Տալլինի հեռուստաաշտարակ

Տալլինի հեռուստաաշտարակ (էստ․՝ Tallinna teletorn), հեռուստատեսության և ռադիոյի հեռարձակման կառույց Էստոնիայի մայրաքաղաք Տալլինում։ Բարձրությունը 314 մետր է։ Հեռուստաաշտարակը կառուցվել է Մոսկվայի XXII ամառային օլիմպիական խաղերի շրջանակներում Տալլինում անցկացված առագաստանավային մրցակցության համար։ Առաջին քարը դրվել է 1975 թվականի սեպտեմբերի 30-ին (ըստ որոշ տվյալների՝ 5 օր առաջ՝ սեպտեմբերի 25[1])։ Հեռուստատեսաաշտարակի պաշտոնական բացումը տեղի է ունեցել 1980 թվականի հուլիսի 11-ին։ 170 մետր բարձրության վրա գտնվող դիտահարթակը այցելուների համար բաց է եղել մինչև 2007 թվականի նոյեմբերի 26-ը, որից հետո այն փակվել է վերակառուցման համար։ Վերանորոգումից հետո աշտարակը կրկին բացեց իր դռները այցելուների համար 2012 թվականի ապրիլի 5-ին[2]։

Տալլինի հեռուստաաշտարակ
Տեսակհեռուստաաշտարակ
Երկիր Էստոնիա
ՏեղագրությունՏալլին
ՎայրՔլոոսթրիմեթսա
Բարձրություն314 մետր
Վերելակներ2
Հիմնադրված է1980
Բացվածհուլիսի 11, 1980
Քարտեզ
Քարտեզ
Պաշտոնական կայք

Աշտարակը բաղկացած է 190 մետր բարձրությամբ երկաթբետոնե լիսեռից և դրան ամրացված 124 մետր բարձրությամբ մետաղական կայմից։ Աշտարակի ստորին մասում երկհարկանի շինություն է՝ սարքավորումներով, նախասրահներով և կոնֆերանս կենտրոնով։ Աշտարակի տրամագիծը ներքևում 15,2 մ է, իսկ պատի հաստությունը 50 սմ։ 140 մետր և ավելի բարձր մակարդակի վրա աշտարակի տրամագիծը հասնում է մինչև 8,2 մետրի։ Շինարարության վրա ծախսվել է 10000 մ³ բետոն և 1900 տոննա երկաթ։

Շենքը կառավարվում է Levira հանրային ընկերության կողմից (նախկինում «էստոնական հեռարձակման փոխանցման կենտրոն» ՍՊԸ) և հանդիսանում է Մեծ աշտարակների համաշխարհային ֆեդերացիայի անդամ[3]։ Նմանատիպ նախագծի հիման վրա հեռուստաաշտարակներ են կառուցվել Վիլնյուսում և Բաքվում, իսկ շինարարությունը սկսվել է նաև Եկատերինբուրգում, որը քանդվել է 2018 թվականին։

Կառույցի առանձնահատկություններ

խմբագրել

Տալլինի հեռուստաաշտարակի կառուցմանը մասնակցել է 32 շինարարական ընկերություն։ Հեռուստաաշտարակի նախագծի հեղինակները կապի նախարարության պետական ​​դիզայնի ինստիտուտի մոսկվացի մասնագետներն էին։ Նախագծի գլխավոր ինժեները Եվգենի Իգնատովն էր, գլխավոր դիզայները՝ Վլադիմիր Օբիդովը, իսկ ճարտարապետները՝ Յուրի Սինիսն ու Դավիթ Բասիլաձեն։

