Ջեյմս Բյուքանան (անգլ.՝ James McGill Buchanan Jr., հոկտեմբերի 3, 1919(1919-10-03)[1][2][3], Մերֆրիսբորո, Թենեսի, ԱՄՆ[4] - հունվարի 9, 2013(2013-01-09)[5][1][6][…], Բլեքսբերգ, Մոնտգոմերի շրջան, Վիրջինիա, ԱՄՆ), ամերիկացի ականավոր տնտեսագետ, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր՝ տնտեսական և քաղաքական որոշումների ընդունման տեսության պայմանագրային և սահմանադրական հիմքերի ուսումնասիրությունների համար (1986)։ Համարվում է նոր քաղաքատնտեսական դպրոցի հիմնադիրներից մեկը։

Ջեյմս Բյուքանան Կրտսեր
անգլ.՝ James Buchanan Jr.
Ջեյմս Բյուքենեն՝ սոցիալական փիլիսոփայության և քաղաքագիտության մեջ իր ունեցած ավանդի մասին ծավալված քննարկման ժամանակ, սեպտեմբեր, 2010
Ծնվել էհոկտեմբերի 3, 1919(1919-10-03)[1][2][3]
Մերֆրիսբորո, Թենեսի, ԱՄՆ[4]
Մահացել էհունվարի 9, 2013(2013-01-09)[5][1][6][…] (93 տարեկան)
Բլեքսբերգ, Մոնտգոմերի շրջան, Վիրջինիա, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
Մասնագիտությունտնտեսագետ և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)Ջորջ Մեյսոնի համալսարան, Ֆլորիդայի նահանգային համալսարան, Վիրջինիայի համալսարան և Ֆլորիդայի համալսարան
Գործունեության ոլորտտնտեսագետ
ԱնդամակցությունԱրվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և «Մոն Պելերին» համայնք
Ալմա մատերՉիկագոյի համալսարան, Թենեսիի համալսարան և Middle Tennessee State University?
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[7]
Գիտական ղեկավարՖրենկ Նայթ[8]
Եղել է գիտական ղեկավարCharles Plott?[8], Randall G. Holcombe?[8], Richard Edward Wagner?[8], Mark V. Pauly?[8] և Charles Breeden?
Ազդվել էՖրենկ Նայթ
Կնուտ Վիքսել
Ֆրիդրիխ Հայեկ
Լյուդվիգ ֆոն Միզես
Ազդել էԷլինոր Օստրոմ
Պարգևներ
ՀայրJames McGill Buchanan, Sr.?
 James M. Buchanan Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Սովորել է Թենեսիի համալսարանում։ Դոկտորի աստիճանն ստացել է Չիկագոյի համալսարանում։ Դասավանդել է Թենեսիի, Ֆլորիդայի և Վիրջինիայի համալսարաններում։ 1962 թ. Գ․ Տալոկի հետ համատեղ հրատարակել է «Համաձայնության հաշվարկ» (անգլ.՝ The Calculus of Consent) աշխատությունը, որտեղ վերլուծել է տնտեսագիտական որոշումների ընդունման գործընթացը տնտեսագիտական և քաղաքական խառը մեթոդներով։

1964 թ. եղել է «Հասարակական ընտրություն» միության նախագահը։ Ֆ․ Սեյդմանի (1988) և Ա․ Սմիթի մրցանակների (1991) դափնեկիր։ Գիտնականի պատվին է կոչվել Ջորջ Մեյսոնի անվան համալսարանի քաղաքատնտեսության կենտրոնը։

Գրականություն խմբագրել

  • Блауг М. Бьюкенен, Джеймс М. // Великие экономисты после Кейнса = Great Economists since Keynes: An introduction to the lives & works of one handred great economists of the past. — СПб.: Экономикус, 2009. — С. 48-52. — 384 с. — (Библиотека «Экономической школы», вып. 42). — 1 500 экз. — ISBN 978-5-903816-03-3
  • Нуреев Р. М. Джеймс Бьюкенен и теория общественного выбора. - В кн.։ Бьюкенен Дж. М. Сочинения. Конституция экономической политики. Расчёт согласия. Границы свободы / Нобелевские лауреаты по экономике. Т. 1 / Фонд экономической инициативы. - М.։ Таурус Альфа, 1997. Текст в «Галерее экономистов»
  • Краткая биография и нобелевская лекция - в кн.։ Лауреаты Нобелевской премии по экономике։ автобиографии, лекции, комментарии. Т. 2. 1983−1996. - СПб.։ Наука, 2009. - С. 92−106. - ISBN 978-5-02-025169-4.
  • БЬЮКЕНЕН (Buchanan), Джеймс М. // Лауреаты Нобелевской премии: Энциклопедия: Пер. с англ. - М.։ Прогресс, 1992 (ռուս.) - 07.02.2009.

Ծանոթագրություններ խմբագրել

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջեյմս Բյուքանան Կրտսեր» հոդվածին։