Սուրբ Խաչ եկեղեցի (Դամալա)

Սուրբ Խաչ եկեղեցի,Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցի, գտնվում է Վրաստանի Սամցխե-Ջավախք մարզի Ասպինձայի շրջանի հայաբնակ Դամալա գյուղում, կառուցվել է 19-րդ դարում։

Սուրբ Խաչ եկեղեցի
Հիմնական տվյալներ
Տեսակ	եկեղեցի
Երկիր	Վրաստան
Տեղագրություն	Դամալա
Դավանանք	Հայ Առաքելական Եկեղեցի
Հիմնական ամսաթվերը	19-րդ դար
Հիմնադրված	19-րդ դար
10,55 մետր
Երկարություն	16,8 մետր
Լայնություն	10,55 մետր

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սուրբ Խաչ եկեղեցի (այլ կիրառումներ)

Դամալաի Սուրբ Խաչ եկեղեցին մասին գոյություն ունեցող ամենից հին հիշատակումնները Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու Վրաստանի և Իմերեթի թեմի արխիվներում են։

Մասնավորապես՝ 1840 թվականի տեղեկագրի մեջ հիշատակվում է եկեղեցու անունը՝ Սուրբ Խաչ, իսկ 1843-1866 թվականի տեղեկագրերի մեջ նշվում է որ, եկեղեցին ենթարկվել է վերանորոգման և այն փայտաշեն կառույց է։

1873 թվականի տվյալներով եկեղեցին արդեն հիմնովին վերակառուցվել է, և այժմ քարաշեն բազիլիկ կառույց է, որի չափսերն են (16,80 x 10,55) մետր։ Եկեղեցին ունի մեկ մուտք՝ արևմտյան կողմից, իսկ մուտքի վերևի մասում՝ տանիքին, չորս սյունների վրա զանգակատուն։ Եկեղեցու հարակից տարածքում կա գերեզմանոց։

Եկեղեցու հոգևոր կազմն է եղել՝ քահանա Տեր Պետրոս Տեր-Աստվածատուրյանը, դպիրներ` Վարդան և Հակոբ Տեր-Պետրոսյանները։

Խորհրդային անաստվածության տարիներին եկեղեցին փակվել է իսկ քահանա՝ Տեր Պետրոս Տեր-Աստվածատուրյանին աքսորել են։

2004 թվականին եկեղեցին վերանորոգվում է, ծնունդով Դամալաից, բայց ներկայումս Հայաստանում, ՌԴ-ում, Ուկրաինայում և Ղազախստանում բնակվող հայերի շնորհիվ, իսկ այդ ամենի վերահսկողությունը ստանձնել է Ասպինձայի շրջանի պատգամավոր Էմին Բալոյանը։

Եկեղեցին վերաօծվել է 2008 թվականի մայիսի 1-ին, ձեռամբ Վիրահայոց թեմի առաջնորդ Տ. Վազգեն եպիսկոպոս Միրզախանյանի և թեմի հոգևոր դասի մասնակցությամբ։