Ռուժենա Եսենսկա
Ռուժենա Եսենսկա (չեխ․՝ Růžena Jesenská, հունիսի 17, 1863[1][2][3][…], Սմիչով, Բոհեմիայի թագավորություն, Չեխական թագի հողեր, Ավստրիական կայսրություն և Պրահա, Բոհեմիայի թագավորություն, Չեխական թագի հողեր, Ավստրիական կայսրություն[2] - հուլիսի 14, 1940[1][2][3][…], Մալա Ստրանա, Պրահա, Բոհեմիայի և Մորավիայի պրոտեկտորատ[4]), չեխ գրող, բանաստեղծ, դրամատուրգ, թարգմանիչ, Չեխիայի գիտությունների և արվեստի ակադեմիայի անդամ։
Ռուժենա Եսենսկա Růžena Jesenská | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունիսի 17, 1863[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Սմիչով, Բոհեմիայի թագավորություն, Չեխական թագի հողեր, Ավստրիական կայսրություն կամ Պրահա, Բոհեմիայի թագավորություն, Չեխական թագի հողեր, Ավստրիական կայսրություն[2] |
| Վախճանվել է | հուլիսի 14, 1940[1][2][3][…] (77 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Մալա Ստրանա, Պրահա, Բոհեմիայի և Մորավիայի պրոտեկտորատ[4] |
| Գրական անուն | Eva z Hluboké[2], Jeroným Věžník[2] և Martin Věžník[2] |
| Մասնագիտություն | թարգմանչուհի, բանաստեղծուհի, գրող և դրամատուրգ |
| Լեզու | չեխերեն |
| Քաղաքացիություն |  Ավստրիական կայսրություն, Ցիսլեյտանիա և  Չեխոսլովակիա |
| Ազգականներ | Միլենա Եսենսկա |
 Růžena Jesenská Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Սլովակ ծագմամբ Եսենսկիե հունգարական ազնվական ընտանիքի ներկայացուցիչ է։ Համարվում է, որ նրանց արմատներն սկսվում են Կարլի համալսարանի բժշկության առաջին պրոֆեսոր Յան Եսենիուսից, ով մահապատժի է ենթարկվել 1621 թվականի հունիսի 21-ին Հին քաղաքի հրապարակում` Ֆերդինանդ II Հաբսբուրգի դեմ 27 պայքարողների թվում։ Նրա զարմուհին գրող Միլենա Եսենսկան է։
Եղել է մանկավարժ։ Գրական գործունեությունը սկսել է 1889 թվականից («Ժպիտներ» ժողովածու)։
Հեղինակ է արձակ և չափածո ստեղծագործությունների, այդ թվում՝ վեպերի, պիեսների, պատմվածքների, մանկական գրքերի և բանաստեղծությունների ավելի քան 50 ժողովածուների[5]։
Եսենսկայի ստեղծագործությունների վրա մեծ ազդեցություն է ունեցել Յուլիուս Զեյերը, ով չեխական դեկադենտի ներկայացուցիչն էր։ Ռուժենա Եսենսկայի վեպերը հիշատակվում են «Քաջարի զինվոր Շվեյկի արկածները» երգիծական վեպում։
Ընտրյալ ստեղծագործություններ խմբագրել
Պոեզիա խմբագրել
- Mládí, (բանաստեղծություններ, 1889—1899)
- Básně života a smrti (1905—1919)
Պատմվածքներ և նովելներ խմբագրել
- Novely (1900)
- Touha a láska (1902)
- Mimo svět (сборник, 1909)
- Z nepřístupných zahrad (1912)
- Tajemství srdcí (1919)
- Kouzlo světelných nocí (1919)
- Pohledy do duší 1920)
- Odhalená srdce (1923)
- Dětství (ինքնակենսագրություն, 1931)
Վեպեր խմբագրել
- Jarmila (1894)
- Jarní píseň (1902)
- Román dítěte (1905)
- Legenda ze smutné země (1907)
- Nocturno moře (1910)
- Tanečnice (1912)
- Ivana Javanová (1917)
- Cizinka (1920)
- Hrdinství (1923)
- Láska (1933)
Դրամաներ խմբագրել
- Estera
- Paní z Rosenwaldu
- Cirkus
- Devátá louka
- Princezna a krásný pošta
- Starý markýz
- Je veliká láska na světě?
- Lhostejný člověk
- Deset let a Rajna
- Zlato
- Attila (1919)
Թարգմանություններ է կատարել ուկրաիներենից, մասնավորապես թարգմանել է Տարաս Շևչենկոյի (առաջին թարգմանությունը հրատարակվել է 1894 թվականին), Իվան Ֆրանկոյի, Լեսյա Ուկրաինկայի բանաստեղծությունները։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Archiv hl. m. Prahy, Matrika zemřelých hlavního magistrátu, sign. MAG Z17, s. 61 — Vol. MAG Z17. — P. 61.
- ↑ «Jesenská, Ružena». Women in World History, Vol. 8: Jab-Kyt. Waterford, CT: Yorkin Publications. 2000. էջ 137. ISBN 0-7876-4067-0.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Ռուժենա Եսենսկա(ուկր.)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռուժենա Եսենսկա» հոդվածին։ |