Ֆեթհի Օքյար

	Ֆեթհի Օքյար
Կուսակցություն՝	Հանրապետական ժողովրդավարական կուսակցություն և Լիբերալ հանրապետական կուսակցություն
Կրթություն՝	Մանաստիրի ռազմական բարձրագույն դպրոց և Օսմանյան ռազմական քոլեջ
Մասնագիտություն՝	դիվանագետ և քաղաքական գործիչ
Դավանանք	իսլամ
Ծննդյան օր	ապրիլի 29, 1880
Ծննդավայր	Պրիլեպ, Օսմանյան կայսրություն
Վախճանի օր	մայիսի 7, 1943 (63 տարեկան)
Վախճանի վայր	Անկարա, Թուրքիա կամ Ստամբուլ, Թուրքիա
Թաղված	Զինջիրլիքույու գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	Թուրքիա
Ali Fethi Okyar

Ալի Ֆեթհի Օքյար (թուրքերեն՝ Ali Fethi Okyar, ապրիլի 29, 1880(1880-04-29), Պրիլեպ, Օսմանյան կայսրություն - մայիսի 7, 1943(1943-05-07)^[1], Անկարա, Թուրքիա և Ստամբուլ, Թուրքիա Ալի Ֆեթհի բեյ), թուրք պետական գործիչ և դիվանագետ, որը նույնպես ծառայել է որպես զինվորական սպա և դիվանագետ Օսմանյան կայսրության գոյության վերջին տասնամյակում։ Նա նաև Թուրքիայի երկրորդ վարչապետն էր (1924-1925) և Թուրքիայի խորհրդարանի երկրորդ նախագահը Մուսթաֆա Քեմալից հետո։

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է չերքեզական^[2] կամ ալբանական ընտանիքում։

1913 թվականին նա միացել է միության և առաջադիմության կոմիտեին (վե թերաքքի ջեմիյեթի) և ընտրվել է կոմիտեի գլխավոր քարտուղար^[3]։ Նույն թվականին նշանակվել է դեսպան Բուլղարիայում, իսկ դիվանագիտական առաքելության ռազմական կցորդը Մուստաֆա Քեմալն էր։

1922 թվականի հոկտեմբերին նշանակվել է Թուրքիայի ներքին գործերի նախարար։

1924-1923 թվականներին և 1924-1925 թվականներին՝ Թուրքիայի վարչապետ^[4]։ Միաժամանակ այդ պաշտոնը համատեղել է երկրի ազգային պաշտպանության նախարարի պաշտոնի հետ (1924-1925)։

Այդ նշանակումների միջև ընկած ժամանակահատվածում եղել է Ազգային մեծ ժողովի նախագահ։

1925-1930 թվականներին եղել է Ֆրանսիայում Թուրքիայի դեսպանը։ Նա Աթաթուրքին խնդրել է Յալովայում կայացած հանդիպման ժամանակ թույլ տալ ընդդիմադիր Լիբերալ Հանրապետական կուսակցություն հիմնել՝ Թուրքիայում Բազմակուսակցական ժողովրդավարության ավանդույթ ստեղծելու համար։ Սակայն երբ կառավարությունը նկատել է իսլամիստների և Աթաթուրքի բարեփոխումների հակառակորդների շրջանում այդ ընդդիմադիր կուսակցության աջակցությունը^[5], այն հայտարարվել է անօրինական և փակվել էր, իրավիճակը նման է Առաջադիմական հանրապետական կուսակցությանը, որը 1924 թվականին գոյատևել է մի քանի ամիս։

1939-1941 թվականներին զբաղեցրել է արդարադատության նախարարի պաշտոնը։

Աթաթուրք և Օքյար, օգոստոս 1930 թվական
Ալի Ֆեթհին երիտասարդ տարիքում
Օքյարը 1930-ական թվականներին

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ Türkiye Kurtuluş Savaşı'nda Çerkes göçmenleri at Google Books
↑ «Members of the Meclis-i Mebusan, 1912». Msu.edu. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 11 январь 2013 г-ին.
↑ «Кратка биография на Али Фетхи Окяр». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 30-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 6-ին.
↑ Domestic and Foreign Policy During the Atatürk Period Արխիվացված 2014-03-28 Wayback Machine. Turkish Teachers Association of Victoria. Läst 27 mars 2014.

Գրականություն խմբագրել

W. F. Weiker, Political tutelage and decocracy in Turkey: the Free Party and its afternath, Leyde 1973.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆեթհի Օքյար» հոդվածին։

[_4408c722c5438242-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[2] Türkiye Kurtuluş Savaşı'nda Çerkes göçmenleri at Google Books

[mra-3] «Members of the Meclis-i Mebusan, 1912». Msu.edu. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 11 январь 2013 г-ին.

[4] «Кратка биография на Али Фетхи Окяр». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 30-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 6-ին.

[5] Domestic and Foreign Policy During the Atatürk Period Արխիվացված 2014-03-28 Wayback Machine. Turkish Teachers Association of Victoria. Läst 27 mars 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]