Վիլայաթ Կովկաս
Վիլայաթ Կովկաս, իսլամիստական ահաբեկչական խմբավորման մաս, որը գործում էր Հյուսիսային Կովկասում՝ Ռուսաստանում։ ԻՊ-ը հայտարարել է 2015 թվականի հունիսի 23-ին նոր նահանգ ձևավորելու մասին և Ռուստամ Ասելդերովին նշանակել է նրա առաջնորդ[1][2][3]։
| Վիլայաթ Կովկաս | |
|---|---|
 | |
| |
| Տեսակ | ահաբեկչական կազմակերպություն |
| Հիմնադրված | հունիսի 23, 2015 |
| Լուծարված | 2017 |
| Գլխավոր քարտուղար | Rustam Asildarov? և Aslan Byutukayev? |
| Վերադաս կազմակերպություն | ԻԼԻՊ |
Նախորդող իրադարձություններ խմբագրել
2014 թվականի դեկտեմբերի վերջին Դաղստանի ավազակախմբի ղեկավար Ջամաաթ շարիաթ Ռուստամ Ասելդերովը հավատարմության երդում է տվել Իսլամական պետության առաջնորդ Աբու Բաքր ալ Բաղդադիին։ Կովկասյան էմիրությունում պառակտում է տեղի ունեցել։ 2015 թվականի հունիսի վերջին «Վիլայաթ Նոխչիյչոյի» պարագլուխ Ասլան Բյուտուկաևը և Դաղստանից, Չեչնիայից, Ինգուշեթիայից և Կաբարդինո-Բալկարիայից գրոհայինների բազմաթիվ խմբեր երդվել էին հավատարմության երդում տալ[4]։
Պատմություն խմբագրել
2015 թվականի հունիսի 23-ին «Իսլամական պետություն» ահաբեկչական խմբավորման ներկայացուցիչ Աբու Մուհամմադ ալ Ադնանին ընդունեց այդ հայտարարությունները և հայտարարեց նոր վիլայեթի ստեղծման մասին, այս անգամ Հյուսիսային Կովկասում[5]։ Ադնանին Ասելդերովին անվանել է վիլայաթի առաջնորդ և դիմել տարածաշրջանի մյուս գրոհայիններին, որպեսզի նրանք հետևեն իրեն[6][7]։ «Իրավատերերի տիրակալն ընդունել է նրանց երդումը և հարգարժան Շեյխ Աբու Մուհամադ Ալ-Կադարիին նշանակել Կովկասի վալիոմ»,- հայտարարել է Ադնանին։
Խմբավորումը ստանձնել է Հարավային Դաղստանում ռուսական ռազմակայանի վրա առաջին հարձակման պատասխանատվությունը, Ս. Մագարամկենտը 2015 թվականի սեպտեմբերի 2-ին[8], ընդ որում ռուսական ԶԼՄ-ները ուժայինների վրա ոչ մի հարձակման մասին չեն հայտնել։ Սեպտեմբերին հրապարակված տեսանյութում Ասելդերովը դիմել է Կովկասում «Իսլամական պետության» կողմնակիցներին՝ Իրաք և Սիրիա գնալու փոխարեն անտառ գնալու խնդրանքով[9]։
2015 թվականի նոյեմբերի 22-ին Նալչիկում խոշոր հատուկ գործողության ընթացքում ոչնչացվել է 14 հոգուց բաղկացած ավազակախումբ[10]։
2015 թվականի դեկտեմբերի 29-ին՝ Մոսկվայի ժամանակով 23:30-ին, զինյալները, որոնք թաքնվում էին Նարին-Կալա Դերբենդի ամրոցից ոչ հեռու գտնվող անտառում, կրակ են բացել զբոսաշրջիկների վրա, որոնք գտնվում էին Նարին-Կալա միջնաբերդի դիտահրապարակում էքսկուրսիաների ժամանակ։ Արդյունքում զոհվել է Ռուսաստանի Անվտանգության դաշնային ծառայության սահմանապահ ծառայության աշխատակիցը, ևս 11 մարդ վիրավորվել է։ 2015 թվականի դեկտեմբերի 31-ին ԻՊ-ն ստանձնել է հարձակման պատասխանատվությունը՝ հայտարարելով, որ սա առաջին հաջող հարձակումն է Ռուսաստանի տարածքում։
2016 թվականի փետրվարի 15-ին Դաղստանի Դերբենդի շրջանում պայթուցիկով լցոնված ավտոմեքենայով գրոհայինը Դաղստանի Ջեմիկենտի շրջանում նրա մեքենան կանգնեցնելիս պայթյուն է իրականացրել։ Արդյունքում զոհվել է 2 ոստիկան, ևս 17 մարդ վիրավորվել է։ Մարտի 5-ին ԻՊ-ի մեդիայի թողարկած և «շահութաբեր առևտուր» անվանումը ստացած տեսանյութում ցուցադրվել է գրոհայինի պաշտոնում ինքնապայթեցում կատարած անձի ուղերձը։
