Հարգադրոշմ
Հարգադրոշմ, պաշտոնական նշան կամ նշանների շարք, որը դրվում է մետաղից պատրաստված իրերի վրա՝ հիմնականում ազնիվ մետաղների պարունակությունը հաստատելու համար, ինչպիսիք են պլատինը, ոսկին, արծաթը և որոշ երկրներում՝ պալադիում։ Դրոշմը մետաղի որոշակի մաքրության կամ հարգի երաշխիքն է, որը որոշվում է մետաղի փորձարկումով: Հաճախ բնորոշ նշանները ներառում են նաև ամսաթիվ[1]։
Տարբերակում
Հարգադրոշմը հաճախ շփոթում են «ապրանքանիշի» հետ։ Հարգադրոշմը արտադրողի նշանը չէ, որովի տարբերում է իր արտադրանքը այլ արտադրողի արտադրանքից։ Օրինակ՝ «925» կնիքն ինքնին պիտակ չէ, այլ հարգի նշանն է:
Հատկանշման նախադրյալները
Շատ ազգեր պահանջում են, որպես պաշտոնական պիտակավորման նախապայման, որ արտադրողը կամ հովանավորն ինքը նշի ապրանքի վրա պատասխանատվության և հարգի նշանը։ Պատասխանատվության նշանները պահանջվում են նաև ԱՄՆ-ում։ Այնուամենայնիվ, տարբերանշանների պաշտոնական սխեմա ունեցող երկրներում նշանը կիրառվում է միայն այն բանից հետո, երբ ապրանքը փորձարկվել է, որպեսզի որոշվի, որ դրա մաքրությունը համապատասխանում է ոչ միայն օրենքով սահմանված չափանիշներին, այլև մետաղի պարունակության վերաբերյալ արտադրողի պահանջներին:
Համակարգեր
Որոշ երկրներում, օրինակ՝ Մեծ Բրիտանիայում, հարգադրոշմը կազմված է մի քանի տարրերից, այդ թվում՝ մետաղի տեսակի նշանը, արտադրողի/հովանավորի նշանը և նշման տարեթիվը: Անգլիայում նշման տարին սկսվում է մայիսի 19-ին՝ ոսկու և արծաթագործների հովանավոր սուրբ Դունստանի տոնը։ Այլ երկրներում, օրինակ՝ Լեհաստանում, հարգադրոշմը մետաղի և հարգի մասին վկայող մեկ նշան է, որը լրացվում է պատասխանատվության նշանով (հովանավորի նշան՝ Մեծ Բրիտանիայում): «Թանկարժեք մետաղական իրերի հարգի վերահսկման և դրոշմման մասին» Վիեննայի կոնվենցիայի փորձաքննության գրասենյակը կարող է նաև տեղադրել լրացուցիչ, ընտրովի, բայց պաշտոնական նշաններ: Դրանք կարող են մեղմացնել ներմուծման պարտավորությունները ստորագրող երկրների միջև։ Կոնվենցիան ստորագրող երկրներից յուրաքանչյուրն ունի մեկ ներկայացուցչական նշան, այն պետք է դրվի Կոնվենցիայի նշանի կողքին, որը ներկայացնում է մետաղը և դրա հարգը:
Պատմություն
Հին բյուզանդական նշաններ
Թանկարժեք մետաղների հսկողությունը կամ ստուգումը փորձաքննության և մակնշման հնագույն հասկացություն էր՝ ստուգման դրոշմանիշերի (դակիչ նշանների) միջոցով։ Հատկանշական նշանների օգտագործումը, սկզբում արծաթի վրա, երկար պատմություն ունի, որը սկսվում է մ.թ. 4-րդ դարից. կան ապացույցներ, որ արծաթե ձուլակտորները նշված են Օգոստինիանոս կայսեր իշխանության ներքո մոտ մ.թ. 350 թվականին, և ներկայացնում է սպառողների պաշտպանության ամենահին հայտնի ձևը: Այս ժամանակաշրջանի բյուզանդական արծաթի վրա հայտնաբերվել է հինգ նշաններից բաղկացած մի շարք կամ համակարգ, թեև դրանց մեկնաբանության հարցը դեռևս ամբողջությամբ լուծված չէ[2]։
Ուշ միջնադար
Ուշ միջնադարից սկսած՝ հարգադրոշմավորումն իրականացվում էր տեղական ինքնակառավարման մարմինների կողմից՝ լիազորված գնահատողների միջոցով: Այս փորձարարները պետության հովանու ներքո ուսումնասիրել են թանկարժեք մետաղյա առարկաները, նախքան դրանք հանրային վաճառքի առաջադրելը: Արհեստագործական գիլդիաների շրջանում լիազորված քննողի նշանն էր «վարպետի նշանը», որը հաճախ բաղկացած էր նրա անվան սկզբնատառերից և/կամ ոսկեգործի կամ արծաթագործի զինանշանից։ Ժամանակին ոչ մի տարբերություն չկար արծաթագործների և ոսկեգործների միջև, որոնք բոլորն էլ կոչվում էին orfèvres (ֆրանսերեն՝ ոսկեգործ)։ Վարպետ արհեստավորը պատասխանատու էր իր ատելյեի կամ արհեստանոցից դուրս եկած աշխատանքի որակի համար՝ անկախ նրանից, թե ով է պատրաստել իրը։ Հետևաբար պատասխանատվության նշանն այսօր էլ ֆրանսերենում հայտնի է որպես le poinçon de maître, բառացիորեն «ստեղծողի բռունցքը»։ Այս շրջանում հարգը քիչ թե շատ ստանդարտացված էր Ֆրանսիայում և Անգլիայում, ոսկու համար՝ 20 կարատ, իսկ արծաթի համար՝ 12-13 լոտ (75%-81%)։ սակայն չափորոշիչները կարող էին միայն մասամբ կիրառվել՝ ճշգրիտ վերլուծական գործիքների և տեխնիկայի բացակայության պատճառով:
Ֆրանսիա
Հարգադրոշմումը սպառողների պաշտպանության Եվրոպայի ամենավաղ ձևերից է: Եվրոպայում ժամանակակից հարգադրոշմը առաջին անգամ հայտնվում է Ֆրանսիայում՝ 1260 թվականի Գոլդսմիթսի կանոնադրությամբ[3], որը հրապարակվել է Փարիզի պրովոստ Էթյեն Բուալոյի օրոք՝ Լյուդովիկոս IX թագավորի համար։ Այսպիսով, հաստատվեց արծաթի չափանիշ: 1275 թվականին Ֆիլիպ III թագավորը հրամանագրով սահմանեց արծաթագործության համար նախատեսված նշանը, ինչպես նաև հատուկ նշաններ յուրաքանչյուր համայնքի դարբնագործների համար: 1313 թվականին նրա իրավահաջորդը՝ Ֆիլիպ IV-ը ընդլայնեց նշանների օգտագործումը ոսկյա գործերում:
Անգլիա
1300 թվականին Անգլիայի թագավոր Էդուարդ I-ը օրենք ընդունեց, որը պահանջում էր, որ բոլոր արծաթյա իրերը պետք է համապատասխանեն արծաթե ստանդարտին (92,5% մաքուր արծաթ) և այդ առումով պետք է գնահատվեն «արհեստի պահապանների» կողմից, որոնք այնուհետև ապրանքը կնշեն ընձառյուծի գլխի նշանով։ 1327 թվականին Անգլիայի թագավոր Էդուարդ III-ը կանոնադրություն է շնորհում Գոլդսմիթների ընկերությանը՝ նշանավորելով ընկերության պաշտոնական գոյության սկիզբը։ Այս կազմակերպության գլխամասային գրասենյակը գտնվում էր Լոնդոնում՝ Goldsmiths' Hall-ում, որտեղից էլ առաջացել է անգլերեն «hallmark» եզրը[4]: Մեծ Բրիտանիայում hallmark տերմինի օգտագործումն առաջին անգամ գրանցվել է 1721 թվականին, իսկ ավելի ընդհանուր իմաստով՝ որպես «որակի նշան» 1864 թվականին[5]:
Արտաքին հղումներ
- Online Encyclopedia of Silver Marks, Hallmarks & Maker's Marks
- Gold hallmark identification wizard
- List of basic hallmarks from various countries (archived 26 October 2015)
- Hallmarks on the internet
- More complete list of UK hallmarks past and present
- Hallmark Convention
- Silver Hallmark Encyclopedia (Արխիվացված 2016-03-02 Wayback Machine)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հարգադրոշմ» հոդվածին։ |
Ծանոթագրություններ
- ↑ Jackson, C.J. (1921). English Goldsmiths and Their Marks: A History of the Goldsmiths and Plate Workers of England, Scotland, and Ireland; with Over Thirteen Thousand Marks Reproduced in Facsimile from Authentic Examples of Plate and Tables of Date-letters and Other Hall-marks Used in the Essay Offices of the United Kingdom. George Horace Lorimer Library. Macmillan. էջ 57. Վերցված է 2023-10-15-ին.
- ↑ Dodd, Erica Cruikshank (1961). Byzantine Silver Stamps. Dumbarton Oaks Studies. Vol. 7. J.P.C. Kent (excursus on the comes sacrarum largitionum). Washington: Dumbarton Oaks Research Library and Collection. էջեր 23–35. OCLC 1705103.
Compare: Dubler, Anne-Marie (27 November 2008). «Edelmetalle». Historisches Lexikon der Schweiz (գերմաներեն). Արխիվացված օրիգինալից 17 January 2019-ին. Վերցված է 16 January 2019-ին. - ↑ «Gallica -». visualiseur.bnf.fr. Արխիվացված օրիգինալից 2018-05-22-ին. Վերցված է 2008-06-10-ին.
- ↑ «Hallmark». Dictionary.com. Արխիվացված օրիգինալից 24 September 2017-ին. Վերցված է 2 October 2017-ին.
- ↑ «Online Etymology Dictionary». Etymonline.com. Արխիվացված օրիգինալից 2012-10-13-ին. Վերցված է 2011-12-11-ին.