Փշամորթներ
| Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
| Փշամորթներ | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Գիտական դասակարգում | ||||||||
|
||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||
| Echinodermata
| ||||||||
|
Փշամորթներ (լատին․՝ Echinodermata), կենդանիների տիպ։ Իրենց անվանումը ստացել են իրենց փշոտ մակերեսի համար (echin հունարեն նշանակում է «փշոտ»)։ Փշամորթների թվին են դասվում ծովաստղերը, ծովոզնիները, ծովային վարունգները և տափակ ծովոզնիները։
Փշամորթներն ընդգրկում են մոտ 7000 տեսակ։ Բոլորն էլ ծովային կենդանիներ են։ Մեծ մասը դանդաղ է շարժվում (եթե ընդհանրապես շարժվում է)։ Փշամորթներին հատուկ է ճառագայթային համաչափությունը։ Փշամորթներն իրենց մաշկի վրա ունեն ցցված փշաձև ելուստներ,ինչից էլ ստացել են իրենց անվանումը։
Կենսագրություն
խմբագրելՓշամորթների թրթուրային փուլը երկկողմանի համաչափ է։ Սա հաստատում է այն փաստը, որ փշամորթները սերտորեն կապված չեն այլ ճառագայթաձև կենդանիների հետ, ինչպիսին են աղեխորշավորները, որոնք երբեք չեն ցուցաբերում երկկողմանի համաչափություն։
Կառուցվածք
խմբագրելՓշամորթների մեծ մասն ունի ներքին կմախք (էնդոկմախք)՝ կազմված հենց մաշկի տակ գտնվող կարծր թիթեղիկներից։ Այս ներքին կմախքի ելուստներն ու փշերն են, որ առաջացնում են կենդանու անհարթ կամ փշոտ մակերեսը։
Միայն փշամորթներին է հատուկ ջրանոթային (ամբուլակրալ) համակարգը՝ ջրով լցված խողովակների ցանց, որը շրջանառում է ջուրը փշամորթի մարմնի միջով՝ հեշտացնելով գազափոխանակությունը (O2-ի մուտքն ու CO2-ի ելքը) և նյութափոխանակության արգասիքներից ազատումը։
Աղբյուրներ
խմբագրելԿենսաբանության 11-րդ դասարանի դասագիրք
Տես նաև
խմբագրել | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Փշամորթներ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Փշամորթներ» հոդվածին։ |