2016 թվականի հունիսի 16-17-ը Հարավային Դաղստանում ոչնչացվել է 10 գրոհայիններից բաղկացած խոշոր խումբ՝ Վիլայաթ Կավկազ-ի հրամանատարներից մեկի՝ Հասան Աբդուլլաևի գլխավորությամբ[11]։
2016 թվականի հուլիսի 9-ին Մախաչկալայի արվարձանում ոչնչացվել է ևս մեկ խոշոր խումբ՝ 9 գրոհայիններից բաղկացած[12]։
2016 թվականի սեպտեմբերի 7-ին Մախաչկալայում և Իբերբաշում միաժամանակյա հատուկ գործողության ընթացքում ոչնչացվել են 6 գրոհայիններ, որոնք մասնակից են եղել Ռուսաստանի հերոս Մագոմեդ Նուրբագանդովի սպանությանը։
2016 թվականի դեկտեմբերի 3-ին Ռուսաստանի հատուկ ծառայությունների հատուկ գործողության ընթացքում ոչնչացվել է վիլայաթի առաջնորդ Ռուստամ Ասելդերովը և նրա մի քանի մերձավորներ[13][14]։
2016 թվականի դեկտեմբերի 17-ին մի խումբ գրոհայիններ հարձակում են գործել Գրոզնիում ոստիկանության աշխատակիցների վրա։ Ընթացքում մի քանի տեղի ունեցած մարտական բախումներից սպանվել է երեք հրոսակախմբերը. 2016 թվականի դեկտեմբերի 28-ին ԻՊ-ն տեսանյութ է հրապարակել, որում ցուցադրել է Գրոզնիի վրա հարձակվողների դիմումը։
2017 թվականի մարտի 24-ի գիշերը գրոհայինները հարձակում են գործել Ռոսգվարդիայի Նաուրսկայայի զորամասի վրա[15]։ Զինծառայողներն առանց զենքի են եղել, քանի որ երեկոյան ժամը 6-ին նրանք իրենց զենքը հանձնում են պահպանության սենյակ, գրոհայինները 8-ն են եղել. 6-ը ներխուժել են զորամասի տարածք, 2-ը մնացել են պահակակետում։ Գրոհայիններն անցել են պատնեշով, և օգտվելով մառախուղից մտել են հսկիչ անցակետ և սպանել քնած հերթապահներին՝ վերցնելով նրանց զենքը[16][17]։
2018 թվականի փետրվարի 18-ին Մոսկվայի ժամանակով ժամը 16:00-ի սահմաններում Կիզլյարի 22-ամյա բնակիչ, Դաղստանի Տարումովի շրջանի Արշալույս գյուղի բնակիչ Հալիլ Խալիլովը որսորդական հրացանից կրակ է բացել եկեղեցու ծխականների ուղղությամբ։ Արդյունքում զոհվել է 5 մարդ, ևս 4-ը վիրավորվել են։ Ավելի ուշ տեսանյութ է հայտնվել, որում ահաբեկիչը հավատարմության երդում է տալիս Իսլամական պետությանը։ ԻՊ-ի հետ կապված «Ամակ» լրատվական աղբյուրը հայտնել է, որ հարձակվողը եղել է Իսլամական պետության զինվոր։
2018 թվականի ապրիլի 21-ին Դերբենտում խոշոր հատուկ գործողության ընթացքում ոչնչացվել է 9 զինյալ[18]։
2018 թվականի օգոստոսի 20-ին հինգ գրոհայիններ Գրոզնիում և Շալիում դանակներով հարձակում են գործել ոստիկանների վրա։
Խմբավորումը ահաբեկչական կազմակերպություն ճանաչածներ խմբագրել
| Երկիր | Ամսաթիվ |
|---|---|
 ԱՄՆ
|
2015 թվականի սեպտեմբերի 29 |
Ֆինանսավորում խմբագրել
Ավելի վաղ խմբավորումը ֆինանսավորվել է Վրաստանի միջոցով, այսօրվա դրությամբ ֆինանսավորման աղբյուր է հանդիսանում «Իսլամական պետության» ֆինանսական բազան, որոնց հետևում կանգնած են Սաուդյան Արաբիան, Քաթարը և տարբեր հիմնադրամներ[19]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Саркис Григорян (2015 թ․ դեկտեմբերի 7). «"Вилаят Кавказ" - 34-ый вилаят "Исламского государства"». KURDISTAN.RU.
