատներ» վեպում իր «Աֆրիկացին» գրքի որոշ հատվածներ օգտագործելու մեջ։ Հեյլին, որն ամբողջովին հերքում էր իր հասցեին ուղղված մեղադրանքները, ի վերջո Կուրլանդերին վճարում է 650 հազար դոլար փոխհատուցում[9]։ Գրողին դատի է տալիս նաև Մարգրետ Ուոքերը։ Նա Հեյլիին մեղադրում էր հեղինակային իրավունքների ոտնահարման և իր «Տարեդարձ» վեպի որոշ դրվագներ պատճենելու մեջ․ հայցը, սակայն, մերժվում է։ Գրողին քննադատել է նաև «Nation of Islam»-ը, որը նրան մեղադրում էր իր ստեղծագործություններում պատմական փաստերը խեղաթյուրելու մեջ։

Մատենագրություն

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Encyclopædia Britannica
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 GeneaStar
  4. 4,0 4,1 4,2 https://www.history.com/topics/black-history/alex-haley
  5. http://classify.oclc.org/classify2/ClassifyDemo?owi=46904
  6. https://alacademia.org.ma/membre/%d8%a3%d9%84%d9%8a%d9%83%d8%b3-%d9%87%d8%a7%d9%84%d9%8a-2/
  7. https://www.britannica.com/topic/Spingarn-Medal
  8. https://www.libs.uga.edu/hargrett/lillian-smith/winners
  9. «Book Notes» (անգլերեն). The New York Times. 1995 թ․ մարտի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 13-ին.
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալեքս Հեյլի» հոդվածին։