Հետաքրքրաշարժ մաթեմատիկա

Հետաքրքրաշարժ մաթեմատիկա, զվարճալի մաթեմատիկա, մաթեմատիկական զվարճանք՝ ուղղություններ և թեմաներ մաթեմատիկայում, որոնք ավելի շատ նախատեսված են հանգստի, ժամանցի, ինքնակրթության և մաթեմատիկայի մասսայականացման համար, քան մասնագիտական մաթեմատիկական գործունեության համար։ Զվարճալի մաթեմատիկայի «հիմնական լսարանը» մաթեմատիկա սովորողներն են, սիրողական մակարդակում ուսումնասիրողները, ինչպես նաև մասնագետները, ովքեր զբաղվում են հետաքրքրաշարժ մաթեմատիկայի մշակմամբ ու հետազոտմամբ։ Հետաքրքրաշարժ մաթեմատիկայի բնորոշ գծերից մեկը մաթեմատիկական հանելուկների և խաղերի օգտագործումն է։

Հետաքրքրաշարժ մաթեմատիկայի շատ բաժիններ չեն պահանջում խորը մաթեմատիկական գիտելիքներ։ Հետաքրքրաշարժ մաթեմատիկան հաճախ նախատեսված է երեխաների և չպատրաստված մեծահասակների համար, այն կոչված է խրախուսելու մաթեմատիկայի հետագա ուսումնասիրությունը։

Թեմաներ

Երկրաչափական ֆրակտալ

Մոգական քառակուսի

Խաղ «Կյանք»

Հետաքրքրաշարժ մաթեմատիկայի առավել հայտնի թեմաներից են մոգական քառակուսիները, ֆրակտալները, տրամաբանական գլուխկոտրուկները և մաթեմատիկական խնդիրները՝ շախմատի տախտակի վրա, բայց մաթեմատիկայի այս ոլորտը ներառում է նաև է գեղագիտություն ու մաթեմատիկաական մշակույթ, ոչ սովորական ու զարմանալի պատմություններ, մաթեմատիկական համընկնումներ և մաթեմատիկների կենսագրություն։

Մաթեմատիկական խաղեր

Մաթեմատիկական խաղեր՝ երկու կամ ավելի խաղացողներով խաղեր են, որոնց կանոնները, ռազմավարությունը և հաղթությունը ներկայացվում է մաթեմատիկայի միջոցով։ Օրինակ՝ մանկալան մաթեմատիկական խաղ է, քանի որ մաթեմատիկոսները կարող են այն դիտարկել խաղերի կոմբինացիոն տեսության տեսանկյունից, բայց այն խաղալու համար պարտադիր չէ մաթեմատիկոս լինել։

Մաթեմատիկական գլուխկոտրուկներ

Մաթեմատիկական գլուխկոտրուկները լուծելու համար պահանջում է մաթեմատիկայի ներգրավում։ Նրանք ունեն յուրահատուկ կանոններ, ինչպես երկու կամ ավելի խաղացողներով խաղերը, բայց գլուխկոտրուկը սովորաբար չի ենթադրում խաղացողների միջև մրցակցություն, փոխարենը խաղացողը պետք է ստանա որոշակի պայմանների բավարարող լուծում։

Տրամաբանական գլուխկոտրուկները հանդիսանում են մաթեմատիկական գլուխկոտրուկների տարածված տեսակ։ «Կյանք» խաղը նույնպես համարվում է մաթեմատիկական գլուխկոտրուկ, չնայած խաղացողը դնում է միայն նախնական պայմանները։ Քանի որ գլուխկոտրուկները հաճախ ներառում կամ պահանջում են խաղային հնարավորություններ կամ խաղային մտածողություն, մաթեմատիկական գլուխկոտրուկները երբեմն անվանում են նաև մաթեմատիկական խաղեր։

Հետաքրքրաշարժ մաթեմատիկայի հայտի տեսակներից է՝ մաթեմատիկական սոփեստությունները։

Ֆիլմագրություն

• «Բժիշկ Ով» գիտաֆանտաստիկ սերիալի 42-րդ դրվագում Բժիշկը ավարտում է «Երջանիկ պարզ թվեր»-ի շարքը։ Ապա նա դժգոհում է, որ դպրոցը դադարել է սովորեցնել հետաքրքրաշարժ մաթեմատիկա։