Դիզայներների առջև երկու դժվար խնդիր է դրվել՝ ընտրել կառույցի տեսակը և աշտարակի գտնվելու վայրը։ Որոշվել է շինարարության տեսակը՝ պողպատե ալեհավաքով ազատ հենվող բետոնե հիմք՝ 314 մետր ընդհանուր բարձրությամբ։ Երկաթբետոնե աշտարակի ներսում հնարավոր է տեղադրել բոլոր սարքավորումները, իսկ վերևում կարող եք կառուցել դիտահարթակ ռեստորանով, որտեղ ձեզ բարձրացնում է աշտարակի արագընթաց վերելակը։ Իդեալական պայմաններում աշտարակի բարձրությունը թույլ է տալիս 90 կմ շառավղով հեռարձակել բարձրորակ ռադիո և հեռուստատեսային հաղորդումներ։

Տեղ ընտրելիս հաշվի են առնվել բազմաթիվ գործոններ՝ հեռավորությունը քաղաքի բնակեցված վայրերից, որը հեռարձակումների որակյալ ընդունման բանալին է. մակերեսի երկրաբանական առանձնահատկությունները; հեռավորությունը օդանավակայանից և Տալլին քաղաքի ուրվագիծը։ Արդյունքում ընտրությունն ընկավ քաղաքի կենտրոնից 8 կիլոմետր հեռավորության վրա գտնվող վայրի վրա՝ հանգստի գոտու, բուսաբանական այգու և մոտոցիկլետների ակումբի մոտ։ Մակերեւույթի բարձրությունը ծովի մակարդակից 23 մետր է։ Հեռուստաաշտարակն առանձնանում է շրջակա լանդշաֆտից և ազդում տարածքի ճարտարապետության վրա։ Կառույցը պարզ երևում է ինչպես ծովից, այնպես էլ քաղաքից։

Կառույցը բաղկացած է երեք մասից՝ հիմք, 190 մետր բարձրությամբ երկաթբետոնե լիսեռ և 124 մետր բարձրությամբ մետաղական ալեհավաք։ 150–182 մ բարձրության վրա գտնվում է աշտարակի վերին մասը՝ 38 մետր տրամագծով։ Գործում է դիտահրապարակ, ռեստորան, կոմերցիոն ռադիոկայանների կառավարման սենյակ։ Ներքևում՝ աշտարակի կոճղի շուրջը, երկհարկանի կառույց է, որի տրամագիծը նույնպես 38 մետր է։ Այնտեղ են գտնվում տեխնիկական և աջակցության ծառայությունները։

Հիմքի սալը պատրաստված է երկաթբետոնից, որի տրամագիծը 38 մ է, հաստությունը՝ 2,5 մ և իջեցված է մինչև 8,5 մ խորության վրա ոտքը 15,2 մ է, իսկ 180 մետր բարձրության վրա՝ ընդամենը 8, 2 մ լիսեռի պատի հաստությունը ներքևում 500 մմ է, վերևում՝ 350 մմ, դա արվում է այնպես, որ աշտարակը մնա կայուն նույնիսկ ընթացքում։ ուժեղ փոթորիկներ. Մինչև 1967 թվականը Էստոնիայի բոլոր բարձրահարկ շենքերը կառուցվել են քամու երկրորդ շրջանում, սակայն 1967 թվականին փոթորիկից հետո, երբ քամու արագությունը հասել է վայրկյանում 42 մետրի, աշտարակը նախագծվել է՝ հաշվի առնելով չորրորդ քամու շրջանը։

Աշտարակի ընդհանուր զանգվածը ավելի քան 20000 տոննա է։ Ծանրության կենտրոնը գտնվում է աշտարակի բեռնախցիկի ստորոտում և, հետևաբար, այն չի կարող շրջվել, նույնիսկ եթե հիմքի սալը գտնվում է մակերեսի վրա։

Գլխավոր կապալառուն եղել է Tallinn Construction Trust-ը, ենթակապալառուները՝ Construction Trust of Reinforced Concrete Products, Metalkonstruktsioonid Trust-ը և Raadioehitus Trust-ը։ Պատվիրատուն եղել է Էստոնական ԽՍՀ կապի նախարարության հեռուստաաշտարակի կառուցման տնօրինությունը՝ Վոոտել Թիսինեի գլխավորությամբ։

