Գոթական ճանապարհ (Սլովակիա)
Գոթական ճանապարհ ( սլովակ.՝ Gotická cesta), թեմատիկ մշակութային, զբոսաշրջային, կրթական թեմատիկ երթուղի է Սլովակիայում, որը ներառում է չորս երթուղիներ Գեմերի և Մալոհոնտի պատմական շրջաններում[1]:
Այն միավորում է միջնադարյան, հատկապես գյուղական բնույթի կարևոր սրբազան հուշարձաններ, որոնք միջնադարյան որմնանկարչության առկայության շնորհիվ միջազգային նշանակություն ունեն։ Շրջանի ամենանշանակալի սրբազան հուշարձանները կապող գրեթե 650 կմ երկարությամբ երթուղին անցնում է 33 բնակավայրով (9 քաղաք և 24 գյուղ)։ Գոթական ճանապարհի եկեղեցիներից 12-ը ներառվել են Եվրոպական ժառանգության ցանկում 2022 թվականին՝ որպես միջնադարյան պատերի նկարներ Գեմերում և Մալոհոնտում[2]:
Այն շահագործվում է Հենկո բնակավայրում հիմնված Գոթական ճանապարհ քաղաքացիական ասոցիացիայի կողմից: Ի լրումն տարածաշրջանում զբոսաշրջության խթանման[3], ասոցիացիայի նպատակն է գործել ի շահ հուշարձանների։ Նրա անդամներն են հուշարձանների պահպանությամբ զբաղվող փորձագետներ, հուշարձանները հյուրընկալող բնակավայրերի տեղական ինքնակառավարման մարմինները, դրանց պատկան եկեղեցիները, իսկ վերջերս՝ հիմնականում ճարտարապետության և պատմության ուսանողներ Բրատիսլավայից[4]:
Այդ նպատակով 2018 թվականին սլովակերենով հրատարակվել է թղթային քարտեզ, իսկ 2019 թվականին՝ հունգարերեն, որոնք անվճար տրամադրվում են եկեղեցիներին և տուրիստական տեղեկատվական գրասենյակներին: 2020 թվականից հասանելի է նաև ինտերակտիվ էլեկտրոնային քարտեզը[5]։ Եկեղեցիներ այցելող հունգարացի զբոսաշրջիկների թիվը երբեմն գերազանցում է սլովակների թվին[6]:
Պատմություն
Գոթական ճանապարհ քաղաքացիական ասոցիացիան ստեղծվել է 2007 թվականի նոյեմբերի 11- ին և գրանցվել 2008 թվականի հունվարին: Դրան նախորդել էր Ռոզնյոյի հուշարձանների և Տարածաշրջանային զարգացման գործակալության մի քանի տարվա համագործակցությունը[7], ուստի գոթական ճանապարհն ինքն արդեն ստեղծվել էր 1996 թվականին[8]: 2008-2010 թվականներին, միջսահմանային ծրագրի շրջանակներում, Բորսոդ-Աբաույ- Զեմպլեն մարզի և Իգլոյի քաղաքապետարանները աջակցություն են ստացել թեմատիկ երթուղիների (ներառյալ գոթական ճանապարհը) և ծրագրային փաթեթների մշակման համար[9]:
2017 թվականին Հենկոյի եկեղեցում կազմակերպվել է «յոթ պահակ» նախագիծը։ 2018 թվականին, նախագիծը կրկնելուց բացի, նրանք կազմակերպել են նաև «Գոթական ճանապարհի հուշարձանների մասին վերջին բացահայտումները» խորագրով գիտաժողով և ստեղծել «Գոթական ճանապարհը բաց» ամենամյա մինի փառատոն[10] և երկու տարին մեկ՝ «Գոթական ճանապարհ՝ մշակույթի և ժառանգության խաչմերուկ» մասնագիտական կոնֆերանս[11]։
2019 թվականին Բերդարկա և Ռեստեր բնակավայրերը հյուրընկալել են «Գոթական ճանապարհի պահապանները» նախագիծը, բացի այդ, հունգարերենով հրապարակվել է երթուղու քարտեզը, լրացուցիչ ընտրված եկեղեցիների մասին թռուցիկներ են հրապարակվել, իսկ Բաց գոթական ճանապարհը հիմնականում կենտրոնացել է Բեբեկների ազնվական ընտանիքի կալվածքներում կառուցված ռեֆորմացիոն եկեղեցիների վրա[12]։ 2020 թվականին համաժողովը կազմակերպվել է չորրորդ անգամ, և տասներեք եկեղեցի բացվել է այցելուների համար «Գոթական ճանապարհը բաց» միջոցառման ժամանակ[13]:
