Վլադիմիր Սաֆարով
Վլադիմիր Աշոտի Սաֆարով (ուզբ.՝ Vladimir Ashotovich Safarov, հունվարի 17, 1939, Տաշքենդ, Ուզբեկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ - հուլիսի 14, 2021), ծագումով հայ խորհրդային և ուզբեկստանցի ջազմեն, լրագրող, գրող և Ուզբեկստանի ու հետխորհրդային երկրների ֆուտբոլի պատմաբան։ Ուզբեկստանի ֆուտբոլի պատմությանն ու վիճակագրությանը նվիրված բազմաթիվ գրքերի և հոդվածների հեղինակ։ Եղել է Ուզբեկստանի հայկական մշակութային կենտրոնի անդամ և Տաշքենդի ջազ ակումբի նախագահ[1][2][3][4]։
Վլադիմիր Սաֆարով | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունվարի 17, 1939 |
| Ծննդավայր | Տաշքենդ, Ուզբեկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Վախճանվել է | հուլիսի 14, 2021 (82 տարեկան) |
| Մասնագիտություն | գրող, լրագրող և ջազ երաժիշտ |
| Լեզու | ռուսերեն |
| Քաղաքացիություն |  Ուզբեկստան և  ԽՍՀՄ |
Ծագում և կենսագրություն խմբագրել
Վլադիմիր Սաֆարովը սերում է Արցախի հայերից։ Նրա պապը՝ Ալեքսանդր Բոգդանի Զաքարյանը, տեղափոխվել է Տաշքենդ և կյանքի մնացած մասն անցկացրել Ուզբեկստանում։ Այդ ընթացքում նա երեխաներ է ունեցել, իսկ Վլադիմիր Սաֆարովը ներկայացնում է երկրորդ սերունդը։ Նրա եղբայրները՝ Գենադին ու Վյաչեսլավը, ջազի հայտնի կատարողներ են։
Ինքը՝ Վլադիմիր Սաֆարովը, նույնպես ջազի սիրահար էր և «Արցախ» խմբի համահեղինակն էր, որը հայտնի է դարձել ոչ միայն Ուզբեկստանում։ Սաֆարով եղբայրների ստեղծած «Արցախ» խումբը Ուզբեկստանի հայկական մշակութային կենտրոնի անունից մասնակցում է միջազգային ջազային փառատոների[3]։
Վլադիմիր Սաֆարովը 1956 թվականից հանդես եկող «Պախտակոր» ֆուտբոլային ակումբի երկրպագու և պատմաբան էր։ Բացի «Պախտակորի» պատմությունից, Սաֆարովն ուսումնասիրել է Ուզբեկստանի և հետխորհրդային տարածքի երկրների ֆուտբոլի պատմությունն ու վիճակագրությունը։ Ուզբեկստանի և նախկին ԽՍՀՄ երկրների ֆուտբոլի պատմության, նշանավոր ֆուտբոլիստների և ֆուտբոլային ակումբների մասին մոտ երեսուն գրքի հեղինակ է։ Ուզբեկստանի ֆուտբոլային թեմատիկայով թերթերում նա պարբերաբար հոդվածներ է հրապարակել Ուզբեկստանի ֆուտբոլի պատմության և վիճակագրության մասին։ Ընդհանուր առմամբ, նա եղել է շուրջ 3000 հոդվածի հեղինակ, որոնք տպագրվել են տարբեր երկրների տարբեր հրատարակություններում։
1992 թվականի մարտին Սաֆարովը նախաձեռնել է Գենադի Կրասնիցկու անվան ռմբարկուների ակումբի ստեղծումը։ Այնուհետև հանրապետական մամուլի էջերում նա դիմել է ֆուտբոլային հանրությանը՝ Ուզբեկստանի լավագույն ռմբարկուների այս վարկանիշը ստեղծելու առաջարկով[5]։
Սաֆարովը համագործակցել է լրագրության ոլորտի բազմաթիվ գործընկերների հետ։ Ուզբեկստանի ֆուտբոլի մասին իր հավաքած վիճակագրությունը նա հանձնել է «Ռուսական ֆուտբոլի հարյուրամյակ» և «Կանանց ֆուտբոլի հանրագիտարան» ռուսական հանրագիտարանների, «Ֆուտբոլի մոլորակ» գրքի, ինչպես նաև էստոնական «Անկախ երկրների ֆուտբոլ» գրքի և ուկրաինա-ռուսական «Վիճակագրության ժողովածուի» ստեղծման համար։