- ↑ «Islamic State moves in on al-Qaeda turf». BBC News. 2015 թ․ հունիսի 25. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 13-ին.
- ↑ «ISIS Declares Governorate in Russia's North Caucasus Region». Institute for the Study of War. 2015 թ․ հունիսի 23. «ISIS's spokesman Abu Muhammad al-Adnani declared the creation of a new wilayat, or governorate, in the North Caucasus region of Russia on June 23, 2015. Al-Adnani named "Abu Mohammad al-Qadari" the leader of the group, and congratulated "the soldiers of the Islamic State" in the Caucasus.»
- ↑ «Two North Caucasus Rebel Leaders Face Off in Islamic State–Caucasus Emirate Dispute». The Jamestown Foundation. 2015 թ․ հունիսի 26. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 28-ին. «"We testify that all Mujahideen of the Caucasus—in the Velayats of Nokhchiycho [Chechnya], Dagestan, Galgaicho [Ingushetia] and KBK [Kabarda, Balkaria and Karachay]—are united in their decision and we do not have differences among ourselves."»
- ↑ «В ИГИЛ официально объявили о создании филиала на Северном Кавказе». KAVKAZPRESS.RU. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 17-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 26-ին.
- ↑ «Islamic State spokesman calls on other factions to 'repent,' urges sectarian war». The Long War Journal. 2015 թ․ հունիսի 23. «Baghdadi, the "Emir of the Faithful," has "accepted your bayat and has appointed the noble sheikh Abu Muhammad al Qadarī as Wali [or governor] over [the Caucasus]," Adnani says.»
- ↑ «ISIS Declares Governorate in Russia's North Caucasus Region». Institute for the Study of War. 2015 թ․ հունիսի 23.
- ↑ «Islamic State's Caucasus 'province' claims first official attack on Russian forces». Long War Journal. 2015 թ․ սեպտեմբերի 2. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 3-ին.
- ↑ «IS's North Caucasus Affiliate Calls For Recruits To Join It In Daghestan». Radio Free Europe/Radio Liberty. 2015 թ․ հոկտեմբերի 3. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 3-ին.
- ↑ В Нальчике уничтожили лидера банды, присягнувшей "ИГ"
- ↑ Разгром «Южной» дорого обошелся силовикам
- ↑ В ходе спецоперации ликвидированы участники диверсинно-террористической группы "Махачкалинская"
- ↑ «Russian security service says killed North Caucasus Islamic State 'emir'». AFP. 2016 թ․ դեկտեմբերի 4. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 4-ին.
- ↑ «В Махачкале ликвидирован главарь «Вилайята Кавказ»». lenta.ru.
- ↑ «ИГИЛ взяла на себя ответственность за нападение на Росгвардию в Чечне». РБК. 2017 թ․ մարտի 24.
- ↑ «Стали известны подробности нападения на Росгвардию в Чечне». РБК. 2017 թ․ մարտի 29.
- ↑ «Нападение на часть Нацгвардии в Чечне». Медиазона. 2017 թ․ մարտի 25.
- ↑ в Дербенте были уничтожены две группы боевиков
- ↑ О. Барыкина, В. Луценко (2016 թ․ օգոստոսի 1). «Россию с прицела никто не снимал». kommersant.ru (ռուսերեն). ТД "Коммерасант". Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 1-ին.