Կոնգոլեզյան առյուծ
| Կոնգոլեզյան առյուծ | |
 Կոնգոլեզյան առյուծ (արու) | |
 Կոնգոլեզյան առյուծ (էգ) | |
| Դասակարգում | |
| Ենթատիպ | Ողնաշարավորներ (Vertebrata) |
| Դաս | Կաթնասուն (Mammalia) |
| Կարգ | Գիշատիչներ (Carnivora) |
| Ընտանիք | Կատվազգիներ (Felidae) |
| Ենթաընտանիք | Մեծ կատուներ (Pantherinae) |
| Ցեղ | Հովազներ (Panthera) |
| Տեսակ | Առյուծ (P. leo) |
| Ենթատեսակ | Կոնգոլեզյան առյուծ (P. l. azandica) |
| Միջազգային անվանում | |
| Panthera leo azandica | |
Հյուսիսային Կոնգոլեզյան առյուծ կամ Հյուսիս-արևելյան Կոնգոլեզյան առյուծ ( Panthera leo azandica ), առյուծների ենթատեսակ, որը հայտնաբերվել է հյուսիսարևելյան մասում:Կոնգոլյան առյուծներ հանդիպում ենք Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետության հյուսիս-արևելյան մասում և Ուգանդաի արևմտյան շրջաններում։ Հայտնի է նաև որպես «Ուգանդական առյուծ»[1][2]։.
Ուսումնասիրման պատմություն խմբագրել
Ամերիկացի կենդանաբան Ջոել Ազաֆ Ալլենն առաջարկել է «Leo leo azandicus» ենթատեսակ անվանումը, որում նա նկարագրել է արու առյուծի նմուշը որպես ենթատեսակի տիպիկ ներկայացուցիչ։ Այդ արուին սպանել են 1912 թվականին թանգարանի աշխատակիցները՝ թանգարանային հավաքածուի համար։ Այն ընդգրկվել է 588 գիշատիչ կենդանիների հավաքածուի կազմում։ Ալենը նշել է, որ իր կողմից հայտնաբերված Հյուսիսկոնգոլեզյան առյուծը մոտ է Մասայան առյուծի մի շարք նշաններին, ինչպիսիք են գանգի գլխուղեղի հատվածի կառուցվածքը և ատամների առանձնահատկությունները, սակայն, տարբերվում է մասայան առյուծից արևելյան գունազարդումով[3]։
1913 թվականին Էդմունդ Հելլերը Ուգանդական առյուծների համար առաջարկել է մեկ այլ գիտական անուն՝ «Panthera leo nyanzae», իսկ 1924 թվականին առաջարկել է «Panthera leo hollisteri» անունը Վիկտորիա լճի հյուսիսային ափերում բնակվող առյուծների համար[2][4]։
Բրիտանացի կենսաբան [Ռեջինալդ Իննես Պոկոկը 1930 թվականին առյուծներ ներառել է հովազների տեսակի մեջ՝ դա մատնանշելով իր աշխատության մեջ, որը նվիրված էր Ասիական առյուծներին[5]։ Երեք տասամյակ անց Ջոն Էլլերման և Թերենս Մորրիոսոն Սքոթն առանձնացրել են առյուծների երկու ենթատեսակներ՝ ասիական և աֆրիկյան[6]։
Բնակության վայրեր և կարգավիճակ խմբագրել
Հյուսիսային կոնգոլեզյան առյուծներ հանդիպում են Կոնգո գետի ավազանում՝ Վիրունգա ազգային պարկում (Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն) և հարևան Եղիսաբեթ թագուհու անվան ազգային այգում (Ուգանդա)[7]։
Հյուսիսային կոնգոլեզյան առյուծներ բնակվում են նաև Կիդեպո-Վելլեյ ազգային այգում (հյուսիսային Ուգանդա) և Մուրչիսոն-Ֆոլլս ազգային այգում (հյուսիս-արևմտյան Ուգանդա), ինչպես նաև Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետությունում և Հարավային Սուդանում[8]։
Պահպանման կարգավիճակ խմբագրել
1996 թվականից ի վեր Բնության պահպանության միջազգային միությունը աֆրիկյան առյուծների պոպուլյացիաները համարում էր խոցելի։ Առյուծներին սպանում են հովիվները՝ վախենալով իրենց անասունների համար։ Անհրաժեշտ է գտնել երկու կողմերի համար ընդունելի ուղիներ՝ լուծելու առյուծների եւ մարդկանց միջև հակամարտությունը, ինչպես նաև կայունացնել առյուծի արդյունահանման քանակը և ստեղծել այդ գիշատիչների համար ապրելու հարմար միջավայր[9]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Allen, G. M. (1939). A Checklist of African Mammals. Bulletin of the Museum of Comparative Zoology at Harvard College 83: 1-763.
- ↑ 2,0 2,1 Geptner, V. G., Sludskij, A. A. (1972). Mlekopitajuščie Sovetskogo Soiuza. Vysšaia Škola, Moskva. (In Russian; English translation: Heptner, V.G., Sludskii, A. A., Komarov, A., Komorov, N.; Hoffmann, R. S. (1992). Mammals of the Soviet Union. Vol III: Carnivores (Feloidea). Smithsonian Institution and the National Science Foundation, Washington DC).
- ↑ Allen, J. A. (1924). Carnivora Collected By The American Museum Congo Expedition. Bulletin of the American Museum of Natural History 47: 73-281.
- ↑ Haas, S.K.; Hayssen, V.; Krausman, P.R. Panthera leo(անգլ.) // Mammalian Species[en]. — 2005. — Т. 762. — С. 1—11. — Архивировано из первоисточника 28 Հուլիսի 2017.
- ↑ Pocock, R. I. (1930). The lions of Asia. Journal of the Bombay Natural Historical Society 34: 638—665.
- ↑ Ellerman, J. R., and T. C. S. Morrison-Scott. (1966). Checklist of Palaearctic and Indian Mammals 1758 to 1946. Second edition. British Museum (Natural History), London.
- ↑ Treves, A., Plumptre, A. J., Hunter, L. T., & Ziwa, J. (2009). Identifying a potential lion Panthera leo stronghold in Queen Elizabeth National Park, Uganda, and Parc National Des Virunga, Democratic Republic of Congo. Oryx 43 (01): 60-66.
- ↑ Bauer, H., Van Der Merwe, S. (2004). Inventory of free-ranging lions Panthera leo in Africa. Oryx 38 (01): 26-31.
- ↑ Barnett, R., Yamaguchi, N., Barnes, I., Cooper, A. (2006). The origin, current diversity and future conservation of the modern lion (Panthera leo). Proceedings of the Royal Society B 273 (1598): 2119—2125. PubMed
Արտաքին հղումներ խմբագրել
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կոնգոլեզյան առյուծ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կոնգոլեզյան առյուծ» հոդվածին։ |