Վարդակակաչ Ֆլորենսկու
| Վարդակակաչ Ֆլորենսկու | |
 Վարդակակաչ Ֆլորենսկու | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Շուշանածաղկավորներ (Liliales) |
| Ընտանիք | Շուշանազգիներ (Liliaceae) |
| Ենթաընտանիք | Շուշանայիններ (Lilioideae) |
| Ցեղ | Վարդակակաչ (Tulipa) |
| Տեսակ | Վարդակակաչ Ֆլորենսկու (T. florenskyi) |
| Միջազգային անվանում | |
| Tulipa florenskyi | |
Վարդակակաչ Ֆլորենսկու (լատին․՝ Tulipa florenskyi), շուշանազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն խմբագրել
10-20 սմ բարձրությամբ, գեղազարդային բազմամյա սոխուկավոր բույս է։ Սոխուկի թեփուկները առսեղմ մազոտ են։ Ցողունը բարակ է և մերկ։ 8-10,5 սմ երկարությամբ տերևները թխակապույտ են, ալիքավոր եզրերով, սրանման, հաճախ հետ թեքված և սովարաբար երկարությամբ ծալված։ 3-5 սմ տրամագծով միայնակ ծաղիկը մեծ է, մուգ կարմիր կամ լիմոնի դեղին։ Ծաղկապատի մասերը դեղին են, դեղնածաղկի մոտ՝ մոխրագույն պուտով կամ առանց պուտի։ Առէջաթելերը մերկ են և սև։ Տուփիկն ունի սրացած կտուց[1]։
Տարածվածություն խմբագրել
Հայաստանում հանդիպում է միայն Մեղրու ֆլորիստիկական շրջանում (Ագարակ, Մեղրի, Կարճևան, Շվանիձոր, Նյուվադի)։ Աճում է նաև Նախիջևանում, Հարավարևմտյան Ադրբեջանում և Արևմտյան Իրանում (Շախպուր)[1]։
Էկոլոգիա խմբագրել
Աճում է ստորին լեռնային գոտում՝ ծովի մակարդակից 550-1000 մ բարձրությունների վրա, ինչպես նաև չոր քարքարոտ և կավային լանջերին, շիբլյակում և արիդային նոսրանտառներում։ Ծաղկում է ապրիլ-մայիս ամիսներին, պտղաբերում՝ մայիս-հունիսին[1]։
Պահպանություն խմբագրել
Վտանգված տեսակ է։ Տարածման և բնակության շրջանների մակերեսը 500 կմ²-ից պակաս է։ Անհետացման հիմնական պատճառը ծաղկեփնջերի համար իրականացվող հավաքն է։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված էր որպես ոչնչացման սպառնալիքի ենթակա տեսակ։ Ընդգրկված չէ CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[1]։
Պահպանության գործողություններ չեն իրականացվում։ Անհրաժեշտ է ստեղծել նոր ԲՀՊՏ Ագարակ ավանի շրջակայքում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վարդակակաչ Ֆլորենսկու» հոդվածին։ |