2000 թվականին Ուզբեկստանի ֆուտբոլի ֆեդերացիայի կողմից ճանաչվել է տարվա լավագույն լրագրող[3]։
2019 թվականին Վլադիմիր Սաֆարովի 80-ամյակի կապակցությամբ թողարկվել է կենսագրական ֆիլմ՝ նվիրված ուզբեկական ջազմենի[6] և մարզական լրագրողի[7] աշխատանքին։
Սաֆարովը մահացել է 2021 թվականի հուլիսի 14-ին Տաշքենդում[8]։
Նվաճումներ և մրցանակներ խմբագրել
- Տարվա լավագույն լրագրող ըստ Ուզբեկստանի ֆուտբոլի ֆեդերացիայի (2000)[3]
Վլադիմիր Սաֆարովի գրքերի ցանկ խմբագրել
- «Ֆուտբոլ-83» (1983)
- «Ֆուտբոլ-86» (1986)
- «Ֆուտբոլ. ԽՍՀՄ 50-րդ առաջնություն» (1989)
- «Ֆուտբոլ-88» (1988)
- «Ֆուտբոլ-89» (1989)
- ««Պախտակոր». խաղեր, որոնք հնարավոր չէ մոռանալ...» (1990)
- ««Պախտակորը» կրկին բարձրագույնում է» (1991)
- «Ֆուտբոլ 1991. Կենտրոնական Ասիայի գոտի» (1991)
- ««Պախտակոր». 40 տարվա տևողությամբ խաղ» (1995)
- «Գենադի Կրասնիցկի. Կյանքը ֆուտբոլում։ Հատուկ տեսակի տաղանդ» (2000)
- «Ան եղբայրների ֆուտբոլը» (2002)
- «Հիշողության թևեր. «Պախտակոր-79»-ի ավիավթարի վավերագրական տարեգրություն» (2004)
- «Ականատեսների և իրադարձությունների մասնակիցների հիշողությունների հավաքածու։ «Պախտակոր»-79» (2004)
- ««Պախտակոր»։ Կեսդարյա տարեգրություն» (2006)
- «Յուրի Սարգսյանի ֆենոմենը։ Կյանքը ֆուտբոլում» (2007)
- «Ուզբեկական ֆուտբոլի լեգենդ. Բերադոր Աբդուրաիմով» (2009, վերահրատարակվել է 2019)
- «Ամեն ինչ ջազի մասին» (2010)
- «Համիդ Ռահմատուլաև. ուզբեկական Պելե» (2011)
- «Մեր «Պախտակորը» 55 տարեկան է» (2012)
- «Բոհադիր Իբրահիմով։ Ֆուտբոլը ողջ կյանքում» (2013)
- «Չափազանց օգտակար խաղացող» (2013)
- «Իգոր Շկվիրին։ Ռմբարկուի ոդիսականը» (2014)
- «Գնդակն ուզբեկական արևի տակ» (2014)
- «Ան եղբայրների ֆուտբոլը։ Տարեգրություն։ Իրադարձություններ։ Ճակատագրեր» (2014)
- «Ուզբեկստանի ֆուտբոլի հանրագիտարան 1912-2012» (2014)
- «Ռահիմ Մումինով։ Ֆուտբոլը ողջ կյանքում» (2015)
- «Ֆուրկաթ Էսանբաև։ Գոլ մարդը» (2015)
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Владимир Сафаров ҳақидаги китоб(չաշխատող հղում)
- ↑ «О Владимире Сафарове». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 24-ին.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Владимир Сафаров 75 ёшда». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 24-ին.
- ↑ «Книги Владимира Сафарова о футболе: очередная новинка!». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ օգոստոսի 1-ին. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 24-ին.
- ↑ Владимир Сафаров: «Нужен бомбардирам новый клуб!» // еженедельник «Спорт» — Ташкент — 1992 — № 12 (5871)
- ↑ ««Владимир Сафаров. Жизнь, отмеренная километрами, аккордами, голами». Часть 1». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 14-ին.
- ↑ ««Владимир Сафаров. Жизнь, отмеренная километрами, аккордами, голами». Часть 2». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 14-ին.
- ↑ ««Умер Владимир Сафаров»». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 14-ին.