Սենահիդ Հալիլովիչ
Սենահիդ Հալիլովիչ (բոս․՝ Senahid Halilović, մարտի 22, 1958 կամ 1958[1], Tuholj, Kladanj, Կլադան (համայնք) - ապրիլի 24, 2023 կամ 2023[1], Սարաևո, Բոսնիա և Հերցեգովինա), բոսնիացի լեզվաբան[2]։ Սովորել է Բելգրադի համալսարանում, որտեղ ստացել է բարբառագիտության դոկտորի աստիճան՝ ուսումնասիրելով արևելյան բոսնիական բարբառը։ Հրապարակել է ավելի քան հարյուր մասնագիտական և գիտական աշխատություններ բարբառագիտության բնագավառում, տիրապետել է ռուսերենին, գերմաներենին և անգլերենին[2]։
| Սենահիդ Հալիլովիչ | |
|---|---|
| Ծնվել է | մարտի 22, 1958 կամ 1958[1] |
| Ծննդավայր | Tuholj, Kladanj, Կլադան (համայնք) |
| Մահացել է | ապրիլի 24, 2023 կամ 2023[1] |
| Մահվան վայր | Սարաևո, Բոսնիա և Հերցեգովինա |
| Քաղաքացիություն |  Բոսնիա և Հերցեգովինա |
| Կրթություն | Բելգրադի համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետ |
| Մասնագիտություն | լեզվաբան |
Կենսագրություն
խմբագրելՀալիլովիչն առավել հայտնի է բոսնիական լեզվի ստանդարտացման գործում ունեցած ներդրումով։ Նրա ամենահայտնի ստեղծագործություններն են՝ «Բոսնիական լեզվի ուղղագրությունը» (բոս․՝ Pravopis bosanskog jezika), «Բոսնիական լեզուն» (բոս․՝ Bosanski jezik) և «Բոսնիական լեզվի քերականությունը» (բոս․՝ Gramatika bosanskoga jezika)։ Նրա ուղղագրությունը բնութագրվում է խորվաթական և սերբական ուղղագրությունից հավասար հեռավորությամբ, ինչպես նաև բոսնիական լեզվին բնորոշ ձևաբանական պարամետրերի և արտահայտությունների առկայությամբ («h» հնչյունի ձևակերպումները բոսնիական լեզվի որոշ բառերում, օրինակ՝ բոս․՝ mehko, lahko, kahva, mahrama): Բոսնիական լեզվի ուղղագրության 2018 թվականի հրատարակության մեջ Հալիլովիչը լեզվական պրակտիկայում դրանց տարածվածության պատճառով ընդունեց արտահայտություններ առանց «h» հնչյունի[3], ինչի համար նա քննադատվեց բոսնիացի լեզվաբանների կողմից, սակայն մի շարք լեզվաբաններ հանդես եկան ի պաշտպանություն նրա[4]։
Հալիլովիչը Բոսնիա և Հերցեգովինայի Սլավոնական կոմիտեի հիմնադիրներից է և եղել է դրա նախագահը[2]։ 2008 թվականի սեպտեմբերին Սլավոնական կոմիտեն պաշտոնապես ընդգրկվել է Սլավոնների միջազգային կոմիտեի կազմում՝ սլավոնների համաշխարհային համայնք[5]։ Հալիլովիչը ստորագրել է խորվաթների, սերբերի, բոսնիացիների և չեռնոգորացիների ընդհանուր լեզվի հռչակագիրը[6][7]։
Եղել է Բոսնիա և Հերցեգովինայի գիտությունների և արվեստի ակադեմիայի իսկական անդամ (2019)։
Մահացել է 2023 թվականի ապրիլի 24-ին 66 տարեկան հասակում[8]։
Մատենագիտություն
խմբագրել- Bosanski jezik, Baština, Sarajevo 1991.
- Pravopis bosanskoga jezika, Preporod, Sarajevo 1996.
- Bosanskohercegovački dijalektološki zbornik : Govorni tipovi u međuriječju Neretve i Rijeke dubrovačke — knjiga VII, Institut za jezik, Sarajevo 1996.
- Gnijezdo lijepih riječi: Pravilno — nepravilno u bosanskom jeziku, Baština, Libris, Sarajevo 1996.
- Gramatika bosanskoga jezika, Dom štampe, Zenica 2000.[9]
- Govor grada Sarajeva i razgovorni bosanski jezik, Slavistički komitet, Sarajevo 2009.
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Senahid Halilović, predsjednik Slavističkog komiteta | Slavistički komitet u BiH». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 19-ին. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 16-ին.
- ↑ 2018 Interview with Senahid Halilović ՅուԹյուբում (6-13 minute)
- ↑ Kordić, Snježana (2018 թ․ մայիսի 16). «Ismail Palić ili Senahid Halilović: Tko to ne zna sociolingvistiku?» (սերբա-խորվաթերեն). Sarajevo: prvasmjena.com. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 26-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 26-ին.
- ↑ «O Slavističkom komitetu | Slavistički komitet u BiH». Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 30-ին. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 16-ին.
- ↑ Halilović, Senahid (2018 թ․ ապրիլի 26). «Halilović za N1: Dužni smo osluškivati javnu riječ». TV show N1 na jedan (host Nikola Vučić) (սերբա-խորվաթերեն). Sarajevo: N1. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 26-ին. min 19:34
- ↑ Signatories of the Declaration on the Common Language Արխիվացված 2019-06-30 Wayback Machine, official website, retrieved on 2018-08-16.
- ↑ «Preminuo akademik Senahid Halilović, autor Pravopisa bosanskoga jezika». Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 3-ին.
- ↑ Gramatika bosanskoga jezika Արխիվացված 2011-11-19 Wayback Machine