Աշխատություններ

• Ասպերգեր համախտանիշով տղայի մասին «Խորհրդավոր գիշերային շան սպանություն»-ը գրքում քննարկվում են բազմաթիվ մաթեմատիկական խաղեր ու գլուխկոտրուկներ։

Գրականություն

• Журнал Eureka — одно из старейших изданий в области занимательной математики (1939 год). Среди его авторов были такие знаменитые математики, как Мартин Гарднер, Джон Хортон Конвей, Роджер Пенроуз, Иэн Николас Стюарт, Тимоти Гауэрс, Стивен Хокинг и Поль Дирак.
• Angela Newing The Lighter Side of Mathematics: Proceedings of the Eugène Strens Memorial Conference on Recreational Mathematics and Its History / Richard K. Guy, Robert E. Woodrow. — Cambridge University Press, 1994. — ISBN 9780883855164
• У. Болл, Г. Коксетер Математические эссе и развлечения. — Москва: Мир, 1986.
• Генри Э. Дьюдени Пятьсот двадцать головоломок. — Москва: Мир, 1975.
• Сэм Лойд Самые знаменитые головоломки мира. — Москва: АСТ, 1999. — ISBN 5-237-02034-8
• Реймонд М. Смаллиан Принцесса или тигр?. — Москва: Мир, 1985.
• Мартин Гарднер Математические головоломки и развлечения. — Москва: Мир, 1999. — ISBN 5-03-003340-8
• Мартин Гарднер Математические досуги. — Москва: Мир, 1972. — ISBN 5-03-003340-8
• Мартин Гарднер Математические новеллы. — Москва: Мир, 1974.
• Голомб С.В Полимино = Polyominoes / Пер. с англ. В. Фирсова. Предисл. и ред. И. Яглома. — М.: Мир, 1975. — 207 с.
• Георгий Гамов, Марвин Стерн Занимательная математика = Puzzle-Math / Перевод с английского Ю. А. Данилова, рисунки Ребекки Файлз, графика Георгия Гамова. — Ижевск: НИЦ Регулярная и хаотическая динамика, 2001. — 88 с. — ISBN 5-7029-0341-2
• И. Константинов О пользе бесполезного // Наука и жизнь. — 1997. — В. 12. — С. 142—144.
• Спивак А. В. Тысяча и одна задача по математике. — 9-е. изд. — М.: Просвещение, 2019.
• Васильев Н. Б., Савин А. П., Егоров А. А. Избранные олимпиадные задачи. — М.: Бюро Квантум, 2007
• «alpha – Mathematische Schülerzeitschrift»^[de] - немецкоязычный математический журнал для студентов. Издавался в ГДР с 1967 по 2001 год.

Արտաքին հղումներ

• David Singmaster. «Chronology of Recreational Mathematics». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
• David Singmaster. «Queries on Russian sources in recreational mathematics». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 4-ին.
• David Singmaster. «Queries on oriental sources in recreational mathematics». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 4-ին.
• Mario Velucchi. «Mathematics and Recreational Mathematics». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 4-ին.
• Игры разума — Главная страница
• Загадки и головоломки Արխիվացված 2010-08-13 Wayback Machine
• Recreational Mathematics from MathWorld at Wolfram Research
• Mathematical treasure hunt on the Internet Արխիվացված 2021-05-05 Wayback Machine by CIJM (for highschool students and general public)
• mathpuzzle.com by Ed Pegg, Jr.
• Nick’s Mathematical Puzzles Արխիվացված 2010-06-13 Wayback Machine
• Cotpi Weekly Puzzles
• Project Eureka — collection of mathematical problems and puzzles
• A+Click: Math problems with difficulty level adapted to students' age
• Maths based learning games
• Малый мехмат МГУ: рекомендуемая литература

Մեդիա ֆայլեր

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Հետաքրքրաշարժ մաթեմատիկա կատեգորիայում։