Վիքիպեդիա

Վադիմ Միխայլովիչ Մասսոն

Վադիմ Միխայլովիչ Մասսոն (մայիսի 3, 1929(1929-05-03), Տաշքենդ, Ուզբեկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ - փետրվարի 19, 2010(2010-02-19), Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսաստան), խորհրդային և ռուս գիտնական-հնագետ, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի նյութական մշակույթի պատմության ինստիտուտի ղեկավար (1982-1998)։ Կենտրոնական Ասիայի հնագիտության մասնագետ (Թուրքմենստան, Ուզբեկստան, Տաջիկստան, Ղրղզստան), նեոլիթի, էնեոլիթի, բրոնզի, վաղ երկաթի դարաշրջանի և անտիկ շրջանի միջին և Մերձավոր Արևելքի հնագետ է։

Վադիմ Միխայլովիչ Մասսոն
ռուս.՝ Вадим Михайлович Массон
Ծնվել էմայիսի 3, 1929(1929-05-03)
ԾննդավայրՏաշքենդ, Ուզբեկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Մահացել էփետրվարի 19, 2010(2010-02-19) (80 տարեկան)
Մահվան վայրՍանկտ Պետերբուրգ, Ռուսաստան
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ և  Ռուսաստան
Մայրենի լեզուռուսերեն
ԿրթությունՈւզբեկստանի ազգային համալսարան (1950)
Կոչումպրոֆեսոր
Գիտական աստիճանպատմական գիտությունների դոկտոր (1962)
Մասնագիտությունհնագետ և համալսարանի դասախոս
ԱշխատավայրՍանկտ Պետերբուրգի պետական համալսարանի պատմության ինստիտուտ
Պարգևներ և
մրցանակներ
«Շարաֆ» շքանշան
ՌԴ գիտության վաստակավոր գործիչ
և «Դանկ» մեդալ

Կյանք խմբագրել

1950 թվականին ավարտել է Միջինասիական պետական համալսարանի պատմության ֆակուլտետի հնագիտական բաժինը՝ միջինասիական հնագետ մասնագիտությամբ։ Այդ ժամանակ միջնասիական հնագիտության ամբիոնի վարիչ էր նրա հայրը ՝ ակադեմիկոս Միխայիլ Եվգենևիչ Մասսոնը։

1954 թ. պաշտպանել Է ԽՍՀՄ ԳԱ նյութական մշակույթի պատմության ինստիտուտի (ԻԻՄԿ) թեկնածուական ատենախոսություն "Դաղստանի հնագույն մշակույթը  (Պատմահնագիտական ակնարկներ)": Ատենախոսության պաշտպանությունից հետո աշխատանքի է ընդունվել Միջին Ասիայի և Կովկասի ճյուղերում։

1962 թվականին պաշտպանել է դոկտորական ատենախոսություն ՝ «Միջին Ասիայի հնագույն անցյալը» (հողագործության առաջացումից մինչև Ալեքսանդր Մակեդոնացու արշավանքը)։

1968 թվականին նշանակվել է ԻԻՄԿա Միջին Ասիայի և Կովկասի հատվածի ղեկավար, 1982 թվականին՝ ԻԿԿ-ի վարիչ և գիտական խորհրդի նախագահ։

Նա ՀՀ ԳԱԱ, Թուրքմենստանի գիտությունների ակադեմիայի, գերմանական հնագիտական ինստիտուտի (ԳԴՀ), միջին և Հեռավոր Արևելքի ինստիտուտի (Իտալիա) թղթակից անդամ էր, հնությունների Թագավորական միության պատվավոր անդամ (Մեծ Բրիտանիա), Դանիայի գիտությունների և գրականության թագավորական ակադեմիայի անդամ։ Թուրքմենստանի նախագահի մշակութային հարցերով խորհրդական, Թուրքմենստանի ժողովուրդների մշակութային ժառանգության միջազգային ինստիտուտի գիտական խորհրդի նախագահ, Մահթումկուլիի (Թուրքմենստան) անվան մրցանակի դափնեկիր։ 1999 թ. ապրիլին Տաջիկստանի Հանրապետության կառավարության կողմից պարգևատրվել է «Շարաֆ» շքանշանով։

Թաղված է Սանկտ-Պետերբուրգի հյուսիսային գերեզմանատանը[1]։

Գիտական աշխատանքներ խմբագրել

Հեղինակ և համահեղինակ է ավելի քան 32 մենագրությունների և 500 հոդվածների (հրատարակվել է Ռուսաստանում, Մեծ Բրիտանիայում, Գերմանիայում, Ճապոնիայում, Իտալիայում և այլն)։

  • Первые цивилизации[2]
  • История Древнего Востока[3]
  • Древний Кыргызстан: процессы культурогенеза и культурное наследие
  • Денежное хозяйство Средней Азии по нумизматическим данным
  • Диалектика традиций и инноваций и исторический процесс в древней Бактрии

