Ջրաշուն
Ջրաշուն (անգլ.՝ Water dog), խաղերի համար վարժեցված շան տեսակ, որ վախեցնում է թռչուններին և գնում է ջրից որսը բերելու։ Ջրային շները համարվում են ռետրիվեր շների ժամանակակից շատ ցեղատեսակների սերունդները[1]։
| Ջրաշուն | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | շան տեսակ |
 Water dogs Վիքիպահեստում | |
Նկարագրություն խմբագրել
Ջրաշները սովորաբար միջին չափի ակտիվ շներ են։ Նրանց ամենատարբերակիչ հատկանիշն ամուր, անջրանցիկ մորթին է և նրանց լողալու ուժեղ ցանկությունը։ Սովորաբար երկար մազերով շատ ջրային շների ցեղատեսակների մորթին խուզում են մինչև ստոծանի և հետին ոտքեր՝ լողալու գործընթացը հեշտացնելու համար, մինչդեռ իրանի հատվածում երկար մորթու պահպանումը կանխում է սառը ջրի մեջ նետվելիս ջերմային շոկը։ Այսօր շների ցուցադրություններում այս դասական խուզելու ձևը նկատվում է որոշ ցեղատեսակների, օրինակ՝ պուդելների մոտ, պահպանելով խուզելու ձևի այս տարբերակը։ 15-րդ դարում, նկարիչներ Ֆրանցիսկո Գոյայի և Ալբրեխտ Դյուրերի նկարները պատկերում էին սովորական պուդելներին, որոնք օգտագործվում էին թռչնային որսը ջրից բերելու համար[2][3][4]։
Պատմություն խմբագրել
Ջրաշունը համարվում է շան հին տեսակ, որն օգտագործում էին հին ժամանակների ծովագնացները նավից ընկած իրերը գտնելու, ինչպես նաև նավից նավ նամակներ փոխանցելու համար։ Նրանք հայտնի էին հռոմեացիներին, որոնք նրանց անվանում էին «առյուծ շներ»՝ նրանց մորթու տարբերակիչ խուզումից հետո։ Ջրաշները շարունակել են երևալ նավերի վրա մինչև ժամանակակից օրեր։ Նրանք տարածված էին իսպանական արմադայում, և 20-րդ դարում նրանց կարող էիր տեսնել ձկնորսական նավերի վրա, մասնավորապես Իսպանիայի և Պորտուգալիայի ջրային տարածքներում[3][4]։
Բացի նավերի վրա լինելուց, Միջնադարյան Եվրոպայում որսորդները մեծապես օգտագործում էին ջրաշներին՝ նետով ու աղեղով սպանված բադերին ջրից դուրս բերելու համար, ինչպես նաև այն նետերը, որոնք վրիպել էին իրենց նշանակետից[3][4]։
Ժամանակակից հրազենների գյուտի հետ միասին, նետեր բերելու համար շների կարիքը վերացավ, և եվրոպական շատ ջրաշների ցեղատեսակներ հիմնականում դեկորատիվ դարձան, ինչպես օրինակ՝ պուդելը, մինչդեռ մյուսները դարձան ժամանակակից խաղերի համար վարժեցված շներ, ինչպես օրինակ՝ ուեթերհաունը։ Ենթադրվում է, որ ջրաշները, մյուս տեսակների հետ միասին օգտագործվել են ժամանակակից շատ ռետրիվեր ցեղատեսակի շների բազմացման համար[4]։
Ցեղատեսակների ցուցակ խմբագրել
Ջրաշներ համարվող շան ցեղատեսակների ցուցակ[3][4]։
| Ցեղատեսակ | Այլ անվանում (ներ) | Ծագման երկիր | Նկար |
|---|---|---|---|
| Ամերիկյան ջրային սպանիել | American Brown Spaniel & American Brown Water Spaniel |
 ԱՄՆ |
|
| Բարբեթ | French Water Dog |  Ֆրանսիա |
|
| Կանտաբրյան ջրաշուն | Perro de agua cantábrico, Perro de lanas & Merlucero |
 Իսպանիա |
|
| Անգլիական ջրային սպանիել | Water Dog & Water Rug |  Անգլիա |
 |
| Իռլանդական ջրային սպանիել | Whiptail, Shannon Spaniel, Rat Tail Spaniel & Bog Dog |
 Իռլանդիա |
|
| Լագոտո Ռոմանյոլո | Romagna Water Dog & Water Dog of Romagna |
 Իտալիա |
 |
| Պուդել | Pudelhund & Caniche | Ֆրանսիա,  Գերմանիա |
 |
| Պորտուգալական ջրաշուն | Cão de Água Português & Cão de Água Algarvio |
 Պորտուգալիա |
|
| Պուդելփոյնթեր | Գերմանիա |
| |
| Իսպանական ջրաշուն | Perro de agua Español | Իսպանիա |
|
| Տվիդ ջրային սպանիել | Tweed Spaniel & Ladykirk Spaniel |
Անգլիա |
|
| Ուեթերհաուն | Otterhoun & Dutch Spaniel |  Նիդերլանդներ |
 |
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Suburban, Judie Amyot, The. «Judie Amyot: Gone like the Dodo». The Suburban Newspaper (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 21-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - ↑ ali, Rana Haider (2024 թ․ հունվարի 17). «Moyen Poodle In US: Moyen Meaning, A to Z Guide». Animal Uploads (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 19-ին.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Dr. Bruce Fogle, The Encyclopedia of the Dog, New York: DK Publishing, 2009, 978-0-7566-6004-8.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 David Hancock, Gundogs: Their Past, Their Performance and Their Prospects, Marlborough: The Crowood Press, 2013, 978-1-84797-492-1.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջրաշուն» հոդվածին։ |