Լուբումբաշի
Լուբումբաշի[1] (ֆր.՝ Lubumbashi, մինչև 1966 թվականը՝ Էլիզաբեթվիլ), Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետության երկրորդ խոշորագույն քաղաքը, Վերին Կատանգա նահանգի վարչական կենտրոնը (1971 թվականից մինչև 1997 թվականը նահանգը կոչվել է Շաբա)։ Պղնձի արդյունահանման և ձուլման կենտրոն։ Բնակչությունը՝ ▲1 786 397 մարդ (2012)։
| Բնակավայր | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Լուբումբաշի | |||||
| ֆր.՝ Lubumbashi ֆր.՝ Élisabethville ռուս.՝ Элизабетвиль | |||||
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն | ||||
| Հիմնադրված է | 1910 թ. | ||||
| Մակերես | 747 000 000 քառակուսի մետր | ||||
| ԲԾՄ | 1208±1 մետր | ||||
| Բնակչություն | ▲1 786 397 մարդ (2012) | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+2 | ||||
| |||||
Բելգիական գաղութարարների և գործարանների առկայությունը տարածաշրջանում պայմանավորված է պղնձի հանքավայրերով և Հարավային Աֆրիկայում երկաթուղու շինարարությամբ։ Երկաթուղին Կոնգոյի սահմանին (ներկայիս Զամբիայի կողմից) մոտեցել է 1908 թվականին և ապագա քաղաք է հասել 1910 թվականի սեպտեմբերի 27-ին, իսկ հարևան «L’Etoile du Congo» («Congo Star», «Կոնգոյի աստղ», նախկինում՝ Կուլուկուլուկու (Kalukuluku) հանքին՝ հոկտեմբերի 1-ին[2]։ Համապատասխանաբար 1910 թվականի սեպտեմբերի 1-ին բելգիական գաղութային իշխանություններն այդ ժամանակ Լուբումբաշի գետի ափին կառուցվող նոր քաղաքը հայտարարել են Կատանգա նահանգի մայրաքաղաք։ Քաղաքը կոչվել է Էլիզաբեթվիլ ի պատիվ Էլիզաբեթ Բավարացու (1876-1965)՝ դրանից կարճ ժամանակ առաջ թագադրված Ալբերտ I-ի կնոջ։ Էլիզաբեթն Ալբերտի հետ այցելել են այդ վայրերը 1909 թվականին՝ Ալբորտի հորեղբոր մահանալուց և նրա գակալաությունից ընդամենը մի քանի ամիս առաջ[3]։
Իր ներկայիս անվանումը, որը հիմնված է քաղաքի մոտ հոսող գետի անվան վրա, բնակավայրն ստացել է 1966 թվականին՝ համաձայն նախագահ Սեսե Սեկո Մաբուտուի քաղաքականության, որը նպատակ ուներ վերադառնալ Կոնգոյի սկաբնական անվանումներին։ Գետի անվանումը իր հերթին ծագում է bumba բառից, որը նշանակում է «կավ» բեմբա տեղական լեզվով և ազգակցական այլ լեզուներով[4][5]։
Լուբումբաշին երկաթուղային հանգույց է (չնայած երկաթուղիները վատ վիճակում են)։ Այստեղ կա միջազգային օդանավակայան։
Քաղաքն ունի համալսարան, Կենտրոնական Աֆրիկայի արդյունաբերության զարգացման հետազոտությունների կենտրոն, Աֆրիկյան լեզուների ուսումնասիրության և ազգագրության կենտրոն։
Զարգացած են պղնձաձուլությունը, տեքստիլ, քիմիական արդյունաբերությունները։
Կլիմա խմբագրել
| Լուբումբաշիի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Միջին բարձր °C (°F) | 26 (79) |
26 (79) |
26 (79) |
27 (81) |
26 (79) |
25 (77) |
25 (77) |
27 (81) |
30 (86) |
31 (88) |
28 (82) |
26 (79) |
26.9 (80.6) |
| Միջին օրական °C (°F) | 21 (70) |
21 (70) |
21 (70) |
20.5 (68.9) |
18 (64) |
16.5 (61.7) |
16.5 (61.7) |
18 (64) |
21 (70) |
23 (73) |
22 (72) |
21 (70) |
19.96 (67.94) |
| Միջին ցածր °C (°F) | 16 (61) |
16 (61) |
16 (61) |
14 (57) |
10 (50) |
8 (46) |
8 (46) |
9 (48) |
12 (54) |
15 (59) |
16 (61) |
16 (61) |
13 (55.4) |
| Անձրևի տեղումներ մմ (դյույմ) | 253 (9.96) |
257 (10.12) |
202 (7.95) |
60 (2.36) |
4 (0.16) |
1 (0.04) |
0 (0) |
0 (0) |
4 (0.16) |
37 (1.46) |
163 (6.42) |
257 (10.12) |
1238 (48,75) |
| Միջ. անձրևոտ օրեր | 24 | 23 | 21 | 9 | 2 | 0 | 0 | 0 | 1 | 5 | 17 | 24 | 126 |
| աղբյուր: https://www.weather2travel.com/climate-guides/congo-kinshasa/lubumbashi.php | |||||||||||||
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Географический энциклопедический словарь: географические названия / Под ред. А. Ф. Трёшникова. — 2-е изд., доп. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 288. — 210 000 экз. — ISBN 5-85270-057-6.
- ↑ L’Etoile du Congo Mine (Star of the Congo Mine; Kalukuluku Mine)
- ↑ Kevin Shillington (2005). Encyclopedia of African history. Vol. 1. CRC Press. էջեր 856–857. ISBN 1579584535.
- ↑ «D’où vient le nom de Lubumbashi?»(չաշխատող հղում) (Откуда происходит название Лубумбаши?) (Ֆրանսերեն)
- ↑ AIMF: Villes, émigration et immigration: enjeux économiques et culturels Արխիվացված 2008-11-15 Wayback Machine, стр. 181; переименование в 1966 г., по названию реки.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լուբումբաշի» հոդվածին։ |