Կարլ Գուստավ Վերներ ֆոն Հեյդենստամ (հուլիսի 6, 1859(1859-07-06)[1][2][3][…], Olshammar[2] - մայիսի 20, 1940(1940-05-20)[4][1][2][…], Övralid, Մուտալա համայնք, Էստերգյոտլանդ, Շվեդիա[2]), շվեդ բանաստեղծ և վիպասան, 1916 թվականի Գրականության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր[8]։ 1912 թվականի Շվեդական ակադեմիայի անդամ[9]։

Վերներ ֆոն Հեյդենստամ
շվեդ.՝ Carl Gustaf Verner von Heidenstam
Ծնվել էհուլիսի 6, 1859(1859-07-06)[1][2][3][…]
ԾննդավայրOlshammar[2]
Վախճանվել էմայիսի 20, 1940(1940-05-20)[4][1][2][…] (80 տարեկան)
Վախճանի վայրÖvralid, Մուտալա համայնք, Էստերգյոտլանդ, Շվեդիա[2]
ԳերեզմանÖvralid
Մասնագիտությունգրող, բանաստեղծ և նկարիչ
Քաղաքացիություն Շվեդիա[5]
ԱնդամակցությունՇվեդական ակադեմիա
Պարգևներ
ԱմուսինԷմիլի ֆոն Հայդենշտամ, Օլգա Վիբերգ և Greta Sjöberg?
Համատեղ ապրողKate Bang?[2] և Ellen Belfrage?[2]
ԶավակներNils Belfrage?
Изображение автографа
 Verner von Heidenstam Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է 1859 թվականի հուլիսի 6-ին Շվեդիայի Էրեբրու լենի Օլշամար բնակավայրում։ Շվեդիայի արվեստների թագավորական ակադեմիայում սովորել է նկարել, սակայն շուտով հեռացել է ակադեմայից հիվանդության պատճառով։ Հետագայում ճանապարհորդել է Եվրոպա, Աֆրիկա և արևելք[10]։ Առաջին բանաստեղծությունների ժողովածուն՝ «Vallfart och vandringsår»-ը, հրատարակել է 1888 թվականին[11]։ Բանաստեղծությունների այս հավաքածուն ոգեշնչված էր դեպի արևելք իր ճանապարհորդություններից և ի տարբերություն այդ ժամանակաշրջանի շվեդական գրականության մեծ մասին, նատուրալիստական չէր։

Գեղեցկության հանդեպ իր սերը նաև երևում է «Hans Alienus » (1892) երկար պոեմում։ «Dikter»-ում (1895) և «Karolinerna»-ում (2 հատոր, 1897–1898)` Կառլ XII թագավորի և իր ասպետների պատմական նկարագրերում, Հեյդենստամ ցույց է տալիս իր ուժեղ ազգայնական կիրքը[12][13]։ «Karolinerna»-ից կարճ պատմվածքների անգլերեն թարգմանություններ կարելի է գտնել «American-Scandinavian Review»-ի (Նյու Յորք)՝ 1914 թվականի մայիսի, 1915 թվականի նոյեմբերի և 1916 թվականի հուլիսի համարներում։[11]

1910 թվականին շվեդական թեթերում վիճաբանություն էր սկսվել գրականության պրոլետարական «դեգրադացիայի» վերաբերյալ, երկու հակառկորդ ճամբարների գլխավոր դերակատարները Յուհան Ավգուստ Ստրինդբերգը և Հեյդենստամն էին։ Հեյդենստամի հիմնական ներդրումը «Proletärfilosofiens upplösning och fall» բրոշյուրն էր՝ հիմնականում ուղղված Ստրինդբերգի դեմ[14]։

Վերջին գործը՝ «Nya Dikter» բանաստեղծական ժողովածուն, որը հրատարակել է 1915 թվականին, շատերի կարծիքով համարվում է նրա լավագույն ստեղծագործությունը[15]։

Մահացել է 1940 թվականի մայիսի 20-ին իր տանը` Օվրալիդում։

Աշխատանքներ խմբագրել

 
Վերներ ֆոն Հեյդենստամը 1915 թվականին
  • Vallfart och vandringsår (1888)
  • Från Col di Tenda till Blocksberg (1888)
  • Endymion (1889)
  • Renässans (1889)
  • Pepitas bröllop (1890)
  • Hans Alienus (1892)
  • Dikter (1895)
  • Karolinerna (1897-98)
  • Klassicitet och germanism (1898)
  • Tankar och tekningar (1899)
  • Ett folk (1899)
  • Sankt Göran och draken (1900)
  • Heliga Birgittas pilgrimsfärd (1901)
  • Skogen susar (1904)
  • Folkungaträdet (2 vol., 1905—1907)
  • Svenskarna och deras hövdingar (1910)
  • Dagar och händelser (1909)
  • Samlade skrifter (1909)
  • Proletärfilosofiens upplösning (1911)
  • Nya dikter (1915)
  • Uppsatser, tal och fanasier (1929)
  • Tankar och utkast (1941)
  • När kastanjerna blommade (1941)։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 C G Verner Heidenstam, von (շվեդերեն) — 1917.
  3. 3,0 3,1 KulturNav — 2015.
  4. 4,0 4,1 4,2 Хейденстам Карл Густав Вернер фон // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. Շվեդիայի Ազգային թանգարանի նկարիչների ցանկ — 2016.
  6. https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1916/
  7. https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  8. Stork, Charles Wharton (1916). "Verner von Heidenstam," The Nation, Vol. CIII, No. 2683, p. 509.
  9. Warme, Lars G. (1996). A History of Swedish Literature. University of Nebraska Press, p. 276.
  10. Sohrabi, Bahram (2005). "Early Swedish Travelers to Persia," Iranian Studies 38 (4), pp. 631–660.
  11. 11,0 11,1 Rines, 1920
  12. Facos, Michelle (1998). Nationalism and the Nordic Imagination: Swedish Art of the 1890s. University of California Press, p. 63.
  13. Barton, H. Arnold (2002). "The Silver Age of Swedish National Romanticism, 1905-1920," Scandinavian Studies 74 (4), pp. 505–520.
  14. Gustafson, Alrik (1940). "Nationalism Reinterpeted: Verner von Heidenstam." In: Six Scandinavian Novelists. New York: Biblo & Tannen, p. 169.
  15. Nationalencyklopedin, ne.se, "Verner von Heidenstam", läst 2009-05-25 (kräver inloggning)

Գրականություն խմբագրել

  • Barton, Hildor Arnold (2003). Sweden and Visions of Norway: Politics and Culture, 1814-1905. SIU Press.
  • Larsson, Hans Emil (1909). "Swedish Literature," The Journal of English and Germanic Philology 8 (3), pp. 313–329.

Արտաքին հղումներ խմբագրել