Սոլկոտա քարանձավ
Սոլկոտա քարանձավ (վրաց.՝ სოლკოტას მღვიმე), բնության հուշարձան, կարստային քարանձավ, մոտակա Պրոմեթևսի քարանձավ բնական հուշարձանով հայտնի Կումիստավի գյուղից 2,3 կմ դեպի հյուսիս, Վրաստանի Իմերեթի շրջանի Ծղալտուբո մունիցիպալիտետում[1]։ Քարանձավը գտնվում է Սեմի գետի ձախ ափին՝ 379 մետր բարձրության վրա[2]։
| Սոլկոտա քարանձավ | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | քարանձավ |
| Երկիր |  Վրաստան |
| Վարչատարածք | Իմերեթի մարզ |
| ԲԾՄ | 373 մետր |
| Երկարություն | 210 մետր |
| Խորություն | 32 մետր |
| Հայտնաբերման տարի | 2011 |
 | |
 | |
Մորֆոլոգիա
խմբագրելՍոլկոտա քարանձավը ձևավորվել է Սատաֆլիա-Ծղալտուբո կարստային զանգվածում[3]։
Քարանձավի մուտքը բացվում է դեպի կարստային տեղագրության ձագարի հատակ, որը խորանում է բուսական ծածկույթով քողարկված։ Այստեղից զառիթափ միջանցքը լայնանում է մինչև 10-15 մ և վերածվում հորիզոնական հարթակի, որը տանում է դեպի գրեթե 30 մ բարձրություն ունեցող առաստաղով խցիկ։
Քարանձավն ունի քիմիական նստվածքների, ստալակտիտների և ստալագմիտների հետաքրքիր բազմազանություն։ Ուշագրավ է քարերի առանձնապես մեծ չափերը։ Առանձնահատուկ հետաքրքրություն են ներկայացնում ծանրության ուժի ազդեցությամբ առաստաղից անջատված ստալակտիտը, որի շրջագիծը 5 մ է։ Նման չափերի հասնող ստալակտիտը հազվադեպ է Եվրոպայում։
Հատկանշական է նաև մուտքից 160 մ հեռավորության վրա գտնվող և գետնից 8 մ բարձրություն ունեցող ստալագմիտը, որի շրջագիծը հիմքում 8,5 մ է, իսկ մեջտեղում՝ 4,5 մ։
Կենդանական աշխարհ
խմբագրելՔարանձավի բնակիչների թվում են Տրախիսֆերան, Կոլխիդոնիսկը, Լեմոստենուսը, Արհոպալիտները, Պիգմարրոպալիտները, Պլուտոմուրուսը և Օքսիքիլուսը[3]։
-
Trachysphaera -
Oxychilus -
Laemostenus
Պալեոնտոլոգիական բացահայտումներ
խմբագրելՔարանձավը հնէաբանական և մասնավորապես մոլեկուլային պալեոնտոլոգիայի հուշարձան է։
Սոլկոտա քարանձավի ստալագմիտները պահպանել են կաթնասունների (արջ, եղջերու, չղջիկ) և բույսերի (շագանակ, պնդուկ, կտավ) ԴՆԹ-ի հնագույն մոլեկուլներ[4]։
Սոլկոտա քարանձավում հայտնաբերվել են քարանձավային արջի ոսկորներ[5]։
Տես նաև
խմբագրելԾանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Solkota Cave in Georgia Protected Planet
- ↑ (ka) სოლკოტას მღვიმის ბუნების ძეგლი
- ↑ 3,0 3,1 Barjadze, Sh., Arabuli, T., Mumladze, L., Maghradze, E., Asanidze, Z., Kutalia T. Solkota Cave 2019, Cave Biodiversity of Georgia, Open Access Database. Institute of Zoology at Ilia State University
- ↑ Stahlschmidt, M.C., Collin, T.C., Fernandes, D.M. et al. Ancient Mammalian and Plant DNA from Late Quaternary Stalagmite Layers at Solkota Cave, Georgia. Sci Rep 9, 6628 (2019). https://doi.org/10.1038/s41598-019-43147-0
- ↑ (ka) ბუნების ძეგლი სოლკოტას მღვიმის ბუნების ძეგლი - წყალტუბო
Արտաքին հղումներ
խմբագրել | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սոլկոտա քարանձավ» հոդվածին։ |