Վալենտինա Տելեգինա
Վալենտինա Ֆյոդորովնա Տելեգինա (ռուս.՝ Валентина Фёдоровна Телегина, սեպտեմբերի 5, 1945, Ուրալսկ, Ղազախական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ - հոկտեմբերի 24, 2017, Բերեզնիկի, Պերմի երկրամաս, Ռուսաստան), խորհրդային ռուս բանաստեղծուհի, հրապարակախոս։ ԽՍՀՄ գրողների միության (1977) անդամ, Ռուսաստանի գրողների միության անդամ։ Դմիտրի Մամին-Սիբիրյակի մրցանակի դափնեկիր (2006)։
Վալենտինա Տելեգինա | |
|---|---|
| Ծնվել է | սեպտեմբերի 5, 1945 |
| Ծննդավայր | Ուրալսկ, Ղազախական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Վախճանվել է | հոկտեմբերի 24, 2017 (72 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Բերեզնիկի, Պերմի երկրամաս, Ռուսաստան |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծուհի և հրապարակախոս |
| Լեզու | ռուսերեն |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ և  Ռուսաստան |
| Կրթություն | Մաքսիմ Գորկու անվան գրականության ինստիտուտ (1972) |
| Անդամակցություն | ԽՍՀՄ Գրողների միություն և Ռուսաստանի գրողների միություն |
| Պարգևներ | |
Կենսագրություն
խմբագրելՎալենտինա Տելեգինան ծնվել է Ղազախստանի Ուրալսկ քաղաքի մերձակա գյուղերից մեկում, 1945 թվականի սեպտեմբերի 5-ին, որտեղ պատերազմի հենց սկզբում տարհանվել էր նրանց ընտանիքը։ Հայրն աշխատել է երկաթուղում, իսկ մայրը եղել է տնային տնտեսուհի և մեծացրել ինը երեխաներին։ Ընտանիքն ապել է փայտե բարաքում, աղքատ պայմաններում։ Ողնաշարի լուրջ հիվանդության պատճառով Վալենտինան մանկուց անընդհատ գտնվել է հիվանդանոցներում և առողջարաններում։ Հենց այդ ժամանակ էլ նա սկսել է գրել իր առաջին բանաստեղծական տողերը։ 5-րդ դասարանում գնացել է մարզային կենտրոն և անընդհատ գտնվել երկաթուղայինների երեխաների գիշերօթիկ դպրոցում[1]։
Նրա բանաստեղծությունները տասներեք տարեկան հասակում սկսել են տպագրվել «Пионерской правда»-ում և «Дружные ребята» ղազախական թերթում։ 8-րդ դասարանից ակտիվորեն հաճախել և մասնակցել է մարզային «Приуралье» թերթին կից գրական միավորման միջոցառումներին։ Երիտասարդ տարիքում մասնակցել է Ակտյուբինսկի քաղաքում կազմակերպվող երիտասարդ հեղինակների խորհրդակցություններին։
1963 թվականին, դպրոցն ավարտելուց հետո, մեկնել է Կոմի Հանրապետություն։ Այստեղ աշխատանքի է անցել որպես էքսպեդիտոր, այնուհետև աշխատել հանրապետության Գերագույն դատարանում որպես քարտուղար, այնուհետև տեղափոխվել է Վորկուտա և աշխատել որպես նոտար։ Աշխատել է նաև Վորկուտայի ժողովրդական դատարանում որպես արխիվավար, մալուխային և ռադիոհաղորդիչ մայրուղիներում, որպես տեխնիկ[2]։ 1967 թվականին մասնակցել է Կազանում կազմակերպված երիտասարդ գրողների համաժողովին։ Այդ համաժողովի ընթացքում մոսկվացի բանաստեղծ Ալեքսեյ Սմոլնիկովը համոզել է նրան սովորել Մաքսիմ Գորկու անվան գրականության ինստիտուտում, որը հաջողությամբ ավարտել է 1972 թվականին։ Սովորել է բանաստեղծ Լև Օշանինի մոտ և սերտ կապեր ունեցել բանաստեղծ Նիկոլայ Ռուբցովի հետ[3]։ 1969 թվականին լույս է տեսել նրա «Օշինդր» առաջին հեղինակային բանաստեղծությունների ժողովածուն[4]։