Վայրեր
.jpg)
Երթուղին կենտրոնացած է սուրբ հուշարձանների վրա, որոնք կազմակերպվել են չորս շրջագայությունների Գյոմոր-Քիշոնտ շրջանում: Այնուամենայնիվ, «Գոթական ճանապարհ» էլեկտրոնային քարտեզի վրա նշված են նաև այլ տեսարժան վայրեր։
Ռոժնյոյի օկրուգ
- Lipovník (Լիպովնիկ), Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ եկեղեցի
- Slavec (Սլավեց), ռեֆորմացիոն եկեղեցի
- Silica (Սիլիկա), ռեֆորմացիոն եկեղեցի
- Brzotín (Բրզոտին), ռեֆորմացիոն եկեղեցի
- Rožňava (Ռոզնավա), Մարիամ Աստվածածնի Վերափոխման տաճար
- Dobšiná (Դոբշինա), լյութերական եկեղեցի
- Henckovce (Հենկովցի), Բոլոր Սրբերի Եկեղեցի[14]
- Rejdová (Ռեյդովա), լյութերական եկեղեցի
- Rakovnica (Ռակովնիցա), Մարիամ Մագդաղենացի եկեղեցի
- Krásnohorské Podhradie (Կրասնոհորսկե Պոդհրադիե), Բոլոր Սրբերի եկեղեցի [15]:
Շտիտնիկի օկրուգ
- Plešivec (Պլեշիվեց), ռեֆորմացիոն եկեղեցի
- Koceľovce (Կոցելյովցե), լյութերական եկեղեցի
- Štítnik (Շտիտնիկ), ավետարանական եկեղեցի
- Ochtiná (Օչտինա), լյութերական եկեղեցի
- Brdárka (Բրդարկա), ավետարանական եկեղեցի
- Roštár (Ռոշտար), լյութերական եկեղեցի[16]:
Ելշավսկի օկրուգ
- Ratková (Ռակովա), լյութերական եկեղեցի
- Rybník (Ռուբնիկ), լյութերական եկեղեցի
- Kameňany (Կամենյանի), լյութերական եկեղեցի
- Šivetice (Շիվետիցե), Անտիոքի Սուրբ Մարգարիտի ռոտոնդա
- Rákoš (Ռյակոշ), Սուրբ Երրորդություն եկեղեցի
- Chyžné (Չիժնյե), Ավետման եկեղեցի[17]
- Revúca (Ռեվյուցա), Սուրբ Լոուրենս եկեղեցի[18]:
Ռիմավսկի օկրուգ
- Malé Teriakovce (Մալե Տերիակովցե), լյութերական եկեղեցի
- Žíp (Ժիպ), ռեֆորմացիոն եկեղեցի
- Kraskovo (Կրասկովո), լյութերական եկեղեցի
- Rimavská Baňa (Ռիմավսկա Բանա), լյութերական եկեղեցի
- Kyjatice (Կյատիկե), լյութերական եկեղեցի
- Rimavské Brezovo (Ռիմավսկի Բրեզովո), լյութերական եկեղեցի[19]
- Rimavské Janovce (Ռիմավսկի Յանովցե), Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ եկեղեցի:
Այլ տեսարժանություններ
- Արդյունաբերական և տեխնիկական պատմական հուշարձաններ
- Դղյակ
- Ամրոցներ, առանձնատներ
- Արտասովորություն
- Բնական տեսարժան վայրեր
- Թանգարաններ
Քարտեզի վրա ցուցադրված են նաև հունգարական հուշարձանները և տեսարժան վայրերը. Սուրբ Սիմոն և Հուդա Առաքյալների եկեղեցին Օզդում, Գյոմոր թանգարանը Պուտնոկում, ռեֆորմացիան եկեղեցին Ռագալի և Զուբոգի քաղաքներում, Սալոննայի եկեղեցին, Սուրբ Պողոսի վանքը Մարտոնի քաղաքում, Շադվարի ավերակները և Ագտելեկ Բարադլա քարանձավը[20]:
Արտաքին հղումներ
- Պաշտոնական կայք (սլովակերեն)
- Գոթական ճանապարհ, Facebook
- Գոմորի և Կիշոնտի քարտեզ, Գոթական ճանապարհի քաղաքացիական ասոցիացիա (սլովակերեն)
- Նախորդ կայքը Archive copy Wayback Machine-ի միջոցով:
- Գոմորի հիշողությունների որոնում գոթական ճանապարհի երկայնքով, Műemlékem.hu (magyar)
- «A Gótikus út, mely ki tudja, hová vezet...» (magyar). Új Szó. 20050813. Վերցված է 20210402-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