Հիմնական աշխատանքներ

  • Древнеземледельческая культура Маргианы / АН СССР. ИИМК. М.; Л.: Изд-во АН СССР, 1959—216 с.: ил. — (МИА. № 73).
  • История Афганистана: В 2-х т. Т. 1. С древнейших времен до начала XVI в. / АН СССР. ИНА. — М.: Наука, 1964—464 с.: ил., карт. — Библиогр.: с. 383—406. (Совместно с В. А. Ромодиным)
  • Средняя Азия и Древний Восток. / АН СССР. ЛОИА. — Л.: Наука, 1964—467 с.: ил., карт.
  • История Афганистана: В 2-х т. Т. 2. Афганистан в новое время / АН СССР. ИНА. — М.: Наука, 1965—552 с.: ил., карт. — Библиогр.: с. 479—498.
  • Страна тысячи городов. — М.: Наука, 1966.
  • Средняя Азия в эпоху камня и бронзы / АН СССР ИА. — М.; Л.: Наука, 1966—290 с.: ил., карт. (Совместно с М. П. Грязновым, Ю. А. Заднепровским. А. М. Мандельштамом, А. П. Окладниковым, И. Н. Хлопиным)
  • Возникновение и развитие земледелия / АН СССР. ИА. — М.: Наука, 1967—232 с.: ил, карт. — Библиогр.: с. 228—231. (Совместно с А. В. Кирьяновым, И. Т. Кругликовой).
  • Раскопки на Алтын-депе в 1969 г. / АН СССР. ЛОИА; АН ТуркмССР. — Ашхабад: Ылым, 1970 — 24 с: ил. — (Материалы ЮТАКЭ; Вып. 3). — Рез. англ. — Библиогр.: с. 22.
  • Поселение Джейтун: (Проблема становления производящей экономики) / АН СССР. ИА. — Л.: Наука, 1971—208 с.: ил. — (МИА; № 180)
  • Каракумы: заря цивилизации / АН СССР. — М.: Наука, 1972—166 с.: ил., карт. — (Сер. «Из истории мировой культуры»). (Совместно с В. И Сарианиди)
  • Среднеазиатская терракота эпохи бронзы: Опыт классификации и интерпретации / АН СССР. Отд-ние ист. ИВ. — М.: Наука, 1973—209 с., 22 л. ил.: ил. — (Культура народов Востока; Материалы и исслед.). — Библиогр.: с. 196—202. (Совместно с В. И Сарианиди)
  • Экономика и социальный строй древних обществ: (В свете данных археологии) / АН СССР. ИА.- Л.: Наука, 1976—192 с.: ил.
  • Алтын-депе / АН ТуркмССР. — Л.: Наука, 1981—176 с., 2 л. ил.: ил. — (ТЮТАКЭ; Т. 18). — Рез. англ. — Библиогр.: с. 166—172.
  • Энеолит СССР / АН СССР. ИА. — М.: Наука, 1982—360 с.: ил., карт. — (Археология СССР. [Т. 4]). — Библиогр.: с. 334—347. (Совместно с Н. Я Мерпертом, Р. М. Мунчаевым. Е. К. Черныш)
  • Старая Ниса — резиденция парфянских царей / АН СССР. ИА; ООПИК Туркм. — Л: Наука, 1985 — 12 с: ил.
  • Первые цивилизации / АН СССР. ЛОИА. — Л.: Наука, 1989—276 с: ил., карт. — Рез. англ. — Библиогр.: с. 259—271.
  • Исторические реконструкции в археологии / АН КиргССР. ИИ. — Фрунзе: Илим, 1990 — 94 с.: ил., карт. — Библиогр.: с. 90-93.
  • Мерв — столица Маргианы. — Мары, 1991 — 73 с.
  • Древности Саяногорска / РАН. ИИМК. — СПб., 1994 — 23 с., 2 л. ил. — Рез. англ. (Совместно с М. Н. Пшеницыной).
  • Бухара в истории Узбекистана. — Бухара, 1995 — 52 с. — Рус., узб. — (Б-ка из сер. «Бухара и мировая культура»).
  • Исторические реконструкции в археологии: Изд. 2-е, доп. / РАН. ИИМК; СамарГПУ. — Самара, 1996—101 с.: ил. — Библиогр.: с. 98-101.
  • Палеолитическое общество Восточной Европы: (Вопросы палеоэкономики, культурогенеза и социогенеза) / РАН. ИИМК. — СПб., 1996 — 72 с.: ил. — (Археол. изыскания; Вып. 35). — Библиогр.: с. 64-68.
  • Институт истории материальной культуры: (Краткая история учреждения, научные достижения) / РАН. ИИМК. — СПб., 1997 — 40 с.: 4 л. ил
  • Культурогенез древней Центральной Азии. — СПб.: Изд-во СПбГУ, 2006. — ISBN 978-5-8465-0104-1

Մասնավորապես, պրոֆեսոր Մասսոնը «Ռուհանամա» գրքի գլխավոր փորձագետներից մեկն է։[1](չաշխատող հղում).

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ Невский мемориал
  2. ↑ Первые цивилизации
  3. ↑ История Древнего Востока

Գրականություն խմբագրել

  • Взаимодействие древних культур и цивилизаций: в честь юбилея В. М. Массона. СПб., 2000;
  • В. М. Массон: биобиблиографический указатель. 2-е изд. Бишкек, 2002;
  • Кирчо Л. Б. В. М. Массон: первооткрыватель, исследователь, организатор науки (опыт периодизации научной деятельности) // Записки Восточного отделения Российского Археологического общества. Новая сер. СПб., 2006. Т. 2 (27).

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Նախորդող՝
Гурина, Нина Николаевна
(как заведующая ЛО Института археологии) 		директор ИИМК РАН
1982—1998 		Հաջորդող՝
Носов, Евгений Николаевич
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Վադիմ_Միխայլովիչ_Մասսոն&oldid=9040320» էջից