1972 թվականից ապրել է Պերմ քաղաքում։ Որպես գրական աշխատակից` համագործակցել է «Звезда» և «Большая Кама» թերթերի հետ։ 1976 թվականին «Современник» մոսկովյան հրատարակչությունը հրատարակել է նրա «Իմ արծաթափայլ բարդին» բանաստեղծությունների երկրորդ ժողովածուն։ 1977 թվականին ընդունվել է ԽՍՀՄ գրողների միության շարքերը։ Տելեգինան տասնչորս գրքերի և ժողովածուների հեղինակ է[5]։
2013 թվականին տեղափոխվել է որդու մոտ՝ Պերմի մարզի Բերեզնիկի քաղաք։ Մահացել է 2017 թվականի հոկտեմբերի 24-ին։
Մատենագիտություն
խմբագրելԲանաստեղծությունների ժողովածու
- Валентина Телегина "Полынь": стихи. – Сыктывкар: Коми книжное издательство, 1969.
- Валентина Телегина "Серебристый мой тополь": стихи. – М: Современник, 1976.
- Валентина Телегина "Притяжение": стихи. – Пермь: Книжное изд-во, 1979.
- Валентина Телегина "Зеленый август": стихи.– Пермь: Книжное изд-во, 1985.
- Валентина Телегина "Как хорошо начинается день": стихи. – Пермь: Книжное изд-во, 1987.
- Валентина Телегина "Маленький партизан, или Приключения Тоша из Кордуна": поэтический перевод с сербскохорватского. – Пермь: Книжное изд-во, 1989.
- Валентина Телегина "Звериный календарь": стихи. – Пермь: Изд-во Здравствуй, 1994.
- Валентина Телегина "Земной круговорот": стихи. – Оса: Росстани-на-Каме, 1995.
- Валентина Телегина "Ветреной ночью": стихи. – Пермь: Урал-пресс, 1995.
- Валентина Телегина "Однажды ясным днем": стихи. – Пермь, 2002.
- Валентина Телегина "Три цыпленка": поэтический перевод с коми-пермяцкого. – Кудымкар, 2003.
- Валентина Телегина "Таинственный словарь": стихи. – Пермь, 2005.
- Валентина Телегина "Богородская трава": стихи. – Пермь: Маматов, 2005.
- Валентина Телегина "Шел Егорка по пригорку". – СПб: Маматов, 2010.
Պարգևներ և մրցանակներ
խմբագրել- 2006 - Դմիտրի Մամին-Սիբիրյակի անվան մրցանակի դափնեկիր,
- 2006 - մշակույթի և արվեստի բնագավառում Պերմի երկրամասի մրցանակի դափնեկիր,
- 2007 - Ռուսաստանի Դաշնության մշակույթի նախարարության պատվոգիր,
- 2007 - ՌԴ մշակույթի աշխատողների արհմիության պատվոգիր,
- 2012 - Ֆեոդոր Դոստոևսկու I աստիճանի շքանշան,
- 2007 - «Աշխատանքի վետերան»։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ «Краткая биография - 18 Сентября 2015 - Персональный сайт». vtelegina.ucoz.net. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 4-ին.
- ↑ «Альманах Гостиный Двор - Телегина Валентина». orenlit.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 5-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 4-ին.
- ↑ «Сергей Кувшинов, Станислав Першин. Година русского поэта Валентины Телегиной. 2018-ОКТЯБРЬ-24 | "Душа хранит". Жизнь и поэзия Николая Рубцова». rubtsov-poetry.ru. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 4-ին.
- ↑ «Телегина Валентина Федоровна - Забытые имена Пермской губернии». www.fnperm.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 15-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 4-ին.
- ↑ «Валентина Телегина: Умейте радоваться жизни». Валентина Телегина. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 4-ին.