Շինարարության գործընթաց

խմբագրել
 
Հեռուստաաշտարակը վերանորոգումից հետո

Հեռուստաաշտարակի կառուցման ընթացքում կիրառվել են բազմաթիվ նոր տեխնիկական լուծումներ։ Երկաթբետոնե աշտարակի լիսեռը լցնելիս օգտագործվել է սահելու մեթոդը։ Բետոնի կաղապարը տեղադրվել է 2,5 մ բարձրության վրա, տեղադրվել է ամրացում և բետոնի լցոնում։ Դրանից հետո կաղապարը բարձրացվել է, նեղացվել անհրաժեշտ տրամագծին և սկսվեց նոր հատվածի բետոնացումը։ Իսկ այժմ բեռնախցիկի վրա յուրաքանչյուր 2,5 մետրի վրա կարելի է տեսնել բետոնապատման օղակներ։ Գործընթացը տևել է 8 ամիս, աշտարակի բեռնախցիկը մետր առ մետր աճեց։ Օգտագործվել է բետոն M-400, որը հիմնված է թերթաքարային մոխրի և պորտլանդցեմենտ խառնուրդի վրա։ Բետոնը մշակվել է Տալլինի պոլիտեխնիկական ինստիտուտի գիտնականների կողմից՝ պրոֆեսոր Վերներ Կիկասի ղեկավարությամբ։ Բետոնը նախատեսված է երեք հարյուր ցրտադիմացկուն ցիկլերի համար։ Հետագա ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ բետոնի ամրությունը ստանդարտներից բարձր է։

Աշտարակի ալեհավաքը պատրաստված է պողպատե բալոններից։ Մետաղական կոնստրուկցիաները տեղադրվել են գծագրության մեթոդով։ Նախ բարձրացվել են ամենափոքր տրամագծով բալոնը, տակը դրվել ավելի մեծ տրամագծով ներքևի գլանը, իսկ բլոկների և ճախարակների օգնությամբ վերին գլան հրեցին վեր։ Այս գործընթացի ընթացքում յուրաքանչյուր գլանի վերին մասում տեղադրվել են հեռուստացույցի վիբրատորներ և գերկարճ ալիքների հաղորդիչներ։ Աշտարակի վերին կեղևի մետաղական շրջանակը, որը կշռում էր ավելի քան 120 տոննա, հավաքվել է աշտարակի բեռնախցիկի շուրջը գետնին և այնուհետև բարձրացվել է 170 մ բարձրության վրա։

Հեռուստատեսային աշտարակը բարդ օբյեկտ է, ուստի այն ենթակա է մշտական ​​գեոդեզիական հսկողության. վերահսկվում է հիմքի կծկումը, ուղղահայաց շեղումը, երկաթբետոնե և մետաղական կոնստրուկցիաների վիճակը և աշտարակի այլ պարամետրերը։ Աշտարակի գագաթի քամու ուժի ազդեցության տակ թույլատրելի շեղումը 1,5 մ է, դիտահարթակը 90 սմ է, բացի քամուց, դրա վրա ազդում է նաև արեգակնային ջերմությունը, ինչի արդյունքում սրունքը ձեռք է բերում յուրահատկություն։ կորություն. Աշտարակի մետաղական հատվածում՝ 190-ից 260 մ-ի սահմաններում, կա կրկնակի վերելակ և դեպի արտաքին հարթակ տանող լյուկեր, որտեղից ստուգվում և նորոգվում են ալեհավաքները։ Բետոնե մասում կա սանդուղք, որը նկուղից տանում է 190 մետր բարձրություն, ունի 1050 աստիճան։

