Սգացող հրեշտակ (հուշարձան)
«Սգացող հրեշտակ» (ռուս.՝ Скорбящий ангел), հուշարձան Ռուսաստանի Սամարայի մարզի Տոլյատի քաղաքում՝ նվիրված քաղաքական ճնշման զոհերի հիշատակին։
 | |
|---|---|
 | |
 | |
| Տեսակ | քանդակ |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Քաղաք | Central park? |
| Բնակավայր | Տոլյատի |
| Շինության ձև | հուշարձան |
| Ներկա վիճակ | Կանգուն |
Պատմություն խմբագրել
Նմանատիպ հուշարձանի կառուցման առաջարկը «Քաղաքական ճնշման զոհեր» քաղաքային հասարակական կազմակերպությունը ներկայացրել է 1999 թվականին։ 2000 թվականին հուշարձանի նախագծի համար անցկացվել է մրցույթ։ Քննարկվել է 5 հայցադիմում։ Հաղթել է Իգոր Բուրմիստենկոյի աշխատանքը։
Հուշարձանի բացումը տեղի է ունեցել 2005 թվականի հոկտեմբերի 30-ին՝ Քաղաքական ճնշումների զոհերի հիշատակի օրը։ Սակայն հրեշտակի ֆիգուրը բացմանը պատրաստ չէր, ուստի տեղադրվեց ժամանակավոր, գիպսային տարբերակ։ Բրոնզե հուշարձանը տեղադրվել է միայն 2006 թվականի ապրիլին։ Հուշարձանը տեղադրվել է Տոլյատիի կենտրոնական զբոսայգում[1]։
Ընդհանուր առմամբ, հուշարձանի կառուցման համար մարզային և քաղաքային վարչակազմերի կողմից ծախսվել է 8 միլիոն ռուբլի։
Հեղինակներ խմբագրել
Հուշարձանի ստեղծման գաղափարի հեղինակը քաղաքական ճնշումների զոհերի Տոլյատիի հասարակության ղեկավար Նիյազ Ազիզովիչ Յալիմովն է, քանդակագործը՝ ԽՍՀՄ և Ռուսաստանի նկարիչների միության անդամ Իգոր Բուրմիստենկոն, սակայն հուշարձանի գաղափարի ստեղծումից հինգ տարի հետո նա մահացել է և աշխատանքները կատարել է Ռուսաստանի և Ուկրաինայի նկարիչների միության անդամ Ի. Ն. Պրոկոպենկոն, հուշարձանը բրոնզից ձուլել է Վ. Ա. Ֆոմինը։
Ճարտարապետություն խմբագրել
Հուշահամալիրը քառակուսի է, որի շրջակայքում կան գրանիտային վահանակներ։ Մի կողմում տեղադրված է նստած հրեշտակի բրոնզե ֆիգուրը, որի ձեռքում բաց գիրք է հետևյալ բառերով` «Քարերը հավաքելու ժամանակն է»։ Ֆիգուրի բարձրությունը 2,8 մետր է։
Հրեշտակի հետևի պատի վրա երկու գրանիտե սալեր են, որոնցից մեկի վրա Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրությունից և Միավորված ազգերի կազմակերպության մարդու իրավունքների հռչակագրից մեջբերում, մյուսին՝ Ստավրոպոլի մարզի 171 բնակիչների ցուցակը, որոնք մահապատժի են ենթարկվել քաղաքական պատճառներով և հետագայում արդարացվել են։
Վանդալություն խմբագրել
- 2007 թվականի հունվարին հուշահամալիրը հարձակման է ենթարկվել վանդալների կողմից։ Նրանք ջարդել են լուսատուները և լուսավորող սյուները։
- Սքեյթբորդիստները փորձել են հուշարձանի վրա հնարքներ կատարել։
Նոր նշանակություն խմբագրել
Սգացող հրեշտակի քանդակի նոր խորհրդանշական գաղափարն ի հայտ է եկել 2007 թվականի հոկտեմբերի 31-ին Տոլյատի քաղաքում տեղի ունեցած ավտոբուսի պայթյունից հետո, երբ մահացել են 8 և վիրավորվել 56 մարդ։ 2007 թվականի հոկտեմբերի 31-ին Քաղաքական ճնշումների զոհերի հիշատակի օրվան հաջորդող օրը Սգացող հրեշտակի արձանի մոտ անցկացվեց սգո հանրահավաք։ Մինչ ողբերգության վայրը փակ էր հետաքննության գործողությունների պատճառով, քաղաքացիները գալիս և մոմեր էին դնում հրեշտակի արձանի մոտ։