Ֆեթհիյե Չեթին
Ֆեթհիյե Չեթին (մայիսի 4, 1950[1], Մադեն, Սեբաստիայի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն), թուրք իրավաբան, գրող և մարդու իրավունքների պաշտպան։
| Ֆեթհիյե Չեթին Fethiye Çetin | |
|---|---|
| Ծնվել է | մայիսի 4, 1950[1] (73 տարեկան) |
| Ծննդավայր |  Մադեն, Թուրքիա |
| Քաղաքացիություն | Թուրքիա |
| Կրթություն | Անկարայի համալսարան, իրավաբանության ֆակուլտետ |
| Ազդվել է | Հրանտ Դինք |
| Երկեր | «Մեծ Մայրս» |
| Մասնագիտություն | իրավապաշտպան, գրող, լրագրող և փաստաբան |
Կենսագրություն խմբագրել
Ֆեթհիյե Չեթինը ծնվել է Մադենում։ Տարրական, միջնակարգ կրթություն ստացել է Մահմուդիյեում, Մադենում և Էլյազիգում։ Ավարտել է Անկարայի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը։ Եղել է Ստամբուլի փաստաբանների կոլեգիայի, Մարդու իրավունքների պաշտպանության գործադիր կոմիտեի անդամ և փոքրամասնությունների իրավունքների պաշտպանության աշխատանքային խմբի խոսնակը։ Հրանտ Դինքի ընտանիքի փաստաբանն է։
Չեթինը ունի հաջող իրավաբանական պրակտիկա Ստամբուլում և մյուսների թվում, պաշտպանն է եղել 301 հոդվածով մեղադրվող Հրանտ Դինքի դատավարությանը։
Լայն ճանաչում Չեթինը գտավ իր ինքնակենսագրական վիպակի 2004 թ. հրատարակումից հետո՝ «Մեծ Մայրս» (թուրք.՝ Anneannem) անվանմամբ[2]։ Վիպակը պատմում է Ֆեթհիյեի մայրական տատիկ Հրանուշի մասին, որը մազապուրծ լինելով 1915 թվականի եղեռնից, իր փրկումն է գտնում մի թուրք զինվորականի տանը որպես խորթ դուստր՝ ստանալով Սեհեր անունը, սակայն և արժանանում է աղախինի վերաբերմունքի խորթ մոր կողմից։ Հետագայում թուրք ամուսնու կնության գնալով և դառնալով իսլամադավան ընտանիքի հարգված մայր` Հրանուշը երբեք չի մոռանում իր հայ արմատները և կյանքի վերջին տարիներին իր ով լինելու գաղտնիքն է բացում թոռանը՝ Ֆեթհիյեին, խնդրելով գտնել Միացյալ Նահանգներում բնակվող իր հարազատներին՝ փրկված եղբորն ու եղեռնից հետո ծնված քրոջը, որոնց Չեթինը հանդիպում է Նյու Ջերսիում տատիկի մահից հետո։
Վիպակը առաջին գրական գործերից է, որը լուսաբանում է Մեծ Եղեռնի տարիներին թուրքացված հայազգի նախնիներից սերած ժամանակակից թուրքերի գոյության փաստը, որոնց թիվը տարբեր գնահատումներով հասնում է գրեթե երկու միլիոն անձի արդի Թուրքիայում։
Վիպակը թարգմանվել և հրատարակվել է մի քանի լեզուներով, այդ թվում նաև հայերեն։ Հայերեն թարգմանությունը կատարվել է բանասիրական գիտությունների թեկնածու Ռուբեն Մելքոնյանի կողմից[3][4][5]։
Ֆեթհիյե Չեթինը և Այշեգյուլ Ալթնայը գրել են «Թոռներ» գիրքը, որը «Մեծ մայրս» գրքի նման, ներկայացնում է 1915 թվականի ողբերգության ընթացքում իսլամ ընդունած, թրքացած հայ կանանց այսօրվա թոռների պատմությունները[6]։ Հեղինակները գրքում բարձրաձայնում են կարևորագույն հարցեր, թե ինչու տատիկների ու պապիկների հայ լինելու մասին 100 տարի անց լսելն այդքան դաժան և ցավոտ է թոռների համար[7]։
Մրցանակ խմբագրել
- Ամերիկայի հայ ազգային կոմիտեի «Ազատության մրցանակ», 2015[8]
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Babelio (ֆր.) — 2007.
- ↑ Amazon.com: My Grandmother: A Memoir(անգլ.)
- ↑ ԵՊՀ կայք(չաշխատող հղում)(հայ.)
- ↑ My Grandmother, by Fethiye Çetin, trans Maureen Freely / The Independent, Reviewed by Alev Adil, 20 June 2008(չաշխատող հղում)(անգլ.)
- ↑ «Lawyer and writer Fethiye Çetin: ‘My identity has never been purely Turkish’»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 2-ին։ Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 11
- ↑ Թուրքական հեռուստատեսությամբ քննարկվել է «Թոռները» գիրքը
- ↑ «Ինքնությունը կորցրած հայերի պատմությունը՝ թոռների շուրթերով. «Ազգ»»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին։ Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 21
- ↑ Fethiye Cetin to Receive Freedom Award at 9th Annual ANCA Eastern Region Banquet