Շինարարության ամսաթվեր

խմբագրել
  • 1975 թվականի սեպտեմբերի 30 - առաջին քարի տեղադրում
  • 1976 թվականի ապրիլ - հիմքի սալիկի տեղադրման ավարտը
  • 1977 թվականի մայիս - երկաթբետոնե լիսեռի կառուցում, որի ընթացքում տեղադրվել է 17500 տոննա բետոն և 330 կմ ամրան
  • 1978 թվականի փետրվար - աշտարակի ներսում 52 երկաթբետոնե բլոկներից պատրաստված վերելակի հորանի կառուցում
  • 1978 թվականի ապրիլ - սկսվեց ալեհավաքի մետաղական մասի կառուցումը
  • 1978 թվականի հունիսի 13 - աշտարակը հասնում է 314 մ նախագծային բարձրության
  • 1978 թվականի հոկտեմբերի 30 - շենքի վերին մասի շրջանակի բարձրացում
  • 1978 թվականի դեկտեմբեր - վերին մասի 16 հենարանների տեղադրում, աշտարակը ձեռք է բերում նախագծով նախատեսված ուրվագիծը
  • 1979 թվականի դեկտեմբերի 20 - հեռարձակվեց աշտարակի առաջին ազդանշանը
  • 1980 թվականի հուլիսի 11 - Տալլինի հեռուստաաշտարակի պաշտոնական բացումը
  • 2007 թվականի նոյեմբերի 26 - 170 մետր բարձրության վրա գտնվող դիտահարթակը փակ է այցելուների համար (պատճառը տարհանման անհրաժեշտ թվով ուղիների և վթարային ելքերի բացակայությունն էր)
  • 2012 թվականի ապրիլի 4 - Վերակառուցումից հետո Տալինի հեռուստաաշտարակը վերաբացվում է այցելուների համար

Տեխնիկական տվյալներ

խմբագրել
  • Աշտարակի բարձրությունը՝ 314 մ
  • Դիտահարթակի բարձրությունը՝ 170 մ
  • Բարձրությունը ծովի մակարդակից՝ 24 մ
  • Ընդհանուր քաշը՝ > 25000 տոննա
  • Դիտահարթակի տրամագիծը՝ 38 մ
  • Հիմքի խորությունը՝ 8,5 մ
  • Հիմքի սալիկի հաստությունը՝ 2,5 մ
  • Քամու ուժի պատճառով թույլատրելի շեղումը, աշտարակի վերին մասում` 1,5 մ
  • Դիտման հարթակի թույլատրելի շեղումը` 90 սմ
  • Բետոնե մասում (նկուղից մինչև մետաղական մաս) կա 1050 աստիճան
  • 13-րդ և 18-րդ հարկերի միջև աշտարակը ներսում խոռոչ չէ, այս հարկերն ունեն 20 մետր բարձրություն (կան միայն վերելակի հորաններ և հրդեհաշիջում)

2010 թվականի փետրվարի դրությամբ Տալլինի հեռուստաաշտարակից հեռարձակվում են հետևյալ հեռուստատեսային և ռադիոհաղորդումները՝

Ռադիոկայաններ՝

  • Vikerraadio
  • Raadio 2
  • Радио 4
  • Klassikaraadio
  • Raadio Tallinn
  • Raadio 7
  • Maania
  • Energy
  • Sky
  • Sky+
  • Русское радио
  • Uuno
  • Raadio 100
  • Kuku
  • Dinamit FM
  • U-Pop

Հեռուստաալիքներ

  • DTV (Digitaaltelevisioon)

GSM՝

  • Telia
  • Elisa
  • Tele 2

Տես նաև

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. «Minu aasta 1991»: Tallinna teletorni tuled Արխիվացված 2013-10-18 Wayback Machine
  2. «Официальный Сайт Телебашня в Таллине». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 14-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 10-ին.
  3. «Tallinn TV-Tower - The World Federation of Great Towers». World Federation of Great Towers. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 1-ին.

Գրականություն

խմբագրել
  • Тиит Массо. 100 построек. Таллин,1983 год.
  • Г. П. Морозов. Таллинская телевизионная башня. Министерство связи ЭССР, 1986 г. Таллин, Типография издательства ЦК КПЭ.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Տալլինի հեռուստաաշտարակ» հոդվածին։