Վահրիճ Բախչանյան
Վահրիճ Հակոբի Բախչանյան (ռուս.՝ Вагрич Акопович Бахчанян; մայիսի 23, 1938 Խարկով, Ուկրաինա[4] - նոյեմբերի 12, 2009, Նյու Յորք, ԱՄՆ[5]), ազգությամբ հայ խորհրդային և ամերիկյան նկարիչ, գրող և արվեստագետ։ Համարվում է «ռուսական Ամերիկայի» կերպարվեստի առաջին դեմքը[6]։
Վահրիճ Բախչանյան | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մայիսի 23, 1938[1] |
| Ծննդավայր | Խարկով, ԽՍՀՄ |
| Վախճանվել է | նոյեմբերի 12, 2009[2][3] (71 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ |
| Քաղաքացիություն |  ԱՄՆ և  ԽՍՀՄ |
| Մասնագիտություն | նկարիչ, ծաղրանկարիչ, բանաստեղծ, գրող և կոնցեպտուալ արվեստագետ |
| Պարգևներ | |
 Vagrich Bakhchanyan Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն
խմբագրելԾնվել է հայ ընտանիքում, Խարկովում, որտեղ էլ սկսել է նկարել։ Զինծառայությունից հետո աշխատել է գործարաններում՝ որպես նկարիչ-ձևավորող[7]։ 1960-ականների կեսերին տեղափոխվել է Մոսկվա, աշխատել "Լիտերատուրնայա գազետայում"։ 1974 թվականին արտագաղթել է ԱՄՆ, այնտեղ տարել ակտիվ գործունեություն, համագործակցել Սերգեյ Դովլաթովի ու Ալեքսանդր Գենիսի հետ։ ԱՄՆ-ում Պյոտր Վայլի և Գենիսի հետ հրատարակել է «Յոթ օր» նեոդադաիստական հանդեսը[8]։
Բախչանյանի արվեստին բնորոշ են ստեղծագործական նոր տեխնիկաների ու ուղղությունների փնտրտուքը, նրան են պատկանում մի շարք աֆորիզմներ` «Մենք ծնված ենք, որպեսզի Կաֆկան եղելություն դարձնենք» և այլն։
Հայաստանում չի եղել և հայերեն շատ քիչ է իմացել, սակայն մեծ հետաքրքրություն է ունեցել Հայաստանի հանդեպ։ Հայտնի են նրա խոսքերը Մարտիրոս Սարյանի մասին. «Ոչ ոք ինձնից բացի այդպես չի հասկանում Սարյանին»[9]։
Էլեկտրական լարով կախվելով՝ ինքնասպան է եղել 2009 թ., վերջին կամքի համաձայն նրա աճյունը ցրել են Գեղամա լեռներում[10][11]։
2012 թ․ Նարեկացի արվեստի միության ցուցասրահում բացվեց Բախչանյանի առաջին անհատական ցուցահանդեսը Հայաստանում, որին ներկա էր Նյու Յորքից ժամանած նկարչի այրին՝ Իրինա Բախչանյանը։
2015 թ. Անդրեյ Զագդանսկին ստեղծեց «Վահրիճը և սև քառակուսին» ֆիլմ-կոլաժը։
Հավաքածուներ
խմբագրել- Ժամանակակից արվեստի թանգարան, Նյու Յորք
- Տրետյակովյան պատկերասրահ, Մոսկվա
- Պետական ռուսական թանգարան, Սանկտ Պետերբուրգ
- Էրմիտաժ, Սանկտ Պետերբուրգ
- Ժամանակակից արվեստի թանգարան, Երևան
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ http://www.rian.ru/culture/20091113/193313349.html
- ↑ Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
- ↑ Բախչանյանը Ֆուտուրում Արտ կայքում
- ↑ Умер Вагрич Бахчанян
- ↑ Վահրիճի քառակուսիները, Hraparak.am, 2017
- ↑ Նրա անունն էր Վահրիճ, Կամ՝ մի այլախոհի դիմանկարի էսքիզ
- ↑ 2009: Аксенов, Лосев, Бахчанян и Вайль как русские американцы
- ↑ [1]
- ↑ Vagrich and the Black Square
- ↑ «Вагрич и черный квадрат». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 2-ին.
Գրականություն
խմբագրել- Վահրիճ Բախչանյան։ Գեղարվեստական ալբոմ / Խմբ. և թարգմ.՝ Դավիթ Իսաջանյան, Երևան։ Նարեկացի արվեստի միություն, 2012, 30 էջ։
- Աշխարհի հայ նկարիչները․ Եր․, 2017, 128 էջ։
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Կենսագրություն Արխիվացված 2010-04-17 Wayback Machine
- Bakhchanyan at Paris-Art.com Արխիվացված 2008-09-05 Wayback Machine
- Բախչանյան Արխիվացված 2008-10-25 Wayback Machine
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վահրիճ Բախչանյան» հոդվածին։ |