Ադըղեերեն

Ադըղեերեն, ադիղեերեն, ադիգեերեն ադըղների լեզուն, պատկանում է իբերո–կովկասյան լեզվաընտանիքի աբխազա–ադըղեական լեզվախմբին։ Հարուստ է բայական ձևերով․ բայական համակարգին հատուկ է բազմադեմ խոնարհումը։ Կրավորական կառուցվածքը շատ աղքատ է։ Ունի չորս հոլով՝ ուղիղ, թեք, վերածական, գործիական։ Հարուստ է բաղաձայններով, որոնք բարբառներում հասնում են մինչև 66-ի։ 1938 թվականին կազմվել է այբուբեն կիրիլիցայի հիման վրա, որը փոխարինել է 1927 թվականին մտցված լատինական այբուբենը։ Դրանից ավելի առաջ փորձեր են կատարվել կազմել այբուբեն արաբական գրի հիման վրա։

Ադըղեերեն
Տեսակ	բնական լեզու և կենդանի լեզու
Ենթադաս	Ադըղեական լեզուներ
Երկրներ	Ռուսաստան, Թուրքիա, Հորդանան, Սիրիա, Իրաք, Իսրայել, Մակեդոնիա
Խոսողների քանակ	575 900 մարդ (2010) և 117 500 մարդ (2010)
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի լեզվի կարգավիճակ	խոցելի
Դասակարգում	Կովկասյան լեզուներ Ադըղեական լեզուներ
Գրերի համակարգ	կյուրեղագիր, Adyghe alphabet? և արաբական գիր
IETF	ady
ԳՕՍՏ 7.75–97	ады 020
ISO 639-2	ady
ISO 639-3	ady
Ադըղեերենի տարածման քարտեզը Ադըղեայում, Ռուսաստան, 2002
Adyghe language Վիքիպահեստում

Պատմություն

Խոսողների թիվը՝ 96,5 հազար։ Լատինական գրի հիման վրա 1927–ին ստեղծվել է ադըղեերենի այբուբենը, որը 1938–ին փոխարինվել է ռուսական գրով։

Բարբառներ

Ունի չորս գլխավոր բարբառ՝

• աբաձեխյան
• բժեդուհյան
• թեմիրգոյյան (գրական լեզվի հիմքը)
• շափսուղյան։

Ազգակից է կաբարդա-չերքեզերենին։

Ծանոթագրություններ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ադըղեերեն» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 73)։