- ↑ «Gotická cesta». Za horami, za dolami v Banskobystrickom kraji (սլովակերեն). Վերցված է 2024-04-20-ին.
- ↑ «Stredoveké nástenné maľby na Gemeri a v Malohonte sa zaradili do prestížnej spoločnosti lokalít Európskeho dedičstva». www.pamiatky.sk (սլովակերեն). 2022-04-28. Վերցված է 2024-04-20-ին.
- ↑ «Már magyarul is elérhető a Gótikus út térképe, mutatjuk az online változatot!» (magyar). Vasárnap. 20200821. Վերցված է 20210402-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «O nás» (szlovák). Gótikus út. Վերցված է 20210402-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «Mapa Gemera a Malohontu združenia Gotická cesta – Google Իմ քարտեզները». Google My Maps. Վերցված է 2024-04-20-ին.
- ↑ «Már magyarul is elérhető a Gótikus út térképe, mutatjuk az online változatot!» (magyar). Vasárnap. 20200821. Վերցված է 20210402-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «O nás» (szlovák). Gótikus út. Վերցված է 20210402-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «Gótikus út (Gotická cesta)» (magyar). Travel to Slovakia. 2015. Վերցված է 20210402-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Bódi Ágnes (20101010). «A gótikus úton Borsodtól Gömörig» (magyar). Turizmus Online. Վերցված է 20210402-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «Takáto bola Gotická cesta otvorená 2022 – Gotická cesta» (սլովակերեն). 2022-08-18. Վերցված է 2024-04-20-ին.
- ↑ «Aká bola konferencia Gotická Cesta – Križovatka kultúry a dedičstva – Gotická cesta» (սլովակերեն). 2022-08-30. Վերցված է 2024-04-20-ին.
- ↑ «Plešivec, kostol ref. cirkvi – Gotická cesta» (սլովակերեն). 2018-10-22. Վերցված է 2024-04-20-ին.
- ↑ «O nás» (szlovák). Gótikus út. Վերցված է 20210402-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «Rožňavský okruh» (szlovák). Gótikus út. Վերցված է 20210402-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «Gömör és Kishont, a Gótikus Út Polgári Társulás térképe» (szlovák). Gótikus Út Polgári Társulás. Վերցված է 20210402-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «Štítnický okruh» (szlovák). Gótikus út. Վերցված է 20210402-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «Jelšavský okruh» (szlovák). Gótikus út. Վերցված է 20210402-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «Gömör és Kishont, a Gótikus Út Polgári Társulás térképe» (szlovák). Gótikus Út Polgári Társulás. Վերցված է 20210402-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «Rimavský okruh» (szlovák). Gótikus út. Վերցված է 20210402-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «Gömör és Kishont, a Gótikus Út Polgári Társulás térképe» (szlovák). Gótikus Út Polgári Társulás. Վերցված է 20210402-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)