Ագնես Սմեդլի
Ագնես Սմեդլի (անգլ.՝ Agnes Smedley, փետրվարի 23, 1892[1][2][3], Օսգուդ, Սալիվան շրջան, Միսսուրի, ԱՄՆ[4] - մայիսի 6, 1950[1][2][3], Լոնդոն, Միացյալ Թագավորություն), ամերիկյան լրագրող, արձակագիր։ Պայքարել է կնոջ իրավունքների և Հնդկաստանի ազատագրման համար։
Ագնես Սմեդլի անգլ.՝ Agnes Smedley | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | փետրվարի 23, 1892[1][2][3] |
| Ծննդավայր | Օսգուդ, Սալիվան շրջան, Միսսուրի, ԱՄՆ[4] |
| Վախճանվել է | մայիսի 6, 1950[1][2][3] (58 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Լոնդոն, Միացյալ Թագավորություն |
| Գերեզման | Babaoshan Revolutionary Cemetery |
| Մասնագիտություն | գրող, լրագրող և կանանց իրավունքների պաշտպան |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} ԱՄՆ |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Երկրի դուստրը[4], Chinese Destinies?[5], China's Red Army Marches?[5] և Battle Hymn of China?[5] |
| Համատեղ ապրող | Վիրենդրանատ Չատոպադայա[4] |
 Agnes Smedley Վիքիպահեստում | |
ԿենսագրությունԽմբագրել
Ծնվել է Միսսուրի նահանգի Օսգուդ գյուղում։ Հայրը ամերիկյան հնդկացի էր։ 1902 թվականին նրանց ընտանիքը տեղափոխվում է Կոլորադո նահանգի Տրինիդադ ածխահանքային քաղաքը։ 1903 թվականին հայրը լքում է ընտանիքը, և Ագնեսը ստիպված էր տնային ծառայության մտնել։ Սմեդլին չի ստացել կանոնավոր կրթություն և այդ բացը լրացնում էր ինքնակրթությամբ ու այցելելով դասախոսությունների, որը հնարավոր էր։ 1912 թվականին ամուսնանում է Էրնեստ Բրուդինի հետ։ 1913 թվականին ընդունվում է Սան Դիեգոյի ուսուցչական քոլեջ, որտեղից հեռացվում է 1916 թվականին։ Ընդունվում է Ամերիկայի սոցիալիստական կուսակցություն։ 1917 թվականին ամուսնալուծվում է և մեկնում է Նյու Յորք, որտեղ աշխատակցում է սոցիալիստական մամուլին։
Միանալով հնդկական խմբի՝ մասնակցում է հեղափոխական ազգային ազատագրական շարժումներին։ 1918 թվականի մարտի 18-ին ձերբակալվում է՝ Հնդկաստանում հակաբրիտանական շարժմանը օժանդակելու մեղադրանքով։ Բանտում անցկացրել է վեց ամիս. գործը չի հասել դատարան։ Ազատվելուց հետո հոդվածներ է գրել «New York Call» և «The Birth Control Review» պարբերականների համար։ Անդամակցել է «Հնդկաստանի ազատության բարեկամներ» գաղտնի կազմակերպությանը, որտեղ մեծ վստահության է արժանացել։
1920 թվականին Վիրենդրանաթ Չատոպադյայայի հետ մեկնել է Գերմանիա։ Գերմանիայի մասին ռեպորտաժներ է գրել ամերիկյան «The Nation» հրատարակչության և «The New Masses» հեղափոխական ամսագրի համար, գրել է նաև խորհրդային «Интернациональная литература» ամսագրի համար։ Այս ընթացում Չատոպադյայայի հետ հաճախ տեղափոխվել է Մոսկվա, աշխատել Կոմունիստական ինտերնացիոնալում։
1928 թվականին տեղափոխվել է Շանհայ։ 1929 թվականին գրել է ինքնակենսագրական «Daughter of Earth» («Երկրի դուստրը») վեպը։ Թղթակցել է «Manchester Guardian», «China Weekly Review» և «Frankfurter Zeitung» պարբերականներին։ Գրել է մի քանի գրքեր չինական կարմիր բանակի մասին, որն առաջացրել է գոմինդանականների դժգոհությունը։ 1930 թվականին ծանոթացել է խորհրդային հետախույզ Ռիխարդ Զորգեի հետ, օգնել նրան լրտեսական ցանց ստեղծել։ Մի քանի ամիս եղել է ԽՍՀՄ-ում (1933-1934)։
Ուղեկցել է չինական կարմիր բանակին բազմաթիվ արշավների ժամանակ։ Փորձել է ընդունվել Չինաստանի կոմունիստական կուսակցության, սակայն չի ստացվել։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ կարևոր միջնորդ է եղել ամերիկյան բանակի հրամանատարության և չինացի կոմունիստների միջև։ Կազմակերպել է բժշկական նյութերի առաքումը Չինաստան։
Պատերազմից հետո եղել է Հետաքննությունների դաշնային բյուրոյի ուշադրության կենտրոնում, կասկածվել է լրտեսության մեջ։ Մահացել է Մեծ Բրիտանիայում, թաղված է Պեկինի Բաբաոշան գերեզմանոցում։
Ագնես Սմեդլին հայերենԽմբագրել
- Երկրի դուստրը (վեպ), Ե., Պետհրատ, 1931, 300 էջ։ Ռուսերենից թարգմ.՝ Ս. Անանյան։
- Երկրի դուստրը (վեպ), Ե., Հայպետհրատ, 1963, 329 էջ։ Ռուսերենից թարգմ.՝ Ս. Անանյան։
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 FemBio database (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Blain V., Grundy I., Clements P. The Feminist Companion to Literature in English: Women Writers from the Middle Ages to the Present — 1990. — P. 993.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Blain V., Grundy I., Clements P. The Feminist Companion to Literature in English: Women Writers from the Middle Ages to the Present — 1990